سالهاست که موضوع کم آبی در وزارتخانههای مختلف کشور مورد بحث و بررسی قرار میگیرد تا بلکه راهحلی برای رفع آن پیدا شود.
به گزارش به نقل از صبح نو ، هماکنون بیش از 85درصد کشور جزء مناطق خشک و نیمهخشک است و انتظار بروز بحران آب در کشور وجود دارد و این امر روزانه ابعاد پیچیدهتری مییابد، بههمین دلیل مدیران به دنبال راهحلی برای خروج از این بحران هستند. بر اساس گفته بسیاری از کارشناسان محیطزیستی بحران آب در کشور موقت و گذرا نیست به همین منظور مسوولان باید در راستای بر طرف کردن بحران بیآبی که در آینده گریبانگیر کشور میشود، از هم اکنون به فکر چاره باشند.
ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است، رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدیدشونده کشور در قرن گذشته بوده است. جمعیت ایران در طی این هشتدهه، از حدود هشت میلیون نفر در سال1300 به 81 میلیون نفر تا پایان سال1396 رسیده است. بر این اساس میزان سرانه آب تجدیدپذیر سالانه کشور از میزان حدود 13000 متر مکعب در سال 1300 به حدود1400 متر مکعب در سال 1392 تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.
منابع آب تجدیدپذیر ایران بالغ بر 130 میلیارد متر مکعب است و مطالعات نشان میدهد که در سال1386 از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود 89.5میلیارد
متر مکعب برای مصارف بخشهای کشاورزی، صنعت و معدن و خانگی برداشت میشدهاست که حدود 83 میلیارد متر مکعب آن (93درصد) به بخش کشاورزی، 5.5 میلیارد متر مکعب (6 درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص داشتهاست. درصد تورم بیآبی کشور در چند سال گذشته تکرقمیبود و تورم امسال نسبت به سال قبل بیش از30درصد افزایش یافته است و اگر مقدار بارشهای سال آبی جدید به همان مقدار 90میلیارد متر مکعب برسد، باز هم کشور دچار تورم بیآبی خواهد شد.
معمولاً هر زمانی که سخن از کمآبی به میان میآید، موضوع بارورسازی ابرها یکی از اصلیترین گزینههایی است که بسیاری از مسوولان آن را مطرح میکنند. اگرچه بارورسازی یکی از روشهای خوب برای افزایش باران در یک منطقه است اما برای این که کارایی خوبی داشته باشد، باید یک سری اصول و قواعد را برای عملی شدن آن رعایت کرد.
شرایط ابر باید مستعد باشد
آقای صادق ضیائیان، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به موضوع بارورسازی ابرها به خبرنگار روزنامه «صبحنو» میگوید: بارورسازی ابرها بهعنوان یک روش علمیو تحقیقاتی است که در بعضی مواقع در برخی از ابرها که احتمال افزایش ابر دارد، در دنیا شناخته میشود.او در ادامه با بیان اینکه در راستای بارورسازی ابرها چند شرط وجود دارد، میافزاید: شرایط فیزیکی ابر باید مستعد این کار باشد، دوم اینکه عملیات باید به درستی انجام شود. ضیائیان با تأکید بر اینکه عملیات باید در محدوده بسیار محدود انجام شود، خاطرنشان میکند: بدون تردید نمیتوانیم تصور کنیم که بارورسازی ابرها موضوع خشکسالی را حل کند چراکه این موضوعت امکانناپذیر است.
رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ادامه میدهد: این روش در یک منطقه محدود و در برخی مواقع میتواند باعث افزایش ابر شود اما این اقدام راهکاری برای رفع خشکسالی محسوب نمیشود. او با بیان اینکه سازمان هواشناسی مخالف بارورسازی ابرهاست، تأکید میکند: بارورسازی ابرها طبیعتاً ماهیت رفع خشکسالی را ندارد به همین دلیل نمیتواند روش خوبی برای بارش باران باشد. یک ابر در بهترین شرایط و محدوده دو کیلومتر در دو کیلومتر تنها میتواند 10 درصد بارش را افزایش دهد به همین دلیل نمیتواند کل محدوده ایران را پوشش دهد. ضیائیان میگوید: بهترین روش برای رفع خشکسالی کاهش مصرف و روشهای مدیریت مصرف و همچنین مدیریت منابع آب است.
مشکلات پیش روی بارورسازی
بارورسازی ابرها بهعنوان متداولترین و بهترین روش شناخته شده تعدیل آب و هوا، افزودن مواد به داخل یک ابر با هدف تقویت تشکیل و رشد انجام میشود. باروری ابرها روشی جدید برای تأثیرگذاری روی ابرهای طبیعی است که در آن با استفاده از مواد شیمیایی آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف گرفته میشود. باوجود سالها تلاش برای این اقدام، انجام این روش خارج از محیط کوچک آزمایشگاه دشوار است.
یک دلیل عمده برای چنین مشکلی این است که واسطههای اندازهگیری در سالهای گذشته قادر به اندازهگیری بیدرنگ ابعاد قطره آب موجود در ابرها نبودهاند. دانشمندان بدون دانستن عملکرد ابرها پس از بارورسازی نمیتوانند از نتیجهبخش بودن یدید نقره مطمئن شوند. یک دلیل دیگر برای موضوع یاد شده این است که ماهیت بینظم آبوهوا، انجام آزمایشهای کنترلشده و طبیعی را تقریباً غیرممکن میسازد.
با اجرای یک مرتبه بارورسازی دیگر نمیتوان آن را در همان جو مشابه برای بار دوم تکرار کرد زیرا شرایط جوی تکرار نمیشود. جهت باد، مشکل دیگر برای بارورسازی ابرهاست، جهت وزش باد باعث میشود بارش در یک منطقه دیگر رخ دهد. با وجود گزارشهای سالانه، هنوز هیچ گرایش قابل تفکیکی در رابطه با میزان بارندگی در جهت باد مشاهده نشده است. همچنین شرایط مناسب برای بارورسازی ابرها اغلب اوقات به شرایط خشک یا بدون بارورسازی وابسته هستند.