دانستنی های قرص استامینوفن

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

علائم مسمومیت با استامینوفن

معمولاً در اثر مصرف استامینوفن با دوز بالا، شاهد علامت خاصی از مسمومیت نخواهید بود؛ ولی بعد از گذشت 24 ساعت، کم‌کم برخی علائم زیر پدیدار می‌شوند:  استفراغ و حالت تهوع - احساس ناخوشی - بی‌اشتهایی - دل درد ؛ پزشک با مشاهده چهره زرد، دل درد، استفراغ و برخی نشانه‌های دیگر، پی به مسمومیت دارویی بیمار می‌برد. از طریق آزمایش خون سطح استامینوفن بدن را می‌توان مشخص کرد؛ ولی گاهی اوقات نیاز به آزمایش‌های بیشتر، مثل آزمایش ادرار وجود دارد.

درمان مسمومیت با استامینوفن

اگر خودتان یا یکی از افراد خانواده‌تان از استامینوفن با دوز بالا استفاده کرده باشد، سریع به اورژانس زنگ بزنید. درمان با خالی کردن معده شروع می‌شود. به وسیله لوله و ایجاد حالت تهوع در فرد معده تخلیه شده، سپس داروی «NAC» (یا N-acetglcyshos) از طریق دهان داده می‌شود. این دارو بو و طعم بدی دارد و بهتر است با آب میوه و یا سایر طعم دهنده‌ها خورده شود.

اگر بیمار نتواند از طریق دهان آن را بخورد، باید از راه لوله آن را وارد معده کرد. پس از بهبود، بهتر است یک آزمایش خون دیگر گرفته شود تا وضعیت کبد مشخص گردد. پزشک حتماً به فرد توصیه می‌کند که الکل و برخی داروهای خاص را مصرف نکند.

مصرف هم‌زمان استامینوفن، کافئین و پیرویلامین: حساسیت شدید (خارش، سوزش  شدید پوست) مشکلات تنفسی، سفت شدن قفسه سینه، تورم دهان، صورت، لبها و زبان، تیرگی ادرار، تند شدن ضربان قلب، عصبانیت، حساست و زود رنجی، خستگی، زرد شدن پوست و چشم‌ها.

مصرف هم‌زمان استامینوفن و کدئین: تاربینی، سرگیجه، سستی، احساس سرخوشی کاذب و یا احساس غمگینی، احساس سنگینی سر روی بدن، تغییرات خلقی، حالت تهوع، دل درد، استفراغ.

مصرف هم‌زمان استامینوفن، بوتاپیتال و کافئین: سستی، سرگیجه، احساس مسمومیت، احساس سنگینی سر روی بدن، حالت تهوع.

مصرف هم‌زمان استامینوفن، آسپرین و کافئین: سوزش قلب، حالت تهوع و دل درد خفیف.

مصرف هم‌زمان استامینوفن و فنیل تولوکسیامین: سستی، خشکی دهان، بینی، گلو، سوزش قلب، حالت تهوع، خلطی شدن بینی و گلو و دل درد خفیف.

مصرف هم‌زمان استامینوفن و اُکسی کُدُن: سرگیجه، حالت تهوع، سستی، احساس سنگینی سر روی بدن، تغییرات روحی و خلقی، تاربینی و استفراغ.

آیا مصرف داروی استامینوفن در زنان باردار نیز ایجاد مسمومیت می‌کند؟

استامینوفن به خودی خود ایجاد مسمومیت نمی‌کند؛ مگر آنکه با دوز بسیار بالا مصرف شود و یا با سایر داروها ترکیب شده و به مصرف برسد. خانم‌های باردار در صورت نیاز و با تجویز پزشک می‌توانند به اندازه تعیین شده از این دارو استفاده کنند. مصرف استامینوفن با دوز بالا می‌تواند به کبد مادر و جنین آسیب شدید وارد کند و حتی گاهی اوقات خطر مرگ جنین را به همراه داشته باشد.

مادرانی که قبلاً به مشکلات کبدی دچار بودند، نباید در دوران بارداری از استامینوفن استفاده کنند. هیچگاه به کودکان خود به‌طور سر خود و بدون مشورت با پزشک استامینوفن ندهید. در ضمن، قرص‌های استامینوفن نیز فقط مخصوص بزرگ‌تر‌ها هستند نه کودکان.

پیشگیری

برای جلوگیری از مصرف زیاد استامینوفن (دوز بالا) همیشه در ظرف را خوب ببندید تا دور از دسترس کودکان باشد. بزرگسالان نیز باید از دوز مورد نیاز مطلع باشند. اگر استامینوفن به اندازه و بجا مصرف شود، هیچ مشکلی ایجاد نخواهد کرد. هیچ‌گاه داروها را با هم ترکیب نکنید؛ به‌خصوص اگر داروهایی که مصرف می‌کنید، حاوی استامینوفن باشند. (مثلاً استامینوفن با کدئین و داروهای سرماخوردگی که حاوی استامینوفن است نباید مصرف شود). اگر شما یا افراد خانواده‌تان افسرده هستید و یا اینکه قبلاً اقدام به خودکشی نموده‌اید، هر گونه دارویی در خانه خطرناک است و نباید در دسترس شما باشد؛

بنابراین تمام داروها را دور بریزید. اگر از مقدار دارو و زمان مصرف آن مطمئن نیستید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. بهتر است برای زمان و مقدار مصرف دارو برنامه‌ای بنویسید و آن را در دسترس و جلوی دید قرار دهید. هنگام مصرف یک داروی جدید حتماً به پزشک خود یادآوری کنید که از چه داروها و مکمل‌هایی استفاده می‌کنید. مصرف داروی خوراکی استامینوفن در بزرگسالان 15-60 میلی‌گرم به فاصله دست کم چهار ساعت است و کودکان نیز باید به ازای هر کیلوگرم وزن بدنشان، 3 میلی‌گرم در روز مصرف کنند.

تمام داروها عوارضی به دنبال دارند. مصرف استامینوفن، کلرفنیرامین و فنیل آنالین باعث سستی، شُلی، خشکی دهان، بینی و گلو، سردرد، حالت تهوع، عصبانیت و مشکلات مربوط به خواب می‌شود. استفاده هم زمان از استامینوفن و بوتال بیتال ایجاد سستی، احساس مسمومیت، دوران سر و حالت تهوع می‌کند. مصرف هم‌زمان استامینوفن و سالیسالامید سبب سوزش قلب، سستی، حالت تهوع، دل درد و استفراغ می‌شود. مصرف هم‌زمان استامینوفن و پنتازوکین، موجب سستی، احساس سرخوشی زیاد، سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، تعرق و استفراغ می‌گردد.

مصرف استامینوفن، دیفن هیدرامین و فنیل آنالین با هم عوارض زیر را در پی خواهد داشت

گیجی، اسهال، سستی، خشکی دهان، سردرد، کاهش اشتها، حالت تهوع، عصبانیت، دلهره و مشکلات خواب، ضعف و دل درد.  مصرف هم‌زمان استامینوفن، دی کلروفنازون، ایزومتپتن سبب سستی موقتی می‌شود. مصرف استامینوفن و سالیسیلامید با هم ایجاد سستی، سوزش قلب، حالت تهوع، دل درد و استفراغ می‌کند. مصرف هم‌زمان استامینوفن، کلروفتیرآمین، دکستر و متورفان و پسودوفدرین منجر به: گیجی، اسهال، سستی، سردرد، بی اشتهایی، حالت تهوع، عصبانیت، استرس و نگرانی، مشکلات خواب و دل بهم خوردگی می‌شود.