حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین کارنامی، مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه مازندران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: ارزش روایات تفسیری موضوعی است که بر کسی پوشیده نیست، اما با این وجود، روایات تفسیری سوره مبارکه عنکبوت به صورت مستقل و عمیق و دقیق مورد ارزیابی و بررسی از سوی محققان قرار نگرفته بود.
وی ادامه داد: به همین دلیل بنده تحقیقی در این خصوص انجام دادم و آن را به صورت پایان‌نامه سطح چهار در مرکز تخصصی تفسیر حوزه علمیه در اواخر سال 91 دفاع کردم و این تحقیق پایان‌نامه‌ای حداقل دو فایده می‌تواند داشته باشد.
پرهیز از افراط و تفریط نسبت به روایات
کارنامی در تشریح این فواید تصریح کرد: اول اینکه افرادی که گرایش خوشبینانه به اخبار دارند به استناد برخی روایات غیرمعتبر برداشت‌های ناصوابی از آیات عرضه کرده و می‌کنند و از سوی دیگر اهل دقت و فضل نیز گمان دارند که بیشتر این روایات ضعیف و غیرقابل اعتماد است و نمی‌توان در تفسیر به آنها استدلال کرد.
فارغ‌التحصیل سطح چهار مرکز تخصصی تفسیر بیان کرد: این هر دو رویکرد آسیب‌های جدی بر ثقل ارزشمند وارد می‌کند، پس ضرورت داشت تا این اسناد تفسیری در دو ساحت سند و دلالت نقادی شود.
کارنامی با بیان اینکه در این پژوهش از تعداد زیادی کتاب تفسیری و 40 کتاب روایی بهره برده است، تصریح کرد: محصول کاوش در این مجموعه‌ها، 200 روایت شد.
وی تاکید کرد: پس از مباحث درایی عمیق، اسناد تقطیع یا حذف‌شده آنها شناسایی و نزدیک به هزار راوی مذکور در آن که پس از حذف مکررات به 300 راوی رسید، از نظر رجالی براساس داده‌های کتب رجالی ثمانیه و معجم رجال الحدیث ایت‌الله خویی مورد بررسی قرار گرفتند و وثاقت و عدم وثاقت آنها بررسی شد.
شناسایی 30 روایت درباره سوره عنکبوت
مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه مازندران تصریح کرد: در نهایت 30 روایت در باب سوره مبارکه عنکبوت شناسایی شد که در هیچ یک از تفاسیر پانزده‌گانه روایی شیعه مورد استناد قرار نگرفته بود.
کارنامی عنوان کرد: در مرحله بعد به فقه‌الحدیث و تحلیل محتوایی هر حدیث جهت استنتاج معنا و مدلول درونی آن و تطبیق محتوای آن با آیه مربوطه و دیگر آیات قرآن پرداخته شد ضمن اینکه به مقایسه مدلول هر حدیث با دیگر احادیث هم‌موضوع و حل و فصل تعارضات ظاهری میان آنها و ایجاد و جمع عرفی و منطقی میان احادیث معارض و جرح و تعدیل و تاویل روایات مخالف توجه شد.
وی تاکید کرد: در مجموع مهمترین هدف بنده از این پایان‌نامه این بود که مستندات روایی جدید از متون حدیثی استخراج و وضعیت سندی روایات سوره عنکبوت بررسی و در نتیجه آماده‌سازی بخشی از پژوهش تفسیر روایی جامع شیعی بر قرآن است که می‌تواند از سوی محققان برای هر سوره انجام شود.
تالیف در 8 فصل
کارنامی افزود: این پایان‌نامه در هشت فصل از جمله تحقیق سندی و دلالی روایات حروف مقطعه، فتنه و امتحان، داستان انبیای پیشین و پیامبر(ص) توحید و نشانه‌های خداوند در آفرینش و برخی ویژگی‌های اهل کتاب در سوره عنکبوت تدوین شده است.
وی اظهار کرد: از جمله مهمترین نوآوری که می‌توان برای این پایان‌نامه مطرح کرد، این است که ما نیازمند تالیف تفسیر روایی جامع شیعی بر کل قرآن هستیم و این پایان‌نامه گام کوچکی در این مسئله است.
یادآور می‌شود، این پایان‌نامه با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین ترابی شهرضایی به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام محمدباقر سعیدی روشن به عنوان استاد راهنما دفاع شده است.
