ملزومات بازار متشکل ارزی

میثم رادپور نوشت: بازار متشکل ارزی مشابه بورس است و از آن رو می‌توان آن را متشکل خواند که بر خلاف صرافی‌ها که قیمت‌ها نامتمرکز است؛ در این بازار‌ تمامی‌ قیمت‌ها روی تابلو قرار می‌گیرد. مزیت این بازار این است که متقاضیان به قیمت یکسانی دسترسی دارند. اما دقیقا ریسک این بازار، قواعد آن و فقدان اطلاعات روشن در خصوص مکانیزم‌های آن است. به عنوان مثال تاکنون روشن نیست تا چه حجمی از معاملات در این بازار ممکن است؛ آیا دامنه نوسان دارد؛ آیا صف خرید و فروش امکان شکل‌گیری دارد، ساعات فعالیت این بازار چقدر است و تسویه و اتاق پایاپای آن چگونه کار می‌کند؟ خریدار چند روزه ارز را تحویل می‌گیرد و فروشنده چه چیزی را تحویل می‌دهد! از منظر ادبیات مالی ریز ساختار‌های این بازار روشن نیست. باید پرسید که آیا حجم مبنا وجود دارد و در صورت نوسان شدید شرایط معاملات به چه شکلی در خواهد آمد. شاید بتوان این بازار را مشابه بازار فیزیکی بورس کالا دانست اما همچنان این سوال پیش می‌آید احراز هویت خریداران چگونه صورت می‌گیرد و تحویل آنها چگونه انجام می‌شود. همانطور که می‌دانید تسویه در بازار اوراق و سهام سه‌روزه، در گواهی سپرده یک روزه انجام می‌شود. بنابراین شاید باید به دلار فردایی، پس فردایی یا سه‌روز بعد فکر کرد.

مساله دیگر، انجام این معاملات در شهرستان‌ها است و خریداران چگونه و چه زمانی می‌توانند این ارز‌ها را دریافت کنند. در نگاهی کلان‌تر می‌توان تردید‌هایی به کارایی این بازار داشت. کارایی اطلاعاتی به این معنی که فعالان بازار متناسب با اطلاعات موجود در این بازار به واکنش دست بزنند و کارایی تخصیصی بدین معنی که مکانیزم عرضه و تقاضا به بهترین شکل موجود طراحی شود و کارایی تخصیصی بدین معنی است که به عنوان مثال شرکتی با عملکرد بهتر با کمترین هزینه ممکن تامین سرمایه شود.

در این شرایط این مساله طرح می‌شود که آیا صراف با نام مشتری یا نام خود ثبت سفارش می‌کند یا در صورت بالا رفتن قیمت تضمینی برای خرید برای مشتری خود دارد یا خیر. مزیت یکسان شدن قیمت‌ها در این بازار در حالی است که تفاوت قیمت خرید و فروش در صرافی‌ها چندان بالا نیست و تقریبا همه به یک قیمت دسترسی دارند. کارکرد‌های موفق یک بازار، کشف قیمت و فراهم کردن نقدشوندگی و پایین آوردن هزینه معاملات است. بر این اساس شاید نتوان این بازار را گره‌گشای مشکلات بازار ارز دانست. شاید بتوان گفت مهم‌ترین کارکرد این بازار حراج ارز توسط بانک مرکزی است.

این موضوع موجب می‌شود رانت در زمینه توزیع ارز را برطرف کند. اما همان‌طور که اشاره شد شیوه اجرای این طرح از اهمیت اساسی برخوردار است زیرا ممکن است فعالان بازار ارز شکل‌گیری بازار متشکل ارزی را تهدیدی برای ارز به حساب آورند. نظارت‌های بانک مرکزی در بازار یک ضرورت است اما ممکن است برخی شکل این بازار را به عنوان مداخله بیشتر بانک مرکزی در بازار به حساب آورند.