از دیگر اجزای این دستگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد
میکروپروسسورها: میکروپروسسورها در بعضی از دستگاهها به وسیله هشدارها و سنسورها، عملکرد دستگاه را کنترل میکنند. اجازه ذخیرهسازی اطلاعات و ارتباط با مرکز اطلاعات کلینیک را فراهم میکنند؛ همچنین این امکان وجود دارد که بیماران تحت دیالیز خانگی از دور مانیتور شوند. گرچه هنوز تنظیمات مربوط به درمان از راه دور امکانپذیر نیست.
پمپ مخلوطکننده محلول دیالیز: بسیاری از ماشینهای همودیالیز یک مخزن ذخیره ماده اصلی (غلیظ) محلول دیالیز و یک مخزن آب پاک و تصفیهشده، برای تشکیل محلول دیالیز مورد نیاز جهت عبور از کلیه مصنوعی دارند. تشکیل محلول به وسیله یک پمپ مخلوطکننده انجام میگیرد که مایع غلیظ و آب را برای ایجاد مخلوط مناسب در هم میآمیزد. این پمپ از یک موتور و یک دهانه درگیرکننده مواد که دو ورودی، یکی برای ماده غلیظ و دیگری برای ورود آب دارد، تشکیل میشود. نسبت مواد ورودی از طریق این دو دهانه قابل تنظیم است.
رسانایی سنج محلول دیالیز: هر دستگاه دیالیز شامل وسیلهای است که با سنجیدن میزان رسانایی الکتریکی مایعی که وارد دیالیزر میشود، مقدار مایع غلیظ موجود در محلول دیالیز را تعیین میکند.
فشارسنج محلول دیالیز: وسیلهای است که فشار منفی محلول دیالیز را در یک طرف غشا اندازهگیری میکند. تنظیمات فشار اغلب روی کنسول اصلی دستگاه همودیالیز برای جلوگیری از خروج ناکافی یا شدید مایعات از خون، مشاهده میشود.
آشکار ساز نشت خون: در هنگام تبادل مواد در دیالیزکننده در هر لحظه احتمال پارگی غشاء وجود دارد که پیامد آن نشت خون به داخل محلول دیالیز است. در هنگام خروج محلول از دیالیزکننده، یک آشکارساز نوری تغییر رنگ ایجاد شده در محلول دیالیز را که باعث تغییر نور میشود، تشخیص داده و باعث توقف عمل دیالیز میشود.
شستشودهنده: در دیالیزکننده وسایلی وجود دارند که دیالیزکنندههای یک بار مصرف را تمیز میکنند و در نتیجه از آنها میتوان چند بار استفاده کرد. این وسایل اغلب از یک سری شیر و تایمر برای فراهم کردن برنامه شستشو و عفونتزدایی دیالیزکننده تشکیل شدهاند. اغلب یک یا دو سوزن در سیاهرگ بازوی بیمار، دسترسی به سیستم گردش خون را فراهم میآورد. سنسورهای فشارخون در سمت سیاهرگی دیالیز، ممکن است آلارم داده و پمپ خون را متوقف نماید. این زمانی روی میدهد که فشار بیرونی به محدودههای مجاز خود برسد.
اغلب دستگاهها دارای یک ردیاب فوم، حبابی هوا یا ردیاب سطح خون هستند که جریان خون را متوقف کنند. چنانچه حباب هوا در سیاهرگی ردیابی شود، پمپ را متوقف میکند، تا از آمبولی هوا در بیمار جلوگیر شود. در یک دیالیزکننده، یک غشای نیمه تراوا خون را از محل دیالیز جدا میکند. مواد محلول در خون از میان غشاء در محلول دیالیز عبور داده شده و آماده میشوند. محلول دیالیز هیچ یک از مواد زاید را که نیازمند حذف از خون هستند با خود ندارد. محلولهای با غلظت بالا که از غشاء حاضر شده است، تزریق انتخابی را از خون به محلول دیالیز امکانپذیر میسازد، موادی که باید در خون بماند، در کنسانتروهای معادل آن در محلول دیالیز وجود دارند. این محصول یک فشار هیدرولیکی کمتر نسبت به خون داشته تا برداشت آب اضافی از خون به وسیله فیلتراسیون را تسریع سازد.
محلول دیالیز، ترکیی از آب خالص شده دیالیز است که به واسطه دیالیزکننده در یک درجه حرارت از پیش تعیین شده پمپ میشود.
بسته به نوع دستگاه کارکرد، تجهیزات مانیتورینگ در مدار دیالیز، میتوان درجه حرارت دیالیز، فشار منفی، نسبت اولتر فیلتراسیون و نشتی مدار جریان خون را کنترل کرد.
ماشین همودیالیز را هم میتوان با دیالیز استات و هم با دیالیز بیکربنات به کار برد. نسبت اختلاط غلظتها با آب خالص را میتوان برنامهدار و (تنظیم اولیه 1:34 است) سایر نسبتها را هم تنظیم کرد. نسبت به غلظتی که به کار برده میشود، میزان سدیم را میتوان دوباره در بین محدوده 125 تا 150 میلیمول تنظیم کرد. میزان بیکربنات در محدود 8 میلیمول قابل تنظیم است. ماده بیکربنات به صورت پودر دریک بسته توید شده که bibag نام دارد (پودر هیدروکربنات سدیم). این پودر توسط دستگاه تبدیل به محلول شده و محلول بیکربنات استفاده میشود. دستگاه استفاده از bibag به صورت انتخابی روی ماشین دیالیز نصب میشود. برنامههایی قابل انتخاب به منظور تمیز کردن ماشین وجود دارد، ماشین همودیالیز به یک سیستم حفاظتی مجهز شده است که وجود آن، جهت تصحیح عمل دستگاه و ایمنی بیمار ضرورت دارد.
کاربری دستگاه
با وجود اینکه عفونتهای مرتبط با کاتتر (لوله) کاهش یافته ولی هنوز این عفونتها مهمترین عامل شکست این روش و سوق دادن بیماران به همودیالیز است، بنابراین استفاده از لوله (کاتتر) خوب و روش اصولی و بهداشتی در گذاشتن کاتتر بسیار ضروری است.
قبل از هر کار با دستگاه، سیستم حفاظتی به طور خودکار آزمایش میشود که باید توسط کاربر فعال شود. عملکرد دستگاه همودیالیز با دیالیزکننده همودیالیز در خروجیهای آن بررسی میشود.
نگهداری دستگاه
برای کالیبره همودیالیز از تستر دستگاه همودیالیز استفاده میکنند.
برای خواندن بخش اول- آشنایی با دستگاه همودیالیز - اینجا کلیک کنید.