علائم خونریزی مغزی شامل سردرد‌های شدید، تاری دید، ضعف در یک سمت بدن و سفتی گردن می‌شوند. خونریزی مغزی یک وضعیت اضطراری پزشکی است که به درمان در بیمارستان نیاز دارد.
خونریزی در مغز به نام هموراژ شناخته می‌شود که نوعی سکته مغزی است. نوع خونریزی به مکان وقوع آن در مغز بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر ضربه‌ای به سر فرد وارد شده باشد، ممکن است یک هماتوم ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه) را تجربه کند. در این شرایط، خون از رگ‌های آسیب دیده به غشائی که مغز را پوشش می‌دهد، نشت کرده و موجب افزایش فشار می‌شود.
اگرچه خونریزی مغزی می‌تواند مرگبار باشد، اما امکان بهبودی نیز وجود دارد. فرد ممکن است عوارض بلندمدتی مانند صرع یا مشکلات حافظه را تجربه کند.
علائم
ممکن است هیچ نشانه هشداردهنده‌ای از خونریزی در مغز وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، این شرایط می‌تواند پس از زمین خوردن یا وارد شدن ضربه به سر رخ دهد.
اگر ضعفی در دیواره رگ خونی وجود داشته باشد می‌تواند دچار برآمدگی یا تورم شده که به نام آنوریسم شناخته می‌شود. آنوریسم‌ها می‌توانند به طور ناگهانی و بدون هشدار قبلی پاره شده و موجب خونریزی در مغز شوند.
فعالیت بدنی یا فشار می‌تواند موجب پارگی یک آنوریسم شود. بر همین اساس است که بلند کردن جسمی سنگین یا در زمان تجربه احساسی شدید مانند خشم که موجب افزایش فشار خون می‌شوند، امکان خونریزی در مغز وجود دارد.
علائم می‌توانند متفاوت باشند و به مکانی که خونریزی رخ داده است، بستگی دارند. بخش‌های مختلف مغز مسئول عملکرد‌های مختلفی مانند گفتار، حافظه یا حرکت هستند.
فرد مبتلا به خونریزی مغزی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- سردرد شدید ناگهانی
- سفتی گردن
- احساس بیماری یا بیمار شدن
- سردرگمی
- حساسیت به نور
- دشواری در حرکت و راه رفتن
- لرزیدن
- تشنج
- غش کردن
فرد می‌تواند دارای علائم سکته مغزی نیز باشد. افراد باید نشانه‌های این شرایط و این که باید چه کاری انجام دهند را به خاطر داشته باشند:
- افتادگی صورت
- ضعف دست
- گفتار مبهم
- زمان تماس با اورژانس
سکته مغزی یک وضعیت اضطراری پزشکی است. اگر فردی علائم خونریزی مغزی یا سکته مغزی را تجربه می‌کند باید همواره با اورژانس تماس بگیرید.
خونریزی مغزی ناشی از زمین خوردن
یک آسیب دیدگی جدی سر می‌تواند موجب خونریزی مغزی شود. تمام تروما‌های جدی سر نیازمند توجه پزشکی فوری هستند. افرادی با این نوع از آسیب دیدگی ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- غش کردن
- سردرگمی
- دشواری در تکلم
- بیمار بودن
- خروج خون یا مایع از گوش‌ها
- دشواری در بیدار ماندن
آنوریسم پاره شده
پارگی آنوریسم می‌تواند موجب خونریزی در مغز شود. تشخیص آنوریسم‌ها تا پیش از این که پاره شوند می‌تواند دشوار باشد، اما از علائم شایع آن‌ها می‌توان به سردرد و دوبینی اشاره کرد. آنوریسم می‌تواند به واسطه یک آسیب سر یا افزایش سطوح فشار خون پاره شود.
عوامل خطر
هر چیزی که به رگ‌های خونی آسیب برساند می‌تواند خطر آنوریسم را افزایش دهد. از عوامل خطر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
- فشار خون بالا
- سن
- جنسیت
- نژاد
- سابقه خانوادگی سکته مغزی
افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی قرار دارند، اما این شرایط می‌تواند بسیاری از افراد زیر 65 سال را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
بارداری، استفاده از دارو‌های ضد بارداری، و روش درمان جایگزینی هورمون ممکن است همگی در افزایش خطر سکته مغزی نقش داشته باشند.
در آمریکا، خطر تجربه نخستین سکته مغزی برای افراد سیاه پوست دو برابر بیشتر از افراد سفید پوست است. این ممکن است به دلیل خطر دیابت و چاقی بیشتر در جمعیت سیاه پوستان باشد.
فردی که قبلا سکته مغزی را تجربه کرده است در معرض خطر بیشتری برای تجربه یک سکته مغزی دیگر قرار دارد. فردی که قبلا یک سکته قلبی را تجربه کرده است نیز در معرض خطر بیشتری برای تجربه سکته مغزی قرار دارد.
بیماری کبد یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. فردی با کبد آسیب دیده ممکن است با خطر بیشتر خونریزی در بدن مواجه باشد.
