تحریریه پزشک امروز
حتما شما هم با این جملات که معمولا از زبان مادربزرگها نقل می‌شود، آشنایی دارید که «پسرم سردیت کرده بذار برات یک نبات داغ درست کنم بخوری حالت خوب میشه» یا «دخترم هوا گرمه تو هم گرمیت کرده بهتره شام نخوری، الان می‌رم برات آب دوغ خیار درست می‌کنم، یک کاسه بخور بهتر میشی.»
سوال اینجاست که آیا طبع سرد و گرم واقعا وجود دارد؟ در این صورت نظر متخصصین ایمونولوژی، فیزیولوژی و تغذیه در مورد آن چیست؟ خوشبختانه یکی از متخصصین ایمونولوژی کشورمان به این موضوع بر خورد جالبی کرده است او برخلاف سایر همکاران به جای بحثها و استدلالات منطقی و عقلی یک آزمایش علمی را ترتیب داد تا متوجه شود آیا واقعا در بدن افراد گرم مزاج تغییراتی برای توجیه گرمی مزاجشان روی می‌دهد یا خیر و به عبارت دیگر چه چیزی باعث گرمی یا سردی مزاج افراد می‌شود.
بررسی سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک
دکتر شهابی، متخصص ایمونولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه این تحقیق جالب را برنامه ریزی و اجرا کرد. نتایج بسیار جالب توجه بود.
در قسمت نخست تحقیقات، او افراد را به سه گروه گرم مزاجها، سرد مزاج ها و افرادی با مزاج نسبتا معتدل تقسیم کرد و آنها را از دو جنبه فعالیت سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک مورد بررسی قرار داد. او دریافت سیستم عصبی سمپاتیک محیطی افراد گرم مزاج فعالیت بیشتری نسبت به گروه شاهد دارند.
در مقابل فعالیت سمپاتیک فوق کلیوی و سیستم عصبی پاراسمپاتیکی آنها پایین‌تر بوده و به همین دلیل میزان ترشح کورتیکواستروئید آنها کمتر از افراد عادی است.
همانگونه که می‌دانیم منبع اصلی ترشح هورمون نوراپی نفرین، سیستم عصبی سمپاتیک و منبع اصلی ترشح هورمون‌های اپی‌نفرین و کورتیزول، غدد فوق کلیوی است؛ از طرف دیگر، سیستم عصبی سمپاتیک به دو بخش سیستم عصبی سمپاتیک مربوط به اعصاب محیطی سمپاتیک وسیستم عصبی سمپاتیک مربوط به غدد کلیوی تقسیم بندی می‌شود. سیستم عصبی پاراسمپاتیک نیز مربوط به تحریک اعصاب واگ است.
همخوانی با دانسته های قبلی
همانگونه که می‌دانیم افراد گرم مزاج افراد معمولا پرانرژی، پرکار، فعال و برونگرا هستند که احساسات خود را سریع بروز می‌دهند. در صورتی که گرمی مزاج با خشکی تلفیق شود میزان تحریک پذیری فرد افزایش می‌یابد. بنابراین انتظار داریم افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، فوق‌العاده تحریک پذیربوده وخیلی زود خشمگین شوند.
در صورتیکه افرادی که مزاج گرم و مرطوبی دارند را با خونگرمی، خوشرویی و رنگ چهره قرمزشان می‌شناسیم که از گشادی عروق خونی و پرخونی بافتهای‌شان حکایت دارد.
جالب اینکه یافته دکتر شهابی در مورد فعالیت بالای سیستم سمپاتیکی وکاهش فعالیت سیستم پاراسمپاتیک با دانش کهن ما همخوانی دارد و با این تحقیق به خوبی قابل توجیه است. بدیهی است که این یافته به خوبی نبض سریع و رگ‌های برجسته و فراخ افراد گرم مزاج را توجیه می‌کند.
این افراد در هوای سرد به راحتی با عوامل فیزیکی و فیزیولوژیک گرم می‌شود اما خنک شدن بدن آنها در هوای گرم با مشکل روبروست و منجر به کلافگی و گرگرفتگی آنها می‌شود. آنها معمولا غذاهای گرم مزاج (از نظر طب سنتی) را تحمل نمی‌کنند. و ذاتا تمایل به مصرف سردی جات دارند.
اما در سوی مقابل در افراد سرد مزاج سردی، سستی، ناتوانی، کمبود انرژی و احساس ضعف شایع است.
این ضعف و سستی زمانی به اوج خود می‌رسد که سردی مزاج با مرطوب بودن توام شود در این صورت بیمار کاملا کسل و خموده شده و تمایل چندانی به انجام کار ندارند. این درحالیست که افرادی که مزاج سرد و خشک دارند وضعیت شان به مراتب بهتر است اما این افراد نیز به ندرت تا پایان روز انرژی کافی برای انجام کارهای روزمره شان را دارند...
برای خواندن بخش دوم- مزاجها در آینه طب مدرن- اینجا کلیک کنید.
