نقش روزه در کاهش آسیب های اجتماعی/ رمضان ماه خودسازی و دوری از گناه

به گزارش خبرنگار  حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ روزه ماه مبارک رمضان تاثیر شگرفی در زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد، به طوری که گرایش افراد به سمت گناه و بزه های اجتماعی را کاهش داده است، چرا که این ماه باعث بیداری وجدان آدمی می شود. روزه به عنوان عاملی بازدارنده ضمن دوری انسان از گناه، غفران الهی را به همراه دارد.

 

ماه رمضان یکی از ماه های پرفضلیت تقویم هجری قمری است. در این ماه نه فقط کسانی که روزه می گیرند باید مقید به انجام برخی اعمال و رفتارها باشند، گویا در همه مردم یک تغییر خاصی ایجاد می‌شود. مهربانی، خوش اخلاقی، کمک به هم نوع و رعایت اخلاق در نشست و برخاست ها همه خبر از یک امر مهم می دهند.

همه ساله در ماه رمضان از میزان جرایم و آسیب‌های اجتماعی در کشور کاسته می شود. برکت روزه داری، توسل و دعا و ذکر و تلاوت قرآن در این ماه، نور حقیقت را بر دل های مؤمنان می تاباند و تمام مسلمانان این دعای پر ارج را همه روزه ورد زبان خود می کنند، خدایا برای تو روزه گذاردیم و با روزی تو روزه گشودیم، پس اینک آن را از ما بپذیر که تو خود، شنوا و دانایی.

 

ماه رمضان ارجمندترین و خجسته ترین هنگامه هستی است و خداوند آن را بر همه هنگامه های دیگر برتری بخشیده است. پیامبر گرامی اسلام محمد(ص) در آستانه این ماه، خطبه‌ای می خواند و مردم را به شکوه آن آگاه می ساخت که بر اساس آن، حتی نفس کشیدن در ماه رمضان عبادت شمرده شده است. زیباترین تعبیر از این ماه، همانی است که پیامبر(ص) فرمود: این ماهی است که در آن، خداوند شما را به مهمانی خویش فراخوانده است. روزه داشتن، نگاهداری اندام های بدن و نیز اندیشه و گمان، از گناه، صدقه دادن به نیازمندان، فراوان خواندن قرآن، مهر ورزیدن به بی کسان و یتیمان و آمرزش خواهی از کارهای سفارش شده این ماه به شما می روند.

 

در این ماه روزه به عنوان هشدار بزرگ الهی در شهری ماشینی همچون تهران بزرگ که شهروندانش در روزمرگی زندگی گم شده اند، فرصت مغتنمی است تا به خود بیاندیشند. به خود اندیشه کردن و مرور رفتار و کردار گذشته هر بار در هر روز از ماه مبارک رمضان به آدمی نهیب می زند و هشدار می دهد که لب از طعام فرو شوید، درازدستی نکرده و راه خطا نرود.

 

شاید به همین خاطر است که بسیاری از مسئولان انتظامی، امنیتی و جامعه شناسان به اتفاق اذعان دارند که در ماه مبارک رمضان آسیب های اجتماعی رو به افول می رود و درصد قابل توجهی از میزان جرایم کاسته می شود. البته عده ای پا را فراتر از این گذاشته و می‌گویند نه تنها بخش عمده ای از انحرافات اخلاقی و آسیب های اجتماعی در ماه مبارک رمضان منصه بروز و ظهور نمی یابد، بلکه بسیاری از آسیب های دیرپا و ریشه دار نیز در این ماه، التیام می یابد و شماری از کدورت ها و نامهربانی ها و ناسپاسی ها جای خود را به مهربانی و گذشت و بخشش می دهد.

جامعه شناسان بر این باورند که با شروع ماه مبارک رمضان بخش عمده ای از جوانان باخود عهد می بندند گرد رفتار خلاف شرع و انسانیت نروند تا جایی که همین شیوه برای آن ها عادتی می شود که در ادامه و پس از ماه مبارک رمضان راه خیر و صلاح و انسان دوستی در پیش گیرند.

با آغاز ماه مبارک رمضان 25 درصد از آسیب های اجتماعی، تخلفات و جرایم در بین جوانان کاهش می یابد. باید گفت که گرایش نیافتن به گناه را در ایمان و اعتقادات مذهبی و ذاتی جوانان باید جست، چرا که ایمان در واقع تنها عامل درونی در بین افراد است که میزان تخلفات را در میان آن ها به حداقل می رساند.

