سرانجام ارز دانشجویی به کجا ختم می‌شود؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، اینکه از این پس، با حذف ارز دانشجویی، فرزندان غربت نشین چه کنند؟ و چه بر سرشان می آید، وجه اشتراک پدر و مادرهایی است که چند روز پیش هم در مخالفت با حذف ارز دانشجویی در مقابل بانک مرکزی تجمع کردند.
یکی از والدین می گفت: زمانی که پسرش را به خارج از کشور برای تحصیل فرستاده بود، یورو را با قیمت چهار هزار تومان تهیه می کرد اما الان 16 هزار تومان شده است و او یک کاسه چه کنم بزرگ به گردنش آویزان که با یوروی 16 هزار تومانی برای پسرش چه کند؟ از کجا خرج و مخارج دانشجویش را تهیه نماید.
مادری دیگر از 700 دلاری یاد کرد که چند روز پیش برای دختر دانشجویش تهیه کرده و فرستاده بود که به پول خودمان، 10 میلیون و 725 هزار تومان آب خورده بود. فقط 700 دلار ناقابل.
پدری می گفت: زمان جنگ هم ارز دانشجویی را قطع نکردند مگر بحران ما از زمان جنگ هم بیشتر شده است که روی ارز دانشجویی دست گذاشته و حذفش کرده اند؟ چرا خودمان را داریم تحریم می کنیم؟!
دختر دانشجویی هم در بین تجمع کنندگان بود. او در هند درس می خواند، حداقل تا ترم پیش اینگونه بود اما به دلیل مشکلاتی مالی پیش آمده ، امتحان نداده ، راهی شده بود؛ چون به گفته خودش دیگر پولی برایش نمانده بود تا تحصیلش را ادامه دهد. می گفت: اگر قبلا 900 هزار تومان، پول بلیت هواپیما می دادیم الان باید چهار میلیون تومان، بیشتر هزینه کنیم. 
او به همکلاسی هایش اشاره کرد که عاجز از اجاره خانه در هند بودند و الان هم دارند در اتاقی سه در چهار، روزگار می گذرانند و درس می خوانند.
مادری دیگر از ملک فروخته شده اش گفت و آن را هزینه پسرش بیان کرد در دیار فرنگ برای دوره دکتری. قرار بود پول ملک این مادر، هزینه حداقل سه سال پسر را بدهد که نشد چرا که فقط کفاف 6 ماه را می دهد.
شاید خوش شانس تر از پدر و مادرهای نگران آن روز، مقابل بانک مرکزی، یکی از مادرهایی بود که می گفت: پسرش از دوم مهر امسال در یکی از دانشگاه های قبرس پذیرفته شده است. به عبارت دیگر نسبت به سایرین که سه یا چهارسالی از زمان هزینه های دانشجویانشان می گذشت، به نظر خوش اقبال تر می رسید و زن همچنان بلاتکلیف که بگوید پسرش برگردد یا اینکه بماند؟ اگر بماند با کدام پول و اگر نماند با کدام روحیه؟ 
پدری نگران از این بود که مبادا در خارج از کشور، عده ای کلاهبردار از فرزندانشان به دلیل نبود پول، سوء استفاده کنند. خودش از نام کشورهایی با این احتمال خطر نام نبرد اما مطمئن بود که همه جا از این سوء استفاده ها هست.
این نگرانی را یکی از پدرها که ماموریتی چهار ساله در یکی از کشورها داشت نیز تایید می کند. زمانی که ارزش واحد پول آن کشور در برابر ریال چهار برابر شد و دانشجویان ایرانی مقیم آن کشور به عسر و حرج افتاده بودند و چه پیشنهادهای غیر اخلاقی که به ویژه به دخترهای دانشجو به دلیل این سختی که نمی دادند.
بیشتر جوش و جلای والدین این دانشجویان به روز 17 مهر جاری باز می گردد که غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مهر اعلام کرد که بانک مرکزی تنها در مقطعی تایید وزارت علوم را به عنوان شرط برای تهیه ارز دانشجویان خارج از کشور در نظر گرفته بود اما اکنون این وزارتخانه دیگر مسئولیتی ندارد.
به عبارت دیگر منظور غلامی این بود که دیگر ارز دانشجویی به آن معنا وجود ندارد؛ ضمن آنکه برای ارز آزاد نیز دیگر وزارت علوم نقشی در این میان ندارد.
وی گفت: زمانی دسترسی به ارز به صورت آزاد و خارج از بانک ممنوع بود یا مقدور نبود لذا برخی خانواده‌ هایی که فرزندان آنها در خارج از کشور تحصیل می‌ کردند به وزارت علوم مراجعه داشتند که قادر به تهیه ارز مورد نیاز به لحاظ قانونی نیستند؛ ما هم با بانک مرکزی در این باره صحبت کردیم و مقرر شد وزارت علوم واسطه تأمین ارز آنها شود.
این عضو هیات دولت تاکید کرد: از زمانی که این ممنوعیت برداشته شد، وزارت علوم دیگر مسئولیتی در تهیه ارز برای دانشجویان ندارد؛ ضمن آنکه بانک مرکزی هم فقط در مقطعی تایید این وزارتخانه را به عنوان شرط در نظر گرفته بود ولی اکنون دیگر مسئولیتی ندارد.
گفته های وزیر علوم نشان می دهد که انگار وزارتخانه یاد شده از این بوروکراسی ارز دانشجویی آزاد شده است اما همین اظهارات آقای غلامی باعث شد که شماری از پدر و مادرهای دانشجویان مقیم خارج از کشور مقابل دستگاه هایی همچون بانک مرکزی تجمعی کنند که چرا وضع چنین شده است ؟
البته غلامی، در جایی دیگر می گوید: بحث اصلی در زمینه مشکل تامین ارز درباره دانشجویانی است که با هزینه های شخصی برای تحصیل از ایران خارج شدند این افراد در مقطعی وزارت علوم با هم افزایی بخش های اقتصادی کشور حمایت شدند و مشکلاتشان برطرف شد، ولی از ابتدای مهر طبق روال قبل، این افراد باید ارز خود را تامین کنند.
وی به این نکته اشاره می کند که دانشجویانی که بورسیه وزارت علوم بودند مانند سابق از حمایت های ارزی بهره مند هستند و دانشجویان دکتری که برای فرصت مطالعاتی به خارج رفته اند تا پایان سال بر اساس سهمیه های پیش بینی شده به تعداد حمایت می شوند. 

