به قلم : سولماز دانشور نیک
تحریریه زندگی آنلاین : شما و فرزندتان در هفته 4 بارداری
کودک شما در 4 هفتگی
با ورود به هفته 4 بارداری، بدن خود را آماده رویارویی با تغییراتی می‌کند که قرار است طی 36 هفته آینده تجربه کند. در 4 تا 5 هفته اول بارداری، جنین در دیواره داخلی رحم کاشته می‌شود و رشد خود را آغاز می‌کند. سلول‌های بیرونی به هم نزدیک می‌شوند و از طریق ارتباط با یکدیگر سعی می‌کنند تا با منبع خونی بدن مادر پیوند ایجاد کنند. سلول‌های داخلی به 2 و سپس به 3 لایه تبدیل می‌شوند. هر یک از این لایه‌ها به قسمت‌های مختلف بدن کودک تبدیل خواهند شد:
لایه داخلی به سیستم تنفسی و گوارشی از جمله ریه‌ها، معده، روده و مثانه
لایه میانی به قلب، عروق خونی، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها
لایه بیرونی به مغز و سیستم عصبی، عدسی‌های چشم، مینای دندان، پوست و ناخن
در این هفته، جنین به کیسه کوچک زرده (Yolk Sac) متصل می‌شود تا زمینه تغذیه کودک فراهم گردد. چند هفته بعد، جفت به‌طور کامل تشکیل می‌شود و انتقال مواد مغذی به جنین را بر عهده می‌گیرد. جنین توسط مایع داخل کیسه آمنیوتیک احاطه شده است. لایه بیرونی این کیسه به‌تدریج تبدیل به جفت می‌شود. سلول‌های جفت در اعماق دیواره رحم ریشه دوانده و توسعه می‌یابند و یک منبع غنی خونی را ایجاد می‌کنند. این کار تضمین می‌کند که کودک تمام اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند.
بیشتربخوانید:
شما در هفته 4 بارداری
لقاح معمولا حدود 2 هفته پس از آخرین قاعدگی اتفاق می‌افتد؛ یعنی تقریبا زمانی که تخمک آزاد می‌شود و در اصطلاح، تخمک‌گذاری انجام می‌پذیرد.
شما در 4 هفته اول بارداری، احتمالا متوجه هیچ علامتی نخواهید شد. اولین نشانه‌های هشداردهنده بارداری، قطع عادت ماهانه یا وجود علائم خفیفی مانند حساس شدن سینه‌ها است. در این زمان، با انجام تست بارداری می‌توانید از بارداری خود آگاه شوید و حتی تاریخ تولد فرزندتان را تخمین بزنید. گرچه، این تاریخ ممکن است هنگام انجام سونوگرافی تغییر کند. در هفته چهارم بارداری سطح طبیعی هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) افزایش می‌یابد و میزان آن در هر میلی‌لیتر خون به 5 تا 426 (mIU/mL) می‌رسد. این هورمون اولین بار 11 روز پس از بارداری در خون و 12 تا 14 روز پس از آن در ادرار قابل‌تشخیص است و هر 72 ساعت، سطح آن به دو برابر و در 8 هفته اول بارداری به حداکثر میزان خود افزایش می‌یابد، سپس به تدریج کاهش یافته و سطح آن ثابت می‌گردد.
نکات مهم قابل‌توجه
مادران 13 تا 19 ساله، به کمک و پشتیبانی بیشتر و ویژه‌تری نیاز دارند.
تغییرات عاطفی در بارداری می‌توانند بر روابط زناشویی و خانوادگی تأثیر منفی بگذارند. باید درباره راه‌حل مقابله با این اثرات مطالعه و تحقیق کنید.
بیشتربخوانید:
شما و فرزندتان در هفته 5 بارداری
کودک شما در 5 هفتگی
طی این هفته، سیستم عصبی جنین در حال رشد است و بنیان اندام‌های اصلی ریخته می‌شود و شروع به شکل‌گیری می‌کند. در این مرحله، جنین حدود 2 میلی‌متر طول دارد. قلب به‌شکل یک ساختار لوله‌مانند ساده درمی‌آید، برخی از رگ‌های خونی در بدن جنین تشکیل می‌شوند و خون در آنها گردش خود را آغاز می‌کند. رشته‌ای از این رگ‌ها شما را به کودک‌تان متصل می‌کند و تبدیل به بند‌ناف می‌شود.