یکی دیگر از مزایای ماه مبارک رمضان تقویت بنیان و نهاد خانواده از طریق همزیستی بر سر سفره های افطار و سحری است تا جایی که اگر پیش از ماه مبارک رمضان خانواده های شاغل و درگیر کارهای روز مره فرصت می یابند تنها یک وعده غذایی آن هم به صورت نامنظم کنار یکدیگر باشند اما در ماه رمضان هر کس از اعضای خانواده در هر کجا که شاغل است تلاش می کند خود را به هنگام افطار سر سفره حاضر کند و همین وضعیت در هنگام سحری نیز تکرار می شود.

 

ماه مبارک رمضان این امکان را برای خانواده ها فراهم می آورد که بیشتر با هم باشند و از همین رهگذر است که امکان حرکت های تکروی _ که اغلب از دل آن جرم می خیزد- به حداقل می رسد. روزه در تمام ادیان به معنای پرهیز و ترک آمده است و مردم تمامی ادیان با این عبادت به خداشناسی، تزکیه نفس، تعدیل اراده در امور دنیوی، رعایت اصول اخلاقی، بهداشتی و اجتماعی دعوت می شوند و این مهم تنها از طریق کانون خانواده محکم و محکم تر می شود.

باید عنوان کرد انسان گرفتار در دنیای ماشینی امروز بیش از هر زمانی نیاز به آرامش و نقطه اتکا دارد و آداب رمضان اگر رعایت شود می تواند به او قدرت واقعی تسلط بر نفس، شهوت و غضب و گسستن زنجیرهای اسارت از بندگی تن را بدهد تا به آرامش برسد. یکی از جاهایی که آدمی به آرامش می رسد کانون خانواده است و ماه مبارک رمضان این امکان را بیش از سایر ماه ها فراهم می آورد. واقعیت این است که رمضان آدمی را در برابر سختی ها پایدار می کند و بر صبر و شکیبایی انسان می افزاید و دل را آنچنان صفا می دهد که در روزهای آخر ماه مبارک رمضان دلش نمی خواهد این آرامش را از دست بدهد.

حال و هوای معنوی ماه مبارک رمضان فراتر از هر ماه دیگر است. وقتی فکر می کنی نیمه شب در دل تاریکی، تقریبا تمامی جوانان همه رو به سوی یک قبله نشسته و دعا می خوانند و شب زنده داری می کنند، درهای رحمت الهی از هر زمانی گشوده تر است. وقتی می بینی حوالی  غروب، هنگام اذان مغرب همه دست از کسب و کار می کشند و باز دوباره گردهم می آیند و رو به سوی یک معبود سر تعظیم فرود می آورند و به شکرانه انجام عبودیت خداوند در آن روز دعا می کنند از هر چه تعلق دنیاست خالی می شوی. به اعتقاد کمالی نسب رمضان و روزه داری آنچنان در سرزمین خاوران و به خصوص ایران تأثیر گذاشته که جزیی از ادبیات آن شده است.

 

ورود به ماه مبارک رمضان امساک و پرهیز آنها از درغلتیدن به سوی برخی انحرافات، کژی ها و آسیب ها افزایش می یابد و شاید در این ماه بیش از سایر ماه ها مراقب هستند که دامن آنها به ناپاکی نیالاید و خاطره ای ناخوش در ذهن دیگری برجای نگذارند. در این ایام همچنین بعضی از مساجد به هزینه خیران در طول ماه مبارک رمضان سفره ساده و بی ریای افطاری را به روی همگان از فقیر تا غنی گشوده و هر رهگذر و مهمان روزه داری را اطعام می کنند.

 

حکمت این عبادت پرداختن به گرانبهاترین سرمایه الهی یعنی پارسایی و به فکر فقرا و مستمندان بودن است. ماه رمضان با سه ویژگی برکت، رحمت و مغفرت فرا می رسد و شب و روز این ماه نیز از برترین ایام محسوب می شود. در این ماه مبارک همه انسان ها به مهمانی خدا می روند. بنابراین باید با دلی پاک و انگیزه ای الهی توفیق حضور در این مهمانی را پیدا کنند. تمامی اعمال و رفتار نیک انسان ها در این ماه عبادت محسوب می شود. مدینه میرزایی می گوید: ماه رمضان می تواند آینه ای از صحنه رستاخیز در گرسنگی و تشنگی باشد.

این ماه، زمان مغفرت و بازگشت از گناهان به سوی پاکی ها و زدودن قلب ها از سیاهی است لذا باید از این ایام برای رسیدن به کمال، استفاده لازم را برد. با مسلمانان با استقبال از این ماه مبارک و با دادن طعام به مستمندان و فقرا می توانیم در این جهت به طریقی از این افراد دلجویی و کمک کنیم.

