افزایش مداوم قیمت دانه‌های کاکائو که در دو سال اخیر ادامه داشته، طی ماه جاری میلادی سرعت بیشتری به خود گرفته است. به طوری که بهای قراردادهای آتی کاکائو با موعد تحویل سه ماهه تا بیش از دو برابر گرانتر شد و به سطحی دو برابر بالاتر از رکورد پیشین رسید.
به گزارش ایران جیب، قیمت‌های آتی کاکائو (به نرخ اسمی دلار) در بازار نیویورک و لندن از همیشه گرانتر شده و از بالاترین میزان خود در زمان کمبود جهانی کاکائو در سال 1977 میلادی هم عبور کرده است.
در بازارهای معاملاتی نیویورک، نرخ قراردادهای آتی کوتاه‌مدت در تاریخ 26 مارس (هفتم فروردین) به رکورد 10 هزار و 80 دلاری در هر تن (هزار کیلو) رسید و این قراردادها از آن زمان تا کنون بالای 9500 دلار معامله شده است.
این در حالی است که هر تن فلز مس در بازارهای جهانی کمتر از 8800 دلار معامله می‌شود.
رکود بی‌سابقه در عرضه کاکائو
علت این افزایش قیمت، رکود بی‌سابقه عرضه است، بطوری که جهان هم اکنون در مسیر سومین سال کسری در بخش عرضه دانه‌های کاکائو قرار دارد.
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کاکائو، انتظار می‌رود میزان عرضه در سال 2024 میلادی معادل 374 هزار تن کمتر از میزان تقاضا باشد، چه بسا یک شرکت سوئیسی-بلژیکی به نام «باری کالبه / Barry Callebaut» این حد از کسری در عرضه را برابر با 500 هزار تن تخمین زده که معادل حدود یک دهم بازار جهانی خواهد بود.
اکثر محصولات برای عرضه در بازارهای جهانی کالا در مزارع بزرگ کشت می‌شوند، اما دانه‌های کاکائو توسط کشاورزان در مزارع کوچک تولید می‌شوند که بسیاری از آن‌ها نیز در غرب آفریقا هستند.
ده‌ها سال است که کشورهای غرب آفریقا تسلط خود را بر تجارت این محصول حفظ کردند. پیش‌بینی می‌شود که ساحل عاج و غنا 53 درصد از کاکائو جهان را در فصل کشت جاری تامین کنند. با این حال، سهم این دو کشور در تولید جهانی بیشتر از این‌ها هم بوده است.
برخی از عواملی که باعث کاهش تولید کاکائو شده‌اند:
بارندگی و خشکسالی در غرب آفریقا شدیدتر شده است
زمین‌های باتلاقی شیوع بیماری‌هایی مانند سوختگی غلاف کاکائو را بدتر کرده است
کشاورزان خُرد در ساحل عاج و غنا مدت‌ها است که دستمزد کمتری دریافت می‌کنند
و همین دستمزد پایین توانایی کشاورزان برای سرمایه‌گذاری در بهبود و دفع بیماری را با مشکل مواجه کرده است.
نقش تولیدکنندگان دیگر
با وجود این اوضاع اما کشاورزان در مناطق آزاد تجاری مانند برزیل، اکوادور، کامرون و نیجریه در حال افزایش تولید خود هستند تا از مزیت افزایش قیمت‌ها نهایت استفاده را ببرند.
برزیل و کامرون در تلاش هستند تا تولید خود را تا پایان این دهه میلادی دو برابر کنند، به طوری که اکوادور تا سال 2030 برای 800 هزار تن تولید هدفگذاری کرده است که در صورت تحقق میتواند میتواند جایگاه کشور غنا را تصاحب کند و بعد از ساحل عاج به دومین تولیدکننده بزرگ جهان تبدیل شود.
از آنجائی که رشد درختان به زمان نیاز دارد، بنابراین دست‌کم 3 سال طول خواهد کشید تا غلاف‌های جدید کاکائو بتوانند تسکینی برای عرضه در بازار باشند.
قوانین سفت و سخت اتحادیه اروپا در خصوص منع تجارت محصولات مرتبط با جنگل‌زدایی نیز میتواند گسترش سطح زیر کشت کاکائو را محدود کند و در نتیجه میزان عرضه در بزرگترین منطقه مصرف‌کننده شکلات در جهان، یعنی اتحادیه اروپا را در مضیقه قرار دهد.
بازیابی و بهبود بخش عرضه به احتمال زیاد سریع اتفاق نخواهد افتاد. انتظار می‌رود برداشت نوبرانه دانه‌های کاکائو که به تازگی در ساحل عاج شروع شده نسبت به سال گذشته ضعیف‌تر باشد و برخی از همین حالا خود را برای کسری عرضه در فصل آینده آماده می‌کنند.
سوی دیگر این قضیه این است که قیمت‌های گران شکلات تا همین جای کار هم بر میزان تقاضا تاثیر گذاشته و مصرف‌کنندگان را به استفاده کمتر شکلات ترغیب کرده اشت.
شاید شرایط آب و هوایی مطلوب بتواند بهبود سریعتر تولید را تسهیل کند. در این صورت دولت‌های ساحل عاج و غنا نیز می‌توانند مبلغ پرداختی به کشاورزان را افزایش دهند.
این امر سرمایه‌گذاری مجدد در آفت‌کش‌ها، کود و نیروی کار را برای افزایش بازده محصول در سال 2025 تأمین می‌کند.
ورود تولیدکنندگان جدید در آمریکای لاتین که صرفا باید افزایش قیمت‌ها به این عرصه پا گذاشته‌اند نیز در سال‌های آینده می‌توانند کمک حال عرضه جهانی باشند.