**ارز دانشجویی را چه کسانی می گیرند؟
 ارز چهار هزار و 200 تومانی را دانشجویانی در زمان حاضر دریافت می کنند که زمان تحصیلشان به قبل از سال تحصیلی 1397 باز می گردد؛ یعنی اگر دانشجویی که در یکی از دانشگاه های خارجی از مهر یا شهریور امسال پذیرفته شده باشد دیگر ارز دانشجویی به او تعلق نمی گیرد.
اما مساله ای که مزید بر علت شده است این است که این ارز برای دانشجویان قبل از سال 97 هم قابل دسترس نیست.
پدر یکی از دانشجویان خارج از کشور که خود را محمدی معرفی می کند می گوید: هر دانشجویی که می خواهد ارز بگیرد (قبل از ورودی های سال 97) باید در سامانه مشارکت دانشجو (نشا) سازمان امور دانشجویان وزارت علوم ثبت نام کند. این در حالی است که بخش ارزی این سایت از 31 شهریور بسته شده است. وقتی هم که این بخش مسدود باشد دانشجو نمی تواند تاییدیه معاونت دانشجویی وزارت علوم را بگیرد و وقتی که این تاییدیه نباشد، به هیچ بانکی برای گرفتن ارز معرفی نمی شود و وقتی هم معرفی نامه نباشد، نمی تواند ارز دانشجویی یا هر ارزی که دولت تعیین کرده است (ارز اعلام شده در سامانه سنا) بگیرد.
محمدی که در زمان حاضر دخترش در یکی از دانشگاه های شرق آسیا ترم چهارم تحصیلی را می گذراند همچنین اظهار می دارد: برای سال تحصیلی جدید از آنجا که سامانه نشا بسته است، نتوانسته ایم تا زمان حاضر همان ارز دانشجویی را بگیریم این در حالی است که ترم جدید در مالزی از 10 شهریور آغاز شده است.

