آذین صحابی
از بین داروهایی که بدون نسخه می‌توان آنها را از داروخانه تهیه کرد، مسکن‌ها یکی از پر‌فروش‌ترین‌ها و پر کاربرد‌ترین‌ها هستند. همه ما نام انواع و اقسام بسیاری از آنها را شنیده‌ایم و خودمان به دفعات از آنها استفاده کرده و می‌کنیم.
خیلی از ما، به‌خصوص کسانی که بیرون از منزل کار می‌کنند و مدت زیادی از وقت‌شان در هوای آلوده شهر و ترافیک سنگین خیابان‌ها می‌گذرد یا ساعات بسیاری را در فضای دربسته ادارات یا کارخانه‌ها و فضاهایی از این قبیل به کار مشغولند همیشه یک یا دو نوع از این مسکن‌‌های رایج را در کیف یا جیب‌شان دارند که گاه به گاه برای سردرد‌های ناشی از فشار کار یا کمردرد‌ها و گردن درد‌های حاصل از نشستن یا ایستادن‌های طولانی‌مدت استفاده می‌کنند.
از بین این مسکن‌ها نام‌هایی چون استامینوفن، استامینوفن کدئین، ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین تقریبا به گوش همه ما خورده است. درباره این داروها، مانند هر داروی دیگر، باورهای درست و نادرست زیادی در اذهان مردم وجود دارد که بسیاری از آنها نادرست و غیر‌علمی است.
بیشتر این باور‌ها درباره عوارض ناشی از این داروهاست که گاهی باعث می‌شود فرد درد بسیاری را هرروزه تحمل کند، ولی به خاطر ترس از بروز این عوارض که گاهی اصلا پایه و اساس علمی ندارند از خوردن این مسکن‌ها اجتناب ورزد. در اینجا درباره داروی رایج استامینوفن بحث خواهیم کرد تا نقاط مبهمی که درباره آن وجود دارد، روشن شود.
استامینوفن چیست؟
این دارو یک مسکن و تب‌بر است که روش عملکرد آن در کاهش درد و از بین بردن تب به درستی شناخته نشده است؛ ولی به طور کلی با بالا بردن آستانه درد، باعث تخفیف درد یا ساکت شدن آن می‌شود؛ به این معنی که روشی را که بدن فرد طبق آن احساس درد می‌کند، تغییر می‌دهد.
وقتی این دارو به عنوان تب‌بر عمل می‌کند، روی مرکز تنظیم‌کننده دمای بدن یا به عبارتی روی ترموستات مغز تاثیر می‌گذارد. از استامینوفن برای مقاصد فراوان و تسکین درد‌های گوناگونی چون سردرد، درد عضلات، درد‌های ناشی از آرتریت، کمردرد، درد‌های قاعدگی، دندان درد و تخفیف علائم سرماخوردگی، پایین آوردن تب و گاهی درمان واکنش‌های ناشی از تزریق واکسن‌ها استفاده می‌شود.
نکاتی درباره استامینوفن
هرگز استامینوفن را بیش از مقداری که پزشک تجویز کرده است، مصرف نکنید و سرخود، برای تسکین سریع‌تر درد تعداد آن را اضافه یا فاصله زمانی توصیه‌شده را کم نکنید. این کار می‌تواند آسیب جدی به بدن وارد کند. خوردن استامینوفن بیش از مقدار توصیه‌شده می‌تواند به کبد آسیب بزند.
اگر متاسفانه الکل مصرف می‌کنید و یا به خاطر مصرف آن دچار بیماری کبد (سیروز) شده‌اید، حتما پزشک را در جریان قرار دهید. ممکن است به خاطر مصرف این نوشیدنی بیهوده که هرگز و از سوی هیچ کارشناسی توصیه نمی‌شود، مجاز به خوردن استامینوفن نباشید.
پیش از خرید داروهای رایج سرماخوردگی، سرفه یا آلرژی که بدون نسخه هم به فروش می‌رسند، حتما با پزشک مشورت کنید؛ چون ممکن است خود استامینوفن چنین ترکیباتی را داشته باشد. اگر بدون مشورت پزشک و با ناآگاهی از ترکیبات مشابه در این داروها آنها را همراه یکدیگر مصرف کنید، ممکن است تصادفا استامینوفن بیش از مقدار مورد نیاز به بدن‌تان برسد؛ بنابراین پیش از خرید چنین داروهایی در صورت درج اطلاعات و ترکیبات روی بسته، آن را به دقت بخوانید تا از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری شود.
هرگز هنگام مصرف استامینوفن الکل ننوشید. مصرف این نوشیدنی مضر به همراه این دارو می‌تواند کبد شما را به طرز جبران‌ناپذیری تخریب کند. نوشیدن الکل در هیچ حالتی، حتی در سلامت کامل، توصیه نمی‌شود و مضرات آن کاملا ثابت شده است.
اگر قبلاً به استامینوفن حساسیت نشان داده‌اید، هرگز دوباره آن را مصرف نکنید و این موضوع را با پزشک خود نیز در میان بگذارید.
اگر شرایط خاصی دارید، ممکن است نیاز باشد پیش از خوردن این دارو آزمایش دهید تا بی‌خطر بودن آن برای شما ثابت شود.
هنوز به درستی معلوم نیست که آیا مصرف این دارو در دوران بارداری برای جنین مضر است یا خیر، ولی اگر باردار هستید، لازم است پزشک این موضوع و شرایط خاص شما را بداند. این دارو در شیر مادر وارد می‌شود و می‌تواند برای نوزاد مضر باشد. اگر نوزاد خود را با شیر خودتان تغذیه می‌کنید و می‌خواهید استامینوفن بخورید، هرگز و تحت هیچ شرایطی بدون مشورت با پزشک این کار را نکنید.
اگر پزشک برای شما نوع جویدنی این دارو را تجویز کرده است، پیش از فرو دادن آن کاملا قرص را بجوید.
قرص‌های معمولی استامینوفن را با مقدار کافی آب کاملا ببلعید و از خرد کردن و شکستن آنها خودداری کنید.
استامینوفن به صورت شیاف
اگر می‌خواهید بهتر از شیاف استامینوفن سود ببرید به نکات زیر توجه کنید:
پیش از این کار مثانه و روده خود را خالی کنید. وقتی پوشش روی آن را باز کردید، زیاد آن را در دست‌تان نگه ندارید؛ چون به سرعت ذوب می‌شود.
ابتدا نوک شیاف را با مقدار بسیار کمی آب تر کنید.
سپس به پهلوی چپ دراز بکشید و زانوی راست‌تان را نزدیک سینه بالا ببرید. اگر چپ دست هستید، باید روی پهلوی راست دراز بکشید و زانوی چپ‌تان را تا نزدیک سینه بالا بیاورید.
با انگشت، شیاف را از نوک داخل مقعد قرار دهید و چند دقیقه همانجا نگه دارید. شیاف به سرعت ذوب می‌شود. ممکن است شما قدری احساس ناراحتی کنید یا اصلا چیزی حس نکنید...
برای خواندن بخش دوم- استامینوفن- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- استامینوفن- اینجا کلیک کنید.
