الهه جعفرزاده: مطالعات اخیر، جزئیات جدیدی در مورد ارتباط بین تنهایی و تغییرات ثانویه مغز ارائه می‌دهند. «احساس تنهایی» در این مطالعات، به عنوان احساس تنهایی سه روز یا بیشتر در هفته تعریف شده است.
آخرین تجزیه و تحلیل جهانی نشان می‌دهد که تنهایی خطر زوال عقل را بیش از 30 درصد افزایش می‌دهد. به گفته محققان، این مطالعه بزرگترین تحلیلی است که تاکنون در مورد ارتباط بین تنهایی، افسردگی و زوال شناختی، با حضور بیش 600 هزار شرکت‌کننده از سراسر جهان انجام شده است.
بر اساس گزارش انجمن آلزایمر، شایع‌ترین شکل زوال عقل «آلزایمر» است؛ که قابل پیشگیری و درمان قطعی نیست. اما با اصلاح سبک زندگی و اتخاذ عادات سالم می‌توان این خطر را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. ژنتیک، سبک زندگی (تغذیه، فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل) و حتی کیفیت ارتباطات اجتماعی ما در ابتلا به این بیماری نقش دارند.
این مطالعه هم‌چنین نشان داد که خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل در اثر تنهایی، در افراد مسنِ مبتلا به دیابت یا چاقی بیشتر است.
هم‌چنین تنهایی خطر ابتلا به اختلالات شناختی را تا 15 درصد افزایش می‌دهد. اختلالات شناختی، یک مشکل کلی‌تر است که زوال حافظه، اختلال در تمرکز و به پایان رساندن کارها را شامل می‌شود.
رابطه تنهایی و آلزایمر
مفاهیم اجتماعی مانند تنهایی و انزوای اجتماعی عوامل نسبتاً جدیدی هستند که اخیراً به دلیل دخالت آنها در تغییرات عملکرد شناختی و ارتباط با زوال عقل موردتوجه قرار گرفته‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که بین تنهایی، انزوای اجتماعی و کاهش عملکرد شناختی در افراد مسن‌تر، در حوزه‌های شناختی و هم‌چنین افزایش خطر زوال عقل، ارتباط وجود دارد.
تغییرات متعدد در بیومکانیسم‌های عصبی زمینه‌ای از جمله: ترشح کورتیزول و تغییرات حجم مغز (به عنوان مثال، ماده سفید/خاکستری، هیپوکامپ) ممکن است باعث این شرایط شود.
به گفته پژوهشگران، افرادی که گوشه‌گیر و منزوی هستند، قدرت درک و حافظه ضعیف‌تری هم نسبت به سایرین دارند. هم‌چنین در برخی از قسمت‌های مغز آنها مانند لوب گیجگاهی که مسئول پردازش صداست و لوب پیشانی که توجه، برنامه‌ریزی و وظایف شناختی پیچیده راه بر عهده دارد و هیپوکامپ، حجم کمتری از ماده خاکستری دیده می‌شود.
هیپوکامپ ناحیه‌ای مهم از مغز است که در یادگیری و حافظه نقش مهمی دارد و معمولا در روند شکل‌گیری آلزایمر یکی از اولین بخش‌هایی است که دچار اختلال می‌شود.
به طور کلی مغز انسان‌ها تمایل به تعاملات اجتماعی دارد و حضور در اجتماع، می‌تواند منجر به بهبود و افزایش رضایت از زندگی شود.
هم‌چنین بر اساس تحقیقات، تنهایی با کوچک‌شدن اندازه مغز و تضعیف مهارت‌های عملکرد اجرایی، مانند توانایی برنامه‌ریزی، تمرکز و حافظه، همراه است. شواهد نشان می‌دهد بزرگسالانی که تنها زندگی می‌کنند، حتی آنهایی که ریسک‌فاکتور افزایش سن و سابقه خانوادگی آلزایمر ندارند، نیز ممکن است در معرض خطر بالای زوال عقل بوده و در برابر زوال شناختی اولیه آسیب‌پذیر باشند.
«تنهایی» یک احساس ذهنی است که ممکن است افراد حتی در هنگام درگیرشدن در فعالیت‌های اجتماعی، باز هم آن را احساس کنند. این احساس اغلب با افسردگی و افزایش هورمون‌های استرس مرتبط است که می‌تواند به اختلال حافظه منجر شود.
محققان تأثیر انزوای اجتماعی و تنهایی بر حافظه را در افراد میانسال و مسن در یک دوره شش ساله بررسی کردند. نتایج طبق انتظار نشان داد: افرادی که از نظر اجتماعی منزوی و تنها بودند، بیشترین کاهش حافظه را داشتند که در طی شش سال تشدید شد. نکته جالب توجه این بود که مشخص شد «تنهایی» به خودی خود دومین عامل تأثیرگذار بر حافظه است که می‌تواند عملکرد آن را تحت الشعاع قرار دهد.
پژوهشگران معتقدند کسانی که تنها نیستند، اما از نظر اجتماعی منزوی هستند ممکن است ظرفیت ذهنی خود را با فعالیت‌های انفرادی، مانند کتاب خواندن، بازی کردن و سرگرمی‌هایی که باعث تحریک حافظه می‌شود، بهبود ببخشند؛ علی‌رغم اینکه در فعالیت‌های اجتماعی شرکت نمی‌کنند.
یک مطالعه با عنوان «تنهایی و خطر ابتلا به بیماری آلزایمر» که در سال 2007 منتشر شد، به این نتیجه رسید که تنهایی با افزایش ریسک ابتلا به زوال عقل در اواخر عمر مرتبط است. شواهد نشان می‌دهد بسیاری از افراد بالای 50 سال، از منظر اجتماعی منزوی یا تنها هستند؛ که این وضعیت به طرق مختلف سلامتشان را به خطر می‌اندازد. تنهایی به طور قابل توجهی خطر مرگ زودرس را افزایش می‌دهد. تنهایی، روابط اجتماعی ضعیف یا همان انزوای اجتماعی، هم‌چنین باعث افزایش 32 درصدی خطر سکته می‌شوند. علاوه بر این، تنها ماندن در طولانی‌مدت باعث افسردگی، اضطراب و حتی افکار خودکشی می‌شود.
منابع:
health.harvard.edu
euronews
dornsife
news-medical
47232
