دکتر سید ضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیمدرمانی از دانشگاه آلمان
چگونگی عملکرد تغذیه در قبال سیستم ایمنی از ابعاد متعدد و مختلف غذای مصرفی و مواد مغذی موجود در گروههای غذایی روزمره به طور مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار است.
الف) اثرات مستقیم تغذیه بر سیستم دفاعی بدن
1- تامینکننده انرژی برای سلولهای دفاعی، مهاجم و جنگنده 2- تقویتکننده قدرت مبارزه با انواع ویتامینها، مواد معدنی و مواد شیمیایی ثانویه (سبزیجات و میوهجات) 3- تامینکننده بعضی از مولکولهای سازنده دودمانهای مختلف گویچههای سفید و اسیدهای آمینه خاص؛ مثلا گلوتامین 4- کاهشدهنده تراکم و اثرگذاری هدفمند عوامل مخرب و مهاجم و یا کم اثر نمودن سموم وارده و یا تولیدی توسط میکروارگانیسمها
ب) اثرات غیرمستقیم مواد موجود در گروههای غذایی مصرفی
انواع فیبرهای محلول و نامحلول قادرند مواد مضر و مهلک را در مسیر حرکت خود در کانال گوارشی کم اثر یا خنثی کنند و یا مقدار جذب آنها را به نحو موثری کاهش دهند، مانند کاهش مقدار جذب کلسترول بد و تریگلیسیرید تحت تاثیر سبزیجات و میوهجات و غلات حاوی فیبرهای محلول و نامحلول مثل سبوس جوی دو سر، سیب، هویج و نانهای سبوسداری که با خمیر ترش و یا خمیر مایه پروسه تخمیر و ورآمدن خمیر آنها صورت پذیرفته و با شعله غیرمستقیم در تنورهای استاندارد پخته شده باشند.
دریافت روزانه 23 گرم فیبر برای خانمها و 30 گرم فیبر برای آقایان از طریق مواد غذایی مصرفی به موازات دهها اثر مفیدی که در عملکرد صحیح هضم، جذب و دفع مواد زاید توسط رودهها دارد، با مناسبتر کردن محیط رشد باکتریهای مفید و تقویت توان و افزایش میزان تکثیر و لانهگزینی آنها، فضای روده را برای استقرار، فعالیت و تکثیر باکتریهای بیماریزا تغییر داده و امکان پرورش و گسترش و عملکرد آنها را محدود میسازد.
علاوه بر مواردی که به طور اختصار گفته شد، لازم است با شناخت بیشتر عملکرد موادغذایی روزمره در مواردی که احتمال شیوع یا بروز بیماریها فراهمتر و تغییرات آب و هوایی برای رشد و نمو آنها مناسبتر گردیده است، با کاهش یا حذف مواد تضعیفکننده و افزایش مصرف موادغذایی تقویتکننده سیستم ایمنی، آگاهانه برنامهریزی کنیم و هوشمندانه غذاها را انتخاب و فرآوری نماییم؛ چرا که نوع، میزان و کیفیت غذاهای مصرفی با اثرگذاری در سیستم ایمنی، تکثیر و تقویت فعالیت گلبولهای سفید و دودمانهای مختلف آن، هرگونه توطئه و تجاوز عوامل بیماریزای خودی و بیگانه را در نطفه خفه میسازد.
برای گروهی از این نیروها نیز باید امکانات لازم جهت حمله و کشتار باکتریها، ویروسها و سلولهای سرطانی و خنثیسازی ترکیبات غیرخودی نفوذی و بیماریزا به طور کامل فراهم شود. مواد غذایی متناسب، متعادل و متنوع در جهت تقویت نیروی دفاعی و جنگندگی، مواد مغذی مفید و کارآمدی را به جبهههای نبرد با مهاجمین بیشمار گسیل میکند. قبل از آنکه به تک تک گروهها و مواد غذایی و ترکیبات موثر آنها اشاره کنیم، عوامل تقویتکننده و یا تضعیف کننده را به صورت شماتیک به تصویر میکشیم.