ویروسی شایع می‌تواند عامل نوعی آلزایمر باشد

بیشتر افراد در دوران کودکی با سیتومگالوویروس مواجه می‌شوند و پس از عفونت اولیه، ویروس تا آخر عمر و معمولا به شکل غیرفعال در بدن می‌ماند.

تا 80 سالگی، 9 نفر از هر 10 نفر آنتی‌بادی‌های علیه سیتومگالوویروس را در خون خود خواهند داشت. ویروس مذکور که نوعی ویروس هرپس است، فقط وقتی فعال باشد، ازطریق مایعات بدن (مانند شیر، بزاق، خون و منی) منتشر می‌شود.

به گزارش زومیت، اکنون مطالعه‌ای جدید نشان داده است که در برخی از افراد ویروس ممکن است به نحوی بتواند از مسیر عصب واگ (نوعی شاهراه ارتباطی بین روده و مغز)، به سمت مغز حرکت کند. وقتی ویروس فعال به مغز می‌رسد، می‌تواند سیستم ایمنی را تحریک یا فعالیت آن را تشدید کند. این تحریک ممکن است در بروز یا پیشرفت بیماری آلزایمر نقش داشته باشد.

این احتمال که عفونت سیتومگالوویروس در ابتلا به آلزایمر نقش داشته باشد، نگران‌کننده است؛ اما درعین‌حال نشان می‌دهد داروهای ضدویروسی می‌توانند از ابتلای برخی افراد به آلزایمر جلوگیری کنند؛ به‌ویژه اگر پژوهشگران بتوانند آزمایش‌های خونی برای تشخیص سریع عفونت فعال سیتومگالوویروس در روده ابداع کنند.

اوایل امسال، برخی از اعضای تیم دانشگاه ایالتی آریزونا ارتباطی را بین زیرگروهی از میکروگلیاهای مرتبط با بیماری آلزایمر و افزایش سطح ایمونوگلوبولین G4 در روده بزرگ پیدا کردند که نشانگر نوعی عفونت است.

میکروگلیاها سلول‌هایی هستند که در سراسر سیستم عصبی مرکزی وظیفه پاکسازی را برعهده دارند. آن‌ها پلاک‌ها، بقایای سلولی، نورون‌ها و سیناپس‌های اضافی یا آسیب‌دیده را پیدا می‌کنند و در صورت امکان آن‌ها را از بین می‌برند. این سلول‌ها همچنین زمانی که عفونت یا آسیب از کنترل خارج شود، رنگ خطر را به صدا درمی‌آورند. البته اگر میکروگلیاها دائما فعال باشند و به‌طور مداوم واکنش‌های التهابی را ایجاد کنند، این وضعیت می‌تواند موجب آسیب نورون‌ها شود که با بیماری آلزایمر مرتبط است.

بن ردهد، نویسنده اصلی مقاله از دانشگاه ایالتی آیزونا می‌گوید: «ممکن است زیرگونه خاصی از آلزایمر را پیدا کرده باشیم که شاید 25 تا 45 درصد افراد مبتلا به این بیماری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این زیرگروه آلزایمر شامل پلاک‌های آمیلوئید و گره‌های تائو است که ناهنجاری‌های میکروسکوپی در مغز هستند که برای تشخیص بیماری به کار می‌روند. همچنین، این نوع از آلزایمر ویژگی‌های بیولوژیکی خاصی دارد که شامل ویروس‌ها، آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های ایمنی در مغز می‌شود.»

پژوهشگران به نمونه‌های بافتی مختلف ازقبیل روده، عصب واگ، مغز و مایع مغزی نخاعی 101 فرد که بدن خود را اهدا کرده بودند، دسترسی داشتند. 66 نفر از این افراد به آلزایمر مبتلا بودند. درحالی‌که آلزایمر معمولا از دیدگاه عصبی بررسی می‌شود، این مواد آزمایشی فرصتی در اختیار پژوهشگران قرار داد تا به بررسی تعامل سیستم‌های مختلف بدن با آلزایمر بپردازند.

پژوهشگران آنتی‌بادی‌های ضدویروس سیتومگالوویروس را در روده اهداکنندگان پیگیری و سپس آن‌ها را در مایع نخاعی، مغز و حتی در عصب واگ اهداکنندگان پیدا کردند. حتی خود ویروس نیز در عصب واگ این اهداکنندگان مشاهده شد. وقتی، پژوهشگران مطالعه را در گروه جداگانه و مستقلی تکرار کردند، همان الگوها شناسایی شد.

پژوهشگران برای اثبات اینکه ویروس در بیماری آلزایمر نقش دارد، از مدل‌های سلولی مغز انسان استفاده کردند. این مدل‌ها نشان دادند ویروس باعث می‌شود پروتئین‌های مضر که در آسیب و مرگ نورون‌ها نقش دارند، بیشتر تولید شوند.

توجه به این نکته ضروری است که این ارتباط‌ها تنها در گروه بسیار کوچکی از افرادی که به عفونت مزمن روده‌ای با ویروس سیتومگالوویروس مبتلا هستند، مشاهده شد. از آنجایی که تقریباً همه‌ی افراد با ویروس سیتومگالوویروس تماس پیدا می‌کنند، فقط مواجهه با ویروس نباید موجب نگرانی شود.

بن ردهد و تیمش درحال کار روی ابداع آزمایش خونی هستند که عفونت روده‌ای سیتومگالوویروس را تشخیص دهد تا بتوان آن را با داروهای ضدویروسی درمان و شاید از ابتلای بیماران به این نوع آلزایمر جلوگیری کرد.

پژوهش در مجله‌ی Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association منتشر شده است.