مانور مالیاتی دولت در سند مالی

یکی دیگر از نکات قابل‌توجه در بودجه، افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات و رسیدن آن از 9درصد به 10درصد است. مالیات‌ خانه‌های لوکس نیز که سال جاری نسبت به مازاد خانه‌های 20میلیاردی محاسبه می‌شد در بودجه سال آینده 25میلیارد تومان تعیین شده است. این در شرایطی است که عملکرد این پایه‌های مالیاتی از جمله خانه‌ها و خودروهای لوکس چندان قابل توجه نبوده و حتی برخی این موضوع را مطرح می‌کنند که هزینه اجرایی شدن این مالیات‌ها از درآمد آنها بیشتر خواهد بود. پس از اینکه روز سه‌شنبه رئیس‌جمهور لایحه بودجه 1403 را با نامه‌ای به مجلس ارسال کرد و احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت، بخشی از ارقام کلی لایحه بودجه 1403 را اعلام کرد، روز گذشته بخش اول لایحه بودجه 1403 منتشر شد و جداول بودجه در مرحله دوم به مجلس ارسال خواهد شد. بررسی جزئیات بودجه نشان می‌دهد دولت سهم درآمدهای مالیاتی را تقریبا دو برابر سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز در نظر گرفته است. بر این اساس درآمدهای مالیاتی با رشد 41.9درصدی نسبت به قانون بودجه 1402،‌ معادل 1495هزار میلیارد تومان تعیین شده است.

 این موضوع در کنار کاهش 11.6درصدی درآمدهای نفتی از تکیه بیشتر بر درآمدهای مالیاتی خبر می‌دهد. همچنین سهم واگذاری دارایی‌های مالی یا فروش اوراق در لایحه بودجه سال آینده 13.2درصد معادل 319هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که نسبت به بودجه 1402، رشد 7.9درصدی را ثبت کرده است. در مجموع دولت پیش‌بینی کرده که با افزایش درآمدهای پایدار و کاهش هزینه‌ها، کسری تراز عملیاتی بودجه پیشنهادی سال آینده نسبت به سال جاری از 457هزار میلیارد به 307هزار میلیارد تومان کاهش یابد.

دخل و خرج نفتی یورویی شد

همچنین در لایحه بودجه 1403، درآمد حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای یا همان فروش نفت با کاهش 11.6درصدی نسبت به لایحه  بودجه 1402، 647هزار میلیارد تومان تعیین شده است. در قانون بودجه سال گذشته درآمدهای نفتی 732هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود. همچنین نکته جالب‌توجه در تدوین بودجه سال آینده تعیین قیمت هر بشکه نفت به یورو است؛ در‌حالی‌که تا پیش از این قیمت نفت در بودجه دلاری تعیین می‌شد. به این ترتیب در لایحه بودجه 1403، میزان صادرات نفت یک‌میلیون و 350هزار بشکه در روز و قیمت هر بشکه 65یورو تعیین شده است. نرخ تسعیر ارز نیز به یورو و معادل 31هزار تومان در نظر گرفته شده که معادل همان 28هزار و 500تومان سال گذشته در بودجه است. برخی کارشناسان اعتقاد دارند اعلام این ارقام به یورو نوعی دلارزدایی است که در بودجه 1403 اتفاق افتاده است. از سوی دیگر 13.65میلیارد یورو برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته شده است. در بحث اقدامات حمایتی، منابع تبصره 14 یا همان هدفمندسازی با رشدی 15درصدی به 758هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که منابع هدفمندی یارانه‌ها در بودجه سال گذشته حدود 659هزار میلیارد تومان بوده است.

سقف دریافتی و پاداش کارکنان دولت

بررسی تبصره 16 لایحه بودجه 1403 که به نظام اداری و حقوق و دستمزد اشاره دارد نشان می‌دهد دولت افزایش 18درصدی را برای حقوق کارکنان دولت و افزایش 20درصدی  را برای دریافتی بازنشستگان لشکری و کشوری در نظر گرفته است. همچنین سقف خالص پرداختی در تمام کشور برای کارکنان تمامی دستگاه‌ها و بازنشستگان و وظیفه‌بگیران 65میلیون تومان خواهد بود و پرداخت مازاد بر این سقف ممنوع است. سال جاری سقف خالص پرداختی کارکنان 55میلیون تومان بود که حاکی از افزایش 10میلیون تومان برای سال آینده است. همچنین در لایحه پیشنهادی بودجه 1403 سقف پاداش پایان خدمت کارمندان و کارکنان دولت مبلغ 520میلیون تومان پیش‌بینی شده است.