در لایه بیرونی سلول‌های جنین هم یک شیار کانال‌مانند ایجاد می‌شود و به‌گونه‌ای تا می‌خورد که یک لوله توخالی به نام لوله عصبی را تشکیل دهد. این لوله به مغز و نخاع کودک تبدیل خواهد شد.
نقص در «انتهای دمی» لوله عصبی منجر به اسپینا بیفیدا (Spina Bifida) یا همان مهره شکاف‌دار و نقص در «انتهای سری» این لوله زمانی که هنوز استخوان‌های جمجمه به‌درستی تشکیل نشده‌اند، منجر به آنسفالی (Anencephaly) می‌شود.
مصرف اسید فولیک از بروز اسپینا بیفیدا جلوگیری می‌کند، بنابراین به‌محض اطلاع از بارداری (حتی قبل از بارداری) باید مصرف آن را آغاز کرد. اسید فولیک (ویتامین B9) نوعی مکمل برای ایجاد سلول‌های جدید و تولید DNA است و وجود آن برای رشد طبیعی اندام‌ها حیاتی است. کمبود آن در بدن مادر می‌تواند به فجایع جبران‌ناپذیری برای نوزاد چون نقص لوله عصبی، بیماری‌های قلبی مادرزادی، بروز شکاف کام یا لب، نقص دستگاه ادراری، نقص دست و پا، هیدروسفالی (تجمع آب داخل جمجمه) و غیره منجر شود.
شما در هفته 5 بارداری
در این زمان، اولین قاعدگی به تعویق می‌افتد و بیشتر زنان تازه به بارداری خود مشکوک می‌شوند. مراقبت‌های دوران بارداری که به آن «مراقبت‌های بارداری یا زایمان» نیز گفته می‌شود، مراقبت‌هایی است که مادر در طول بارداری از ماماها و پزشکان زنان و زایمان دریافت می‌کند تا از صحت تندرستی خود و فرزندش اطمینان حاصل کند.
پس از اطلاع از بارداری، فورا با پزشک عمومی یا مرکز خدمات زایمان ترجیحی خود تماس بگیرید تا در زمان مناسب، مراحل مراقبت از خود و فرزندتان را آغاز کنید. آنها ترتیب اولین قرار شما با ماما را خواهند داد.
شروع مراقبت‌های زایمان در اوایل بارداری هنگامی مهم و جدی می‌شود که شرایط سلامتی شما بر بارداری‌تان تأثیر منفی بگذارد، مانند بیماری قلبی یا ریوی، صرع، دیابت، آسم یا مشکلات در سلامت روان. بر این اساس، پزشک یا ماما می‌تواند در مورد داروهایی که باید متناسب با نوع بیماری‌تان در این دوران مصرف کنید و مراقبت‌های تخصصی مورد نیاز شما و کودک‌تان، توصیه‌هایی را ارائه دهد.
نکته: بدون مشورت با پزشک یا ماما، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.
بیشتر بخوانید:
نکات مهم قابل‌توجه
شروع مصرف روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک را از 6 ماه (حداقل 3 ماه) پیش از بارداری آغاز کرده و تا هفته دوازدهم بارداری ادامه دهید.
ترک سیگار و مشروبات الکلی را در اولویت کارهای خود قرار دهید. این یکی از ضروری‌ترین کارهایی است که باید جهت حفظ سلامت فرزند خود انجام دهید.
برای محافظت در برابر عفونت از مصرف برخی مواد غذایی در بارداری که در شماره‌های پیشین مجله هم به آنها اشاره شد، اجتناب کنید.
برای پیگیری امور در اسرع وقت، لیستی از کارها و برنامه‌های خود مانند مصرف اسید فولیک و دریافت خدمات دندان‌پزشکی را تهیه کرده و مطابق با توصیه‌های پزشکان به‌کار بندید.
قبل از مصرف هر گونه داروی شیمیایی، گیاهی یا گیاه دارویی با ماما، پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.