بافت فرسوده در مدارس همواره از معضلات اساسی مورد بحث توسط فعالان حوزه آموزش و پرورش بوده و است. آمارها نشان می‌دهند که هفت میلیون متر مربع از فضای مدارس کشور، کهنه و فرسوده بوده و نیازمند بازسازی است.
به گزارش به نقل از آرمان ،بنابر روایت‌های متفاوت 105هزار یا 110هزار مدرسه در سطح کشور وجود دارد که اکثر آنها مستهلک هستند. برخی از کارشناسان، تعداد این مدارس مستهلک و فرسوده را 32 هزار مدرسه در سطح کشور برآورد می‌کنند که حدود چهارونیم میلیون دانش‌آموز در آنها مشغول به تحصیل و تقریبا 300هزار کادر آموزشی مشغول خدمت هستند. فرزندان ما اغلب در بیرون از مدرسه با جلوه‌های متعدد از دنیای مدرن روبه‌رو بوده، با برخی از آنها سرگرمند و با برخی دیگر سر و کار دارند. اگر آنها ساکن شهرهای بزرگ بوده باشند هر روز از کنار بناهای شیک و مجلل و برج‌های سر به فلک کشیده و فروشگاه‌ها و موسسات مجهز و از میان جلوه‌های جدید فناوری روز عبور می‌کنند تا به مدرسه برسند. اگر ساکن شهرهای کوچک و روستاها و محیط‌های سنتی بوده باشند، توقع دارند که با ورود به مدرسه، نشانه‌هایی از تازگی و پویایی و بالندگی را به چشم ببینند و تجربه کنند.
در کل مدارس فرسوده و کهنه عقب‌ماندگی و سرخوردگی را نصیب دانش‌آموز می‌کند و فرسودگی علاوه‌بر خطرات جانی که برای فرزندان‌مان دارند، اثرات روانی مخربی نیز بر روح و روان آنها دارد. نما و نمودِ مدارس فرسوده، نه تنها پریشان‌حالی و بد احوالی آنها، بلکه کهنگی و فقرزدگی و ورشکستگی دستگاه آموزش پرورش را به رُخ می‌کشد. آن‌گاه که دانش‌آموز، با نمای کهنه مدرسه اش روبه‌رو می‌شود و در فضای فرسوده و پریشان حال آن قرار می‌گیرد، شوق الهام‌گیری در دلش می‌میرد.
در همین رابطه«آرمان» با علی شهری، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان تهران گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌آید.
آمارهای ضدونقیضی از مدارس فرسوده در تهران وجود دارد. دقیقا چند درصد مدارس تهران فرسوده هستند؟
در استان تهران 53هزار و 445کلاس درس دولتی وجود دارد که از این تعداد حدود 23هزار کلاس درس نیازمند «تخریب و بازسازی» و یا نیازمند «مقاوم‌سازی» هستند و به بیان دیگر «فرسوده» محسوب می‌شوند.
سازمان نوسازی چه برنامه‌ای برای مدارس فرسوده تهران دارد؟ بودجه‌ای که برای نوسازی و مقاوم سازی اختصاص داده شده کافی است؟
در بخش «تخریب و بازسازی» مدارس در شهر تهران، از مجموع حدود 11هزار کلاس درس نیازمند «تخریب و بازسازی»، تاکنون 33 درصد بازسازی و نوسازی شده است و 67 درصد کلاس‌های درس شهر تهران نیازمند تخریب و بازسازی هستند. برای انجام نوسازی این تعداد کلاس درس نیز حدود هزار و 500 میلیارد تومان اعتبار در شرایط کنونی و با توجه به قیمت‌های روز نیاز است. همچنین، در بخش «تخریب و بازسازی» مدارس در شهرستان‌های استان تهران، از مجموع حدود سه هزار و600کلاس درس نیازمند «تخریب و بازسازی»، 71 درصد آنها بازسازی و نوسازی شده است و 29درصد کلاس‌های درس در شهرستان‌های استان تهران نیازمند تخریب و بازسازی هستند. برای انجام این کار نیز حدود 300 میلیارد تومان اعتبار در شرایط کنونی و با توجه به قیمت‌های روز نیاز است. در بخش«مقاوم سازی» مدارس نیز، در شهر تهران 11هزار و 700کلاس درس نیازمند مقاوم سازی بود که حدود 25درصد این کلاس‌های درس مقاوم سازی و 75درصد آن باقی مانده است. در این بخش نیز در شرایط کنونی و با توجه به قیمت‌های روز حدود 600میلیارد تومان برای تحقق کامل مقاوم سازی این پروژه‌ها اعتبار نیاز است.در بخش «مقاوم سازی» مدارس، در شهرستان‌های استان تهران هفت هزار و700کلاس درس نیازمند مقاوم سازی بود که حدود 30درصد آنها مقاوم سازی و 70درصد آن باقی مانده است و در شرایط کنونی و با توجه به قیمت‌های روز اعتباری حدود 380میلیارد تومان برای تحقق کامل آنها نیاز است.