** متقاضیان فرصت مطالعاتی در سامانه نشا نیستند
یکی از طرف حساب های ارز دانشجویی، متقاضیان فرصت مطالعاتی هستند که دستشان از این ارز کوتاه شده؛ بدین ترتیب که سامانه نشا برای این متقاضیان تنظیم نشده است و همین دانشجویان نیز از جمله معترضین اصلی نبود ارز دانشجویی به شمار می آیند.
لازم به ذکر است که به دانشجویی که برای فرصت مطالعاتی مثلا 6 ماهه در یکی از دانشگاه های خارجی پذیرفته شده است تا حال ارز چهار هزار و 200 تومانی می دادند ولی او، الان دیگر نمی تواند ارز مورد نظر را بگیرد و در سامانه نشا هم که جایگاهی برای این متقاضی تعریف نشده است.

**گرانی ارز آزاد و نبود اجازه کار در بسیاری از کشورها
اگر هم بگوییم از این به بعد بر فرض مثال، دانشجویان، ارز آزاد را تهیه کنند و بعد هم به صرافت کارکردن در ساعات فراغت بیفتند ، باز با چالش هایی مواجه اند.
بسیاری از دانشجویان مقیم خارج از کشور اگر هم بخواهند ساعاتی در هفته را کار کنند تا کمک خرجی داشته باشند ، اجازه کار کردن ندارند.
پدر یکی از دانشجویان می گوید: در بسیاری از کشورها دانشجو ، اجازه کار ندارد و اگر هم بخواهد کاری نیمه وقت انجام دهد باید جذب کار سیاه شود ؛ و دولت هم اگر از کار دانشجو مطلع شود ممانعت بعمل می آورد. به همین علت بسیاری از دانشجوها جذب کارهای سیاه می شوند که نه بیمه و نه ضمانتی دارند.
یکی دیگر از مشکلاتی که با گران شدن ارز ، گریبان دانشجویان را گرفته است ، افزایش شهریه برخی دانشگاه های خارجی است. به عنوان مثال در کشور مالزی ، شهریه کارشناسی ارشد برای سال تحصیلی جدید اگر هر ترم تا قبل از این برهه، 6 هزار و 500 رینگیت بود برای این ترم ، به 9 هزار رینگیت افزایش یافته است که با یک حساب سرانگشتی که هزینه خورد و خوراک و مسکن دانشجو را هم اگر محاسبه کنیم حداقل هر دانشجوی ایرانی در مالزی15 میلیون تومان در ماه هزینه دارد این در حالی است که ترم قبل هزینه اش بسیار کمتر می شد.

** پرواز های بدون تخفیف
از زمانی که ارز گران تر شده است، بد نیست به شرکت های هوایی هم نظری بیافکنیم که پیشتر شرکتی هوایی مثل «هما» 30 تا 40 درصد به دانشجویان مقیم خارج پرواز های تخفیف می داد این در حالی است که در زمان حاضر هما در اکثر این پروازها جای خود را به شرکت ماهان داده که این شرکت نیز تا الان هیچ تخفیفی به دانشجویان نداده است.
به همین علت است که وقتی یکی از هموطنان که تا ترم پیش می توانست به عنوان مثال با 900 هزار تومان، پرواز داشته باشد الان باید چهار تا چهار و نیم میلیون تومان برای یک پرواز بپردازد.
این مساله باعث شده است که بسیاری ازدانشجویان ما نتوانند به کشور مثل قبل، رفت و آمد داشته باشند.

**نرخ ارز دانشجویی چه سرنوشتی پیدا می کند؟
اینکه بالاخره نرخ ارز دانشجویی چه می شود و خانواده ها برای تهیه آن چه می کنند شاید به اقدام همین روزهای بانک مرکزی بازگردد . اقدامی که مجتبی صدیقی ، رییس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم از آن سخن به میان آورده است.
صدیقی دوم آبان، گفت که برای تعیین نرخ ارز دانشجویی در 6 ماهه دوم سال منتظر اقدام بانک مرکزی هستیم و نرخ ارز به زودی مشخص می‌شود
مساله این است که این نرخ چه می شود؟ آیا چهار هزار و 200 تومانی باقی می ماند یا بیشتر می شود؟ شاید هم بگویند آزاد است. این را بانک مرکزی احتمالا به زودی اعلام می کند.