به نوشته عرب‌‌‌‌‌‌نیوز، در سال2023 میلادی میانگین قیمت جهانی نفت بین 70 تا 90 دلار در هر بشکه محدود بود. بازه سطح قیمتی در ژوئن گذشته حدود 72 دلار در هر بشکه و بالای 94 دلار در پایان سپتامبر رقم خورد.
تاثیر تورم بر بازار نفت
فراز و فرود قیمت نفت در بازه زمانی یک ماهه، یک هفته‌ای و حتی یک‌روزه، تنها هنگامی معنا پیدا می‌کرد که مصرف‌کنندگان نهایی نفت نسبت به آن حساس بودند. در آغاز سال‌نیز نگرانی‌ها در مورد بهبود اقتصادی کندتر از پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها در چین، قیمت جهانی نفت را کاهش داد. تولیدکنندگان نفت همچنین نگران تورم و نرخ بهره بالابودند، درحالی‌که تحت‌شرایط کنونی اقتصاد جهانی، شاخص تورم به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته‌است، نگرانی‌ها در مورد بازگشت تورم افسارگسیخته همزمان با محدودسازی آمدوشد در کانال‌های استراتژیک‌سوئز و پاناما به قوت خود باقی است. اکثر تحلیلگران انتظار دارند که نرخ بهره بانکی در سال2024 به اوج خود رسیده و سپس روند کاهشی در پیش بگیرد.
سوال اساسی این است که مسیر و سرعت کاهش نرخ بهره چیست. برای سال2024 همه به آرام‌گرفتن تلاطم اقتصادی در ایالاتمتحده یا فرود نرم اقتصاد در این کشور، امیدوارند. عملکرد نامطلوب حوزه املاک و مستغلات در چین نیز باعث نگرانی است. از سویی دیگر، با نگاهی به اوضاع کنونی اقتصاد آلمان که با طولانی‌‌‌‌‌‌ترین دوره افول اقتصادی از ابتدای قرن تاکنون مواجه شده‌است، به‌نظر می‌رسد که این قطب صنعتی اروپا در مسیر رکود تا پایان سال‌قرار گیرد زیرا تولید ناخالص داخلی آن در سه‌ماهه سوم 0.1درصد کاهش یافته‌است.
لازم به ذکر است که پیش‌بینی‌های اقتصادی اتحادیه اروپا برای سال‌های 2024 و 2025 نیز چندان جذاب نیستند. آلمان نه‌تنها چهارمین اقتصاد بزرگ جهان به‌حساب می‌آید، بلکه برای اروپا نیز اهمیت زیادی دارد زیرا از دیرباز، موتور رشد سنتی این قاره به‌حساب می‌‌‌‌‌‌آمده است. اقتصاد آلمان تا حدی وابسته به چرخش صنایع آن است که انقباض یا رشد آهسته اقتصاد این کشور، بر تقاضای نفت تاثیر بسزایی می‌گذارد. اینها گوشه‌‌‌‌‌‌ای از چالش‌های موجود در بخش تقاضا است.
بررسی کفه عرضه نفت
اگرچه حکایت اصلی بازار نفت در سال‌جاری مربوط به عرضه بود، تولید ایالاتمتحده از سطوح قبل از همه‌‌‌‌‌‌گیری کرونا در سال2019 پیشی‌گرفت. بر اساس گزارش اوپک، در سپتامبر 2023 تولید نفت آمریکا به 21میلیون و ششصد‌هزار بشکه در روز رسید. گویان و برزیل نیز مانند سایرین با تولید بالاتر از حد انتظار خود بازار را شگفت‌زده کردند. اوپک و متحدانش از جمله روسیه، موسوم به اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس سخت در تلاش هستند تا بازار نفت را تثبیت کنند. در آوریل، این سازمان یک‌میلیون و 600هزار بشکه در روز کاهش تولید را اعلام کرد که در نهایت تا پایان سال2023 تمدید شد. در ژوئن، عربستان‌سعودی یک‌میلیون بشکه در روز کاهش اضافی داوطلبانه را اعلام کرد. روسیه بعدا به عربستان‌سعودی ملحق شد که با کاهش داوطلبانه اضافی 300هزار بشکه در روز موافقت کرد.گفتنی است هر دوی این کاهش‌‌‌‌‌‌ها چندین‌بار تمدید شدند و اکنون تا سه‌ماهه اول سال2024 قابل‌اجرا هستند. لازم به ذکر است در نشست دسامبر، وزیران ائتلاف اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس 780هزار بشکه اضافه کاهش داوطلبانه برای سه‌ماهه اول سال2024را نیز تصویب کردند.