معافیت مالیاتی حقوق‌بگیران ثابت ماند

 همچنین براساس لایحه بودجه 1403، مالیات بر درآمد افراد نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است. به این ترتیب افرادی که سالانه تا 120میلیون تومان یا به عبارتی ماهانه 10میلیون تومان در ماه درآمد دارند، از پرداخت مالیات معاف هستند. اما به ترتیب افراد نسبت به مازاد 120میلیون تومان درآمد تا سقف 168میلیون تومان 10درصد مالیات، نسبت به مازاد 168میلیون تومان تا سقف 276میلیون تومان 15درصد مالیات، نسبت به مازاد 276میلیون تومان تا سقف 408میلیون تومان 20درصد مالیات، و نسبت به مازاد 408میلیون تومان به بالا 30درصد مالیات پرداخت می‌کنند. با توجه به اینکه درآمد حقوق‌بگیران در سال آینده افزایش خواهد یافت، ثابت ماندن تعرفه‌های مالیاتی افراد به معنی اخذ مالیات بیشتر از حقوق‌بگیران است.

لوکس‌نشین‌ها چقدر مالیات می‌دهند؟

بررسی سایر احکام مالیاتی لایحه بودجه 1403 نشان می‌دهد که در بخش خودروهای لوکس انواع خودروی سواری و وانت دوکابین (اتاق) دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی که قیمت روز آنها بالاتر از 3میلیارد تومان است، نسبت به مازاد بر این مبلغ، مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد  می‌شوند. همچنین مبنای محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند، قیمت روز خودرو تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور است.

همچنین در بخش خانه‎های لوکس، مطابق لایحه بودجه سال آینده مقرر شده است که صاحبان زمین‌های مسکونی، اداری و تجاری که ارزش آنها بیشتر از 25میلیارد تومان باشد، نسبت به مازاد بر این مبلغ مالیات دو در هزار پرداخت کنند. پرداخت این مالیات بر عهده شخصی است که در ابتدای سال مالک املاک فوق بوده است. مطابق بودجه 1402،  خانه‌های بالای 20میلیارد تومان مشمول پرداخت این مالیات بودند. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این دو پایه مالیاتی، یعنی خانه‌ها و خودروهای لوکس، از زمان اجرایی شدن درآمد مالیاتی بسیار کمی برای دولت به دنبال داشتند و حتی برخی از کارشناسان اعتقاد دارند هزینه اجرایی شدن این مالیات‌ها از درآمد آن‌ نیز بیشتر است و بسیاری پیشنهاد می‌کنند اخذ آن متوقف شد. همچنین یکی دیگر از تغییرات مالیاتی در بودجه 1403، مربوط به مالیات بر ارزش افزوده است و از 9درصد بهای تمام‌شده با افزایشی یک‌درصدی به 10درصد رسیده است.

معافیت‌های مالیاتی دهه‌شصتی‌ها

براساس لایحه بودجه 1403 به منظور حمایت و تشویق کسب‌و‌کارهای اینترنتی به استفاده از سکوهای داخلی تا پایان امسال درآمد کسب‌وکارهای اشخاص حقیقی در سکوهای داخلی مورد تایید وزارت ارتباطات که سال گذشته فاقد پرونده مالیاتی بوده‌اند، مشمول نرخ صفر مالیاتی می‌شوند. همچنین بر اساس یکی از بندهای تبصره 6 بودجه 1403، در راستای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اشخاص حقیقی به ازای فرزند سوم و بیشتر در سال 1403 مشمول 15درصد افزایش در تخفیف مالیاتی می‌شوند. در خصوص والدین دهه‌شصتی این تخفیف مالیاتی 30درصد تعیین شده است.