در حال حاضر سرانه فضای آموزشی برای دانش‌آموزان کشور، 2.5 درصد اما فضای استاندارد 8.4 درصد است که نشان از استهلاک فضاهای موجود و الزام به نوسازی مدارس است و ما با تراکم دانش‌آموز مواجه هستیم. در این باره توضیح می‌دهید؟
استان تهران یکی از استان‌های کم‌برخوردار کشور از لحاظ وضعیت فضاهای آموزشی است. سرانه استاندارد آموزشی به ازای هر دانش آموز باید 8.39 مترمربع باشد که سرانه آموزشی در کشورمان اکنون 5.18مترمربع به ازای هر دانش‌آموز است. در استان تهران این آمار کمی متفاوت‌تر است. سرانه آموزشی در شهر تهران 5.39 مترمربع و در شهرستان‌های استان تهران 3.54 مترمربع به ازای هر دانش آموز است. در مجموع نیز سرانه فضاهای فیزیکی آموزشی در استان تهران به ازای هر دانش‌آموز 4.52 مترمربع است که حتی از میانگین کشوری هم پایین‌تر هستیم.این موارد نشانه این است که باید توجه بیشتری به مدارس استان تهران به لحاظ اهمیت و اعتبارات انجام شود.
یکی از راه‌های نشاط، بروز خلاقیت و کشف استعدادهای دانش‌آموز بهره مندی از فضای آموزشی مناسب است که در حال حاضر با توجه به آمارها این شرایط به ویژه در استان تهران مهیا نیست. در این باره توضیح می‌دهید؟
یکی از موضوعاتی که در احداث فضاهای آموزشی مورد توجه است، وجود زمین مناسب و بزرگ برای ساخت فضای فیزیکی مناسب برای مدرسه است. در سال‌های اخیر کمبود زمین مناسب برای احداث مدرسه در استان تهران و به ویژه در شهر تهران وجود داشته است و این امر باعث شده تا مدارس کوچک‌تر و بر اساس شرایط موجود طراحی و ساخته شود. مطمئنا یکی از پارامترهای ایجاد نشاط و خلاقیت در مدارس، وجود فضاهای آموزشی بزرگ و مناسب است که در تلاش هستیم تا جایی که امکان آن وجود دارد به این مهم دست یابیم، اما کمبود و نبود زمین مناسب برای احداث مدرسه یکی از چالش‌ها در این بخش بوده است. اما در شهرستان‌های استان تهران و با توجه به اینکه زمین برای احداث فضای آموزشی به مراتب از شهر تهران وضعیت بهتری دارد، مدارس خوب، بزرگ و دارای آزمایشگاه و سالن‌های چند منظوره و سالن ورزشی و... مورد توجه قرار گرفته و پس از ساخت تحویل آموزش و پرورش می‌شود.
به گفته زهرا نژادبهرام، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران هزار واحد مرکز آموزشی در تهران وجود دارد که در بافت فرسوده قرار گرفته است و نیاز به مقاوم‌سازی و نوسازی دارند. نهادهایی مانند شورای شهر و شهرداری در این زمینه چه مسئولیتی دارند؟ آیا تا به حال کمکی کرده‌اند؟
قالب فضاهای آموزشی بخش مرکزی شهرتهران قدمت زیادی داشته و نیازمند مقاوم سازی، تخریب و بازسازی هستند. در این بخش لازم است تا اعتباراتی مخصوص نوسازی و بازسازی این فضاهای فرسوده اختصاص یابد تا در یک بازه زمانی چند ساله این تعداد فضای آموزشی فرسوده، بازسازی و نوسازی شوند.