در همین راستا اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس نیز تغییرات راهبردی را تجربه کرد. در ژوئن، خطوط پایه سطح تولید برای تولیدکنندگان نفت آفریقایی دوباره تعدیل شد. این امر ضروری بود زیرا سهمیه‌‌‌‌‌‌ها با سطح تولید برخی از کشورها از جمله نیجریه و آنگولا هماهنگ نبود. آنگولا در اواخر دسامبر تصمیم به خروج از اوپک گرفت، درحالی‌که نیجریه بیانیه‌‌‌‌‌‌ای مبنی‌بر ماندن در این سازمان صادر کرد. اوپک در ذات خود سازمانی است که پیوستن یا خروج اعضا در آن موضوع جدیدی نیست. به‌عنوان مثال، در دهه‌گذشته اندونزی و قطر از این ائتلاف نفتی خارج شدند. از سویی، برزیل به‌‌‌‌‌‌تازگی اعلام کرد که به اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس خواهد پیوست.
این تصمیم برای بازار نفت بسیار مهم است زیرا نقش و جایگاه اوپک‌‌‌‌‌‌پلاس را در بازارهای جهانی ارتقا می‌دهد. با نگاهی به محدوده قیمتی که نفت در آن معامله می‌شود، می‌توان دریافت که مصوبه اوپک بسیار منطقی بود. بازار کالاها طبیعتا دارای نوسان بوده و در معرض بادهای موافق و مخالف اقتصاد جهانی و رویدادهای ژئوپلیتیکی قرار دارد. در اواسط دسامبر 2023 ثابت شد که قیمت جهانی نفت‌بار دیگر به پایین‌ترین سطح خود در 6ماه گذشته رسید، زیرا تنش‌های ژئوپلیتیکی در دریای سرخ باعث شد چندین شرکت نفتی مانند بریتیش‌‌‌‌‌‌پترولیوم، نفتکش‌های خود را از مسیر طولانی‌‌‌‌‌‌تر؛ یعنی دماغه امید‌‌‌‌‌‌نیک به‌‌‌‌‌‌جای عبور از کانال سوئز هدایت کنند. قیمت نفت از آن زمان تا حدودی کاهش یافته‌است.
تحولات بازار پس از کاپ28
نشست کاپ28 در دبی در نوع خود نقطه‌عطفی به‌حساب می‌‌‌‌‌‌آمد زیرا در جریان این اجلاس آشکارا در مورد انتقال از سوخت‌های فسیلی، بحث و تبادل‌‌‌‌‌‌نظر شد. ریاست کاپ28 طیف وسیعی از ذی‌نفعان، از جمله شرکت‌های نفتی را به میز مذاکره دعوت کرده و به تلاش کشورهای درحال‌توسعه در زمینه بهره‌‌‌‌‌‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخت.
در بیانیه پایانی اجلاس موافقت شد که دولت‌ها با روشی عادلانه و ساختارمدار از سوخت‌های فسیلی در سیستم‌های تامین انرژی خود دور شده و اقدامات را در این دهه‌حساس تسریع کنند تا بر اساس اصول علمی، تا سال2050 به هدف صفر خالص کربن دست پیدا کنند. سال2024 میلادی هم از منظر تقاضای نفت و هم از منظر عرضه، بسیار حیاتی خواهد بود. جالب خواهد بود که بدانیم تصمیمات اتخاذ‌شده در جریان اجلاس کاپ28 چگونه بر تقاضای جهانی و عرضه نفت، سطح قیمت این کالای استراتژیک و چشم‌‌‌‌‌‌انداز بازارهای نفت در میان‌مدت و بلندمدت تاثیر خواهد گذاشت.