ژن‌ها نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند. آنژیوپاتی آمیلوئید سربرال یک بیماری ژنتیکی است که می‌تواند موجب از دست رفتن عملکرد مغز با افزایش سن شود. انباشت پروتئین‌ها اطراف دیواره سرخرگ مغز ممکن است خطر زوال عقل، سکته مغزی و صرع را افزایش دهد.
تشخیص و آزمایشبا توجه به علائمی که فرد دارد، ممکن است این که با خونریزی مغزی مواجه شده است، مشهود باشد. دلایل و عوامل خطر واضح مانند آسیب دیدگی سر یا سکته مغزی پیشین نیز می‌توانند به تشخیص یک خونریزی مغزی کمک کنند.
فرد به طور معمول نیازمند انجام آزمایشات در بیمارستان برای تشخیص خونریزی مغزی است. رایج‌ترین روش تصویربرداری سی‌تی اسکن است.
در مورد آنوریسم، پزشک می‌تواند یک ماده رنگی را درون رگ‌های خونی تزریق کند که به تعیین موقعیت این شرایط در تصویربرداری پرتو اکس کمک می‌کند.
پونکسیون نخاعی نیز می‌تواند به بررسی نشانه‌های خونریزی کمک کند. در این روش نمونه گیری از مایع مغزی نخاعی انجام می‌شود.
اگر این آزمایشات نشان دهند که فرد خونریزی مغزی دارد، آزمایش‌هایی که در ادامه صورت می‌گیرند می‌توانند اطلاعات بیشتری را برای کمک به طراحی برنامه درمان در اختیار پزشک قرار دهند.
درمانگزینههای درمان می‌توانند متفاوت باشند. در ادامه با برخی روش‌های درمان با توجه به دلیل خونریزی مغزی بیشتر آشنا می‌شویم.
آنوریسم پاره نشدهاگر فردی با آنوریسم پاره نشده مواجه باشد، جراح از روش قرار دادن کویل استفاده می‌کند. وی از یک کاتتر برای هدایت کویل‌های فلزی کوچک به سمت آنوریسم استفاده می‌کند. این وسیله از ورود خون به رگ جلوگیری کرده و اتصال آن به سرخرگ اصلی را مسدود می‌کند تا از تورم و ترکیدن آنوریسم در آینده جلوگیری شود. این روش در طول زندگی فرد چندین بار قابل انجام است.
جراح می‌تواند از روش قرار دادن کلیپ نیز استفاده کند که در آن یک کلیپ فلزی برای پیشگیری از ورود خون به آنوریسم در پایه آن قرار داده می‌شود.
خونریزی‌های مغزیدرمان فوری پس از خونریزی مغزی استفاده از دارو است. این ممکن است درد را تسکین داده و از تشنج مرتبط با پارگی آنوریسم پیشگیری کند.
اگر یک آنوریسم دلیل خونریزی مغزی باشد، فرد ممکن است نیازمند عمل جراحی برای ترمیم رگ خونی پاره شده باشد.
انواع خونریزی در مغزدو نوع خونریزی در مغز وجود دارند که شامل هموراژ درون مغزی، خونریزی در بافت مغز رخ می‌دهد و هموراژ زیر عنکبوتیه، خونریزی در سطح مغز رخ می‌دهد، می‌شوند.
آسیب دیدگی‌های سر که به خونریزی مغزی منجر می‌شوند معمولا از نوع هموراژ زیر عنکبوتیه هستند در شرایطی که فشار خون بالا از دلایل شایع هموراژ درون مغزی است. هر دو نوع خونریزی مغزی دارای علائم مشابه هستند.
عوارضخونریزی مغزی می‌تواند موجب عوارض مختلفی شود و برخی طولانی‌تر از موارد دیگر هستند.
عوارض اولیهیک آنوریسم ممکن است دوباره پاره شود و موجب خونریزی دیگری شود. خطر در روز‌های نخست پس از نخستین خونریزی بالاتر است. علائم مشابه با خونریزی مغزی اولیه هستند، اما اغلب از شدت بیشتری برخوردار هستند.
پس از یک خونریزی مغزی، رگ خونی می‌تواند دچار اسپاسم شده و باریک شود. این شرایط جریان خون به مغز را کاهش می‌دهد و می‌تواند موجب آسیب مغزی شود. علائم شامل خواب آلودگی، و نشانه‌های مشابه با سکته مغزی می‌شوند.
پس از یک خونریزی مغزی، مایع می‌تواند در مغز جمع شود. این می‌تواند فشار بر مغز را افزایش داده و موجب تجربه علائمی مانند سردرد، استفراغ و تاری دید شود.
عوارض بعدیعوارض دیگر ممکن است مدت زمانی بیشتری طول بکشد تا ظاهر شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات حافظه
- تمرکز
- اختلالات خلق و خو
- تغییرات رفتاری
پیشگیریبرخی اقدامات را می‌توانید برای پیشگیری از تجربه خونریزی مغزی انجام دهید. با این وجود برخی عوامل از جمله ژنتیک زیر کنترل ما قرار ندارند.
از جمله اقداماتی که می‌توانید برای پیشگیری از خونریزی مغزی انجام دهید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش
- مصرف یک رژیم غذایی سالم
- کاهش استرس
- محدود کردن مصرف نمک و چربی
- ترک سیگار
- پرهیز از مصرف الکل