هدف روزه بیشتر به روح انسان تعلق داشته تا جسم آن، زیرا که طعام سفره رمضان رحمت و مغفرت است و این ها نیز رابطه مستقیم با روح فرد دارند.  انسان ها باید نهایت استفاده از این ماه مبارک را ببرند، چراکه در این ماه نفس انسان، تسبیح خداوند بوده و خواب هم عبادت خالق است. روزه مره گرسنگی را به افراد غنی می چشاند و آنها را با فقرا و رنجی که آنها می کشند آشنا می کند. همین پیام روزه کافی است تا در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها جانب فقرا و مستمندان را داشته باشند و این شیوه را بهترین رفتار خوب و حسن خلق با دیگران بدانند و آن را استمرار بخشند.

نوشین خدایی  آسیب شناس اجتماعی و جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛  در خصوص نقش روزه در کاهش بزه های اجتماعی اظهار داشت: ماه رمضان که بر اساس آموزه های دینی و اخلاقی-ماهی است که در آن، درهای رحمت الهی به سمت بنده  گشوده می شود- تاثیرات گسترده ای در رفتار آدم های جامعه دارد که می تواند تاثیر عمده و شگرفی در کاهش اقشار مختلف به سمت گناه و بزه های اجتماعی داشته باشد.

وی در ادامه افزود: آمارهای وقوع آسیب های اجتماعی نشان دهنده این است که وقوع جرم و بزه های اجتماعی در ماه مبارک رمضان کاهش پیدا می کند. آمارها نکات بسیاری را به همراه دارد مانند اینکه حتی افرادی هم که درگیر آسیب های اجتماعی و بزه های رفتاری هستند در روزهای ماه مبارک رمضان به احترام این ماه و آموزه های دینی مربوط به آن که ریشه در فطرت همه آدم های کشور دارند، لااقل در طول این ماه از رفتارهای بزهکارانه خود دوری می کنند.

خدایی گفت: باید گفت که روزه بهترین درمان برای کاهش بزه های اجتماعی است. از دیگر رخدادهای مربوط به ماه مبارک رمضان کاهش نزاعات خیابانی است، به این معنا که مردم در این ماه با صبر و حوصله بیشتری در روابط اجتماعی خود ایفای نقش می کنند و مانند ماه های دیگر به بهانه یک بوق یا جای پارک، دعوایی خطرناک را کلید نمی زنند، افرادی که شاید اگر در ماه های دیگری در موقعیت های مشابه قرار می گرفتند پتانسیل بروز دعوایی تراژیک و مرگبار را داشتند. کاهش دروغ در میان روابط اجتماعی هم از دیگر ره آوردهای ماه رمضان است و انسان ها به دلیل روزه دار بودن حتی به قیمت زیان های مالی هم حاضر نمی شوند زبان به دروغ بگشایند و روزه شان را باطل کنند.

این آسیب شناس اجتماعی گفت: شب های قدر که فرهنگ عامیانه به شب های احیا معروف است یکی از مهم ترین شب های ماه رمضان است. شب‌هایی که در آن مردم شهر در آن شب ها راه مساجد و تکایا را در پیش می گیرند تا برای شب زنده داری و دعا، از خدا بخواهند تقدیری همراه با خیر و نیکی برای یک سال آینده شان رقم بزند. آمارهای وقوع آسیب های اجتماعی نشان دهنده این است که وقوع جرم و بزه های اجتماعی در ماه مبارک رمضان کاهش پیدا می کند.

وی بیان کرد:شب هایی که باعث می شود انسان های بی توجه به رقابت های پوچ و بی حاصل هر روزه جهان مادی، به معنویات زندگی بیاندشند و به جای تلاش های بی نتیجه، عاقبت به خیری را از خدا بخواهند. هر چند در این فرصت اندک نمی توان از همه تاثیرات اجتماعی ماه رمضان گفت اما همین بس که ماهی که ریشه در باورهای دینی و آموزه های سنتی ما دارد می تواند آمارهای بزه ها و آسیب های اجتماعی را چنان با تغییر روبرو کند که برخی برای توجیه اش نتوانند از معیارهای مادی و دنیایی استفاده کنند. ماه رمضان امسال هم آغاز شده است تا انسان ها فارغ از مادیات هر روزه زندگی مدرن به فطرتی بازگردند که توانایی تغییر آینده و زندگی را دارد.

خدایی یاد آور شد: امیدوارم که با بهره گیری از ماه مهمانی خداوند ضمن یادگیری درس خودسازی بیشتر از پیش به سوی خدا گرایش پیدا کرده و برای دیگر ایام سال انسان سازی را سرلوحه رفتار خود در اجتماع قرار دهیم.

 

/