موژان زرگرزاده؛ کارشناس تغذیه
توصیه‌های تغذیه‌ای برای سالمندان
در این سنین رعایت اصل تنوع در برنامه‌ریزی غذایی و در عین حال توجه به عادات غذایی و شیوه زندگی فرد سالمند بسیار اهمیت دارد.
رژیم غذایی سالمند باید دارای مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و املاح به ویژه کلسیم و آهن باشد، لذا مصرف شیر و لبنیات، غذاهای گوشتی و سبزی‌ها و میوه‌ها برای سالمندان بسیار توصیه می‌شود.
توصیه می‌شود تعداد وعده‌های غذایی سالمندان افزایش داده شود (حداقل 5 وعده در روز) و در هر وعده مقدار غذای کمتری مصرف گردد.
تأکید می‌شود سالمندان از غذاهای پرچرب و سرخکرده، سس مایونز و سبزی‌های نفّاخ مثل کلم، گل کلم، پیاز و... استفاده نکنند.
با توجه به مشکل یبوست در اکثر سالمندان، مصرف کافی مایعات (8 تا 10 لیوان در روز) و مواد پرفیبر نظیر نان تهیه شده از گندم کامل و میوه‌هایی مثل گلابی رسیده و آلو و سبزی‌ها اهمیت دارد. همچنین هشدار دادن به سالمند در مورد مصرف بی‌رویه مسهل‌ها می‌تواند مفید باشد.
در سالمندانی که جویدن غذا برای آنها مشکل است، مصرف غذاهای نرم مثل انواع پوره، گوشت نرم، سوپ، آشی که حبوبات زیاد ندارد و آبمیوه توصیه می‌شود.
برخی از سالمندان ممکن است مبتلا به فشارخون بالا باشند. در این مورد رژیم غذایی کم سدیم و در صورت نیاز، کاهش وزن پیشنهاد می‌شود.
برای تنظیم رژیم غذایی برای کاهش وزن در سالمندانی که اضافه وزن دارند، حتما باید با متخصص تغذیه مشورت شود.
برای جلوگیری از مشکلات عاطفی ـ احساسی سالمندان، بهتر است به عادات غذایی آنها احترام گذاشته شود و هرگونه تغییری با ملایمت و تفاهم به وجود آید.
نکات
با افزایش سن، انرژی مورد نیاز کاهش پیدا می‌کند، از این رو باید تغییراتی نیز در برنامه غذایی آنها ایجاد شود. بدین منظور توجه به نکات زیر ضروری است:
کاهش میزان مصرف مواد پرانرژی مانند شیرینی، غذاهای سرخکرده یا پرچرب، نشاسته‌ای و...
افزایش میزان مصرف میوه و سبزیجات تازه جهت تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز
دریافت کلسیم به میزان کافی
قرار گرفتن در معرض آفتاب جهت تأمین ویتامین D مورد نیاز.
اجتناب از مصرف غذاهای پرچرب خصوصاً چربی‌های اشباع شده و جایگزین کردن چربی‌های اشباع نشده چندگانه مانند روغن آفتابگردان یا روغن سویا و... جهت جلوگیری و کنترل مشکلاتی مانند فشارخون بالا و برخی بیماری‌های قلبی - عروقی.
از آنجا که تغذیه مناسب از اهمیت بسیار زیادی در دوره سالمندی برخوردار است، در نتیجه باید توجه بسیاری به این موضوع داشت. با پیشرفت سن، نیاز به انرژی کاهش می‌یابد در نتیجه کالری دریافتی باید کاهش یابد.
همچنین سوء‌تغذیه یکی از مشکلات شایع در سالمندان است. سوء‌تغذیه همچنین دارای پیامدهای پزشکی کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌باشد.
دریافت کافی منابع ریزمغذی‌ها، به ویژه در گروه‌های سنی بالاتر حائز اهمیت است، زیرا در افراد مسن، حتی کمبودهای خفیف ریزمغذی‌ها مثل ویتامین B6، ویتامین E و روی، سبب تضعیف سیستم ایمنی می‌گردد. کمبود ویتامین B12 و ویتامین B1 نیز در این گروه سنی شایع است و سبب ضعف حافظه و قدرت تمرکز می‌شود.
افزایش دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها با استفاده از یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند به حفظ سلامت فرد در برابر بیماری‌های قلبی، آرتریت، پوکی استخوان و آب مروارید کمک کند. استفاده از مکمل‌های ریزمغذی‌ها در کنار رژیم غذایی متعادل (زیر نظر متخصص تغذیه) و فعالیت بدنی مناسب، روش مؤثری برای حفظ عملکرد طبیعی بدن در دوران سالمندی است.
امید است با رعایت اصول تغذیه‌ای و رژیمی مناسب در تنظیم برنامه غذایی سالمندان، از سوء تغذیه و مشکلات شایع در بین این قشر آسیب‌پذیر پیشگیری به عمل آید...
برای خواندن بخش دوم- خوراک‌های رژیمی آشپزی ویژه سالمندان- اینجا کلیک کنید.
