تحریریه پزشک امروز
الکترو انسفالو گرام، دستگاه ثبت فعالیت الکتریکی مغز از طریق پوست سر است و یکی از اصلی‌ترین کار‌برد‌های آن، تشخیص بیماری کسانی است که به صرع مبتلا هستند. اما در شرایطی مانند تشخیص مرگ مغزی و موقعیت‌هایی که امکان بازگشت بیمار وجود دارد، همچنین بررسی بیماری‌ها و حالت‌هایی مانند صدمات مغزی، بیماری‌های کبد و کلیه، آلزایمر، صدمات عروقی مغز، تومورهای مغزی، التهاب و آماس مغز یا نخاع و بیماری های روانی خاص نیز به کار می‌رود. نوع فعالیت الکتریکی و محلی که سیگنال‌ها از آن ثبت می‌شوند پزشک را در تشخیص و درمان موثرتر یاری می‌کند.
ساختار فیزیکی – مکانیکی دستگاه
امواج مغزی بر اساس محدودۀ فرکانسی به 4 دسته تقسیم می‌شوند
1- امواج بتا (دارای فرکانس بیش از 13 هرتز)
2- امواج آلفا (دارای فرکاس 8 تا 13 هرتز)
3- امواج تتا (دارای فرکانس 4 تا 7 هرتز)
4- امواج دلتا (دارای فرکانس کمتر از 4 هرتز)
در واقع؛ شکل موج‌هایی که در آزمایش ثبت می‌شود، فعالیت الکتریکی در سطح مغز (کرتکس) را منعکس می‌کند. این فعالیت الکتریکی در سطح مغز، ناشی از فعالیت‌های الکتریکی آن قسمت از ساختمان مغز است که زیر کرتکس قرار دارد. سلول‌های عصبی در مغز سیگنال‌هایی به نام پتانسیل تولید می‌کنند، این سیگنال‌ها از طریق سیناپس‌ها از یک سلول به سلول دیگر منتقل می شوند، در این شرایط، مواد شیمیایی خاصی که ناقل‌های عصبی نامیده می‌شوند، سیگنال‌ها را در حرکت بین سیناپس‌ها یاری می‌دهند.
در طول آزمایش، «الکترود»ها که دیسک‌های آهنی(از استیل، قلع، طلا یا نقره که ضد زنگ بوده و با یک لایه کلرید نقره پوشانده شده اند)کوچکی هستند روی پوست در مکان‌های خاصی قرار می‌گیرند. این مکان‌ها توسط متخصصی که تست را انجام می‌دهد با اندازه‌گیری سر بیمار و استفاده از سیستم استاندارد20-10 نقطه روی پوست سر مشخص می شوند. در حدود 20-16 الکترود روی سر بیمار قرار می‌گیرد. این دستگاه در دو نوع دیجیتال و آنالوگ در دسترس است.
آنالوگ: دستگاه های آنالوگ متداول شامل یک تقویت‌کننده، یک گالوانومتر و EEG(دستگاه‌های وسیلۀ ثبت‌کننده) هستند.
گالوانومتر، یک کویل سیمی است که درون یک میدان مغناطیسی قرار دارد. سیگنال خروجی از تقویت‌کننده و سیم رد شده، موجب نوسان کویل می‌شود. قلمی که روی کویل گالوانومتر سوار شده است با هر حرکت کویل، بالا و پایین می‌رود و منحنی (شکل موج پتانسیل مغزی) را روی کاغذی که زیر قلم است، رسم می‌کند.
دیجیتال: سیستم دیجیتال، شکل موج را به مجموعه‌ای از مقادیر عددی تبدیل می‌کند این پروسه به عنوان تبدیل مقادیر عددی در حافظۀ کامپیوتر ذخیره و مرتب، سپس به‌صورت شکل موج روی صفحه نمایش کامپیوتر نمایش داده
می‌شوند.
کاربری دستگاه
چون الکترود‌هایEEG به بدن بیمار ( سر بیمار ) وصل می‌شوند؛ بنا‌براین باید از «ارت» دستگاه کاملا مطمئن باشیم؛ پس «ارت» دستگاهEEG باید جهت ایمنی بیشتر متصل باشد. وجود نویز در نوار، آنتن فرستنده قوی مخابراتی در نزدیکی محل نصب دستگاه، موبایل، نداشتن «ارت»، ایجاد اشکال در سیم الکترودها، نصب غیر صحیح الکترودها به سر بیمار و یا قرار‌گیری موها زیر الکترودها، تمیز نبودن سر بیمار، الکل زدن به محل نصب الکترود، از مواردی است که منجر به خطا در جواب آزمایش می‌شود.اپراتور در ضمن باید موارد ذیل راقبل از انجام آزمایش بازرسی نماید: ارت دستگاه، وضعیت الکترودها، تمیز‌بودن الکترودها، عدم قطعی الکترودها، نصب صحیح الکترودها به دستگاه، نصب صحیح رابط‌های دستگاه، نصب صحیح الکترود ها به بیمار.
نگهداری دستگاه
ثبت و آنالیز سیگنال در این دستگاه بصورت دیجیتال است، که در نتیجه مانند دستگاه‌های آنالوگ نیازی به کالیبراسیون دوره‌ای ندارد.
