خنجر از پشتدوست عزیز به بی‌بی

پوتین به مدت سه روز درباره درگیری سکوت کرد و به تل‌آویو تسلیت نگفت و از تماس با نتانیاهو خودداری کرد؛ حتی با وجود اینکه حداقل چهار شهروند روسیه کشته و شش نفر دیگر ناپدید شدند. در همین حال، موضع روسیه در این هفته در شورای امنیت سازمان ملل متحد اجازه نداد تا اجماع لازم برای محکومیت حماس به‌دست بیاید. سرانجام، روز سه‌شنبه، پوتین سکوت خود را شکست؛ تنها برای محکوم کردن مرگ‌های غیرنظامی «فاجعه‌بار» و سرکوب گام‌های واشنگتن در حل و فصل صلح خاورمیانه. همچنین او در دیدارش از قرقیزستان روز گذشته گفت: «حمله زمینی اسرائیل به غزه منجر به سطحی از تلفات غیر نظامی می‌شود که کاملا غیر قابل قبول است. استفاده از تسلیحات سنگین، دارای عواقب جدی برای همه طرف‌هاست و مهم‌تر از همه تلفات غیرنظامیان مطلقا غیر قابل قبول خواهد بود، اکنون نکته اصلی توقف خونریزی است.»

وی در دیدار از راه دور با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق هم گفته بود: «این یک نمونه واضح از شکست سیاست‌های خاورمیانه‌ای ایالات متحده است؛ زیرا تلاش کرد تا حل و فصل [صلح] را به انحصار خود درآورد.» وی افزود: «اما متاسفانه [ایالات متحده] نگران جست‌وجوی صلح برای هر دو طرف نبود و برعکس، تصورات باطل خود را درباره چگونگی انجام آن تبلیغ می‌کرد و به هر دو طرف فشار آورد.» مسکو همچنین پس از اقدامات مشابهی که فرانسه و اتحادیه اروپا در اوایل این هفته انجام دادند، از قرار دادن حماس در فهرست سازمان‌های «تروریستی» خودداری کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: «ما با [هر دو] طرف درگیری در تماس هستیم. البته روسیه به تحلیل اوضاع ادامه می‌دهد و موقعیت خود را به‌عنوان کشوری که پتانسیل مشارکت در روند حل و فصل بحران‌ها دارد، حفظ می‌کند. تحلیلگران می‌گویند که درگیری ادامه‌دار بین اسرائیلی‌ها و حماس - و همچنین یک جنگ بزرگ‌تر در منطقه – می‌تواند به نفع مسکو و متحدانش باشد.

نیکولای میتروخین از دانشگاه برمن آلمان به الجزیره گفت: «پاسخ روسیه به حمله تروریستی حاکی از همدردی واقعی پوتین است و آنها طرفدار اسرائیل نیستند.» او گفت که روسیه یک بازیگر کلیدی در ائتلاف غیررسمی ضدغربی است که شامل ایران، کره‌شمالی و چین می‌شود و مدت‌ها تلاش کرده است که کشتی غربی‌ها را در تلاطم‌های این دریا تکان دهد. میتروخین گفت: «برای پوتین بسیار سودمند است که توجه و کمک‌های بین‌المللی، عمدتا آمریکایی را از اوکراین منحرف کند؛ چیزی که آشکارا رئیس‌جمهوری اوکراین از آن می‌ترسد.» زلنسکی روز دوشنبه گفت: «روسیه علاقه‌مند به راه انداختن جنگ در خاورمیانه است تا بتواند وحدت جهان را تضعیف کند، اختلافات و تضادها را افزایش و در نتیجه به روسیه اجازه دهد آزادی در اروپا را نیست و نابود کند.»

او در یک سخنرانی ویدئویی گفت: «ما می‌بینیم که مبلغان روسی در حال شادی هستند. ما می‌بینیم که متحدان مسکو آشکارا از کسانی که به اسرائیل حمله کردند، حمایت می‌کنند. همه اینها تهدیدی بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی است که جهان در حال حاضر تصور می‌کند. جنگ‌های جهانی گذشته با تجاوزات محلی آغاز شد.» یک کارشناس مستقر در کی‌یف گفت: «مناقشه خاورمیانه می‌تواند حل و فصل در اوکراین را متوقف و روابط اقتصاد محور در اوراسیا را متوقف کند.» ویاچسلاو لیخاچف به الجزیره گفت: «توجه و منابع متحدان غربی پراکنده خواهد شد؛ اما مهم‌تر از همه، چشم‌انداز ثبات در منطقه کلان از نظر استراتژیک خنثی می‌شود.» او گفت که توافق صلح که اکنون به تعویق افتاده بین عربستان سعودی و اسرائیل می‌تواند به ایجاد یک هاب حمل و نقل بین هند، خاورمیانه و اروپا کمک کند. او تصریح کرد که این هاب می‌توانست یک ادغام کلان اقتصادی نزدیک‌تر را در اوراسیا ایجاد کند؛ چیزی که با منافع مسکو و پکن در تضاد است. لیخاچف افزود: «این نه برای چین و نه برای روسیه مفید است.»

روسیه و حماس

با وجود گمانه‌زنی‌های گسترده، هیچ مدرکی مبنی بر دخالت مستقیم مسکو در حمله حماس به اسرائیل ظاهر نشده است. اما یک کارشناس مستقر در لندن در امور اوراسیا گفت: «اما به نفع پوتین است که درگیری جدید در سراسر خاورمیانه گسترش یابد، غرب را منحرف کند تا کمک به اوکراین تضعیف شود.» «علی‌شیر ایلخاموف» مدیر مرکز آسیای مرکزی، یک سازمان جامعه مدنی به الجزیره گفت: «محاسبات پوتین این است که باعث تشدید درگیری، گسترش آن از نظر جغرافیایی و درگیر کردن کل جمعیت عرب خاورمیانه شود.» البته به گفته این کارشناس هیچ عشقی بین پوتین و حماس نبوده است.

نزدیکی اسرائیل و اوکراین

درحالی‌که پوتین صراحتا از نتانیاهو حمایت نکرده است، این امر ممکن است به نزدیکی کی‌یف، تل‌آویو منجر شود. تل‌آویو به‌رغم اینکه به‌صورت لفظی سمت اوکراین ایستاده اما از تامین تجهیزات کی‌یف هم خودداری کرده است. اما به‌نظر می‌رسد که روسیه چندان از اسرائیل راضی نباشد. نه پوتین و نه لاوروف، هیچ‌کدام درباره حماس اظهارنظر نکردند و تنها خواستار جمع شدن بساط جنگ از سوی هر دو طرف شدند. نزدیکی ایران و روسیه نیز چیزی نیست که تل‌آویو از آن راضی باشد. این نزدیکی معادلات را به‌هم زده است. زویی مگان به‌عنوان سفیر در اوکراین و روسیه خدمت کرده است. او می‌گوید: «تا همین اواخر، روسیه مطمئن بود که روابط مثبت خود را با اسرائیل حفظ می‌کند. آنها نوعی توازن بین اسرائیل از یک طرف و سوریه و ایران از طرف دیگر را حفظ کرده بودند؛ اما این تغییر کرده است. روابط با ایران روز‌به روز نزدیک‌تر می‌شود و روابط با اسرائیل به‌طور غیرمستقیم منفی می‌شود.» ماگن خاطرنشان کرد: «این ارسال سیگنال‌های ناخوشایند برای تل‌آویو است.»