دکتر صداقت با بیان اینکه از همکاران تقاضا داریم، در کنترل گردش ویروس اچ‌آی‌وی، به بحث رفع رنگ و تبعیض در بیماران توجه داشته باشد، تاکید نمود: با توجه به اینکه تمامی بیماران از حق یکسانی برای درمان برخوردار هستند، بنابراین بایستی همکاران توجه داشته باشند بیماران اچ‌آی‌وی مثبت نیز مانند بیماران دیگر، از حقوق یکسان برخوردار شده و مورد تبعیض و انگ واقع نشوند.
آیا ایدز قابل علاج است؟
همان‌گونه که می‌دانید، در حال حاضر معالجه قطعی برای اچ‌آی‌وی یا ایدز وجود ندارد. با این حال درمان‌های موجود با داروهای ضد رترو ویروسی می‌توانند از سرعت و تکثیر ویروسی کاسته و طول عمر بیمار را افزایش دهد. این امر می‌تواند تا حد زیادی به ارتقای کیفیت زندگی فرد بینجامد، اما این نوع درمان ویروس را از بدن حذف نمی‌کند.
علی‌رغم اینکه مؤسسات تحقیقاتی متعددی در جهان در زمینه تولید واکسن اچ‌آی‌وی کار می‌کنند. متأسفانه به نظر می‌رسد تا به دست آوردن موفقیت در زمینه تولید واکسن هنوز راه درازی در پیش است.مقوله مبتلایان به ویروس HIV را باید جدی گرفت.
بررسی وضعیت مبتلایان در ایران
براساس آمار مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تا تاریخ اول تیر ماه 1388 تعداد 19774 مورد آلوده به ویروس به ثبت رسیده است که از این تعداد 93 درصد مردان و 7 درصد را زنان شامل می‌شود. ولی براساس تخمین‌ها در مجموع حدود 80 هزار مورد آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی وجود دارد به این معنا که از هر 4 نفر مبتلا به ویروس HIV، 3 نفر از ابتلا خود بی‌اطلاع هستند.
ولی متأسفانه نسبت آلودگی در زنان همچنان رو به افزایش است (در گروه سنی 45- 15 سال)- البته راه انتقال ویروس در ایران با نقاط دیگر جهان متفاوت است: در ایران حدود 70 درصد از مبتلایان را معتادان تزریقی، حدود هشت درصد را روابط جنسی محافظت شده تشکیل می‌دهد، در مورد بیست درصد مابقی اطلاعات درستی به ثبت نرسیده است.
راه‌حل مقابله با گسترش ویروس HIV در ایران کدامست؟
تغییر زیرساخت‌های فرهنگی و اطلاع‌رسانی مناسب و ایجاد محیطی مناسب برای مبتلایان راهکار اصلی برای جلوگیری از گسترش ویروس است در این صورت بیماران با حصول اطمینان از رازداری پزشک و اطلاع از خدمات مشاوره و آزمایشات رایگان، به پزشک مراجعه کرده تا در جهت جلوگیری از گسترش بیماری اقدامات لازم به عمل آید.
بنابراین توجه داشته باشیم که پیشگیری و کنترل ویروس نقص سیستم ایمنی در اولویت کارها قرار گیرد، بهتر است مزایای آزمایش و مشاوره را برای بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند تشریح کنیم.
مزایای آزمایش و مشاوره در مبتلایان به نقص سیستم ایمنی
توجه به این موضوع، علاوه بر طرح مشکلات بیماران، باعث کاهش انتقال ویروس شده و دسترس به مراکز پیشگیری را آسان می‌سازد.
نحوه عملکرد ویروس نقص سیستم ایمنی در بدن
ویروس HIV به طور دایم تغییر شکل می‌دهد، پس از ورود به لنفوسیت، قسمتی از جدار سلول مهمان را برداشته و پس از تغییر شکل باعث تشدید تضعیف سیستم ایمنی شده، در نهایت مقاومت ویروس افزایش می‌یابد.
چالش‌های موجود در بخش‌های جراحی بیمارستان‌ها
متأسفانه توجه به مراقبت‌های عمومی (UNIVERSAL Precautions) در بخش‌های مختلف پزشکی رعایت نمی‌شود، در واقع با توجه به اینکه مبتلایان به HIV، مدت 16- 2 هفته در دوره پنجره قرار دارند. در این دوره فرد به ویروس مبتلا شده است، ولی هنوز آنتی‌بادی در خون وی تشکیل نشده است. بنابراین آنتی‌بادی در تست ELISA یا در آزمایش Western Blot مشاهده نمی‌شود. با توجه به اینکه آزمایش‌ها در صورت تشکیل آنتی‌بادی ویروس مثبت می‌شوند.
گاه آنتی‌بادی تا 16 هفته و گاه بندرت ممکن است تا 6 ماه تشکیل نشود، در حالی که مدت‌هاست که فرد به HIV مبتلا شده است، حدودا از یک تا 2 هفته پس از ابتلا تکثیر ویروس در خون به حداکثر میزان خود می‌رسد. یعنی دقیقا زمانی که فرد در دوران پنجره است، زمانی است که امکان بیشترین میزان انتقال ویروس وجود دارد، بنابراین مراقبت‌های گروه پزشکی، خصوصا جراحی در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در مواردی که مراقبت در اتاق عمل منوط به وضعیت HIV بیمار شود، کاری کاملا غیرعملی است. خصوصا در مواردی که اپیدمی در اوج خود قرار دارد. در چنین مواقعی، امکان دارد در زمان اپیدمی به ظاهر تعداد افرادی که در دوره پنجره هستند، زیاد بالا نباشد ولی در صورت عدم توجه به اقدامات پیشگیرانه، امکان دارد میزان ابتلا از آنچه که در حال حاضر وجود دارد بالاتر رفته و افراد زیادی به طور همزمان در دوره‌های آغازین ابتلا به (HIV) باشند، در این مورد احتمال ابتلا افراد سالم بسیار بالا است.
بنابراین عدم مراقبت‌های لازم تیم پزشکی در دوره پنجره خطرات زیادی را در بردارد. در حال حاضر براساس قانونی که در بیمارستان‌ها و بخش‌های جراحی وجود دارد پس از انجام تست، در صورت مثبت بودن HIV، پزشک از انجام عمل جراحی منصرف می‌شود.
این کار کاملا غیرعلمی است، زیرا چه بسا که فرد مبتلا به ویروس HIV باشد ولی در دوره پنجره قرار گرفته، در این صورت امکان دارد در آینده‌ای نه چندان دور گرده‌های تیم‌های پزشکی، خصوصا تیم‌های جراحی از گروه‌های بعدی در معرض خطر ابتلا باشند، لذا اقدامات پیشگیرانه در این بخش‌ها توجه و دقت بیشتری را طلب می‌کند.
چه بسا میزان ویروس در بدن افراد HIV مثبت که وارد مرحله ایدز شده‌اند، و تحت درمان ضد ویروس قرار داشته باشد، بسیار کمتر از افرادی باشد که در دوره پنجره قرار دارد و کاملا از ابتلا خود بی‌خبر است. در واقع در بیمارستان‌ها به اشتباه برای افرادی که دارای قسمت HIV مثبت هستند تحت درمان ضد ویروسی قرار دارند، هیچ‌گونه اقدام درمانی انجام نمی‌گیرد، ولی در افراد دیگر درمان‌های لازم انجام می‌شود. این امر تفاوتی با انکار بیماری ندارد.
برای خواندن بخش اول- پیشگام در برابر گسترش ایدز- اینجا کلیک کنید.