عصر ایران؛ ترانه ملکی - تصاویری از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله در میدان نقش جهان اصفهان به دست عصر ایران رسیده که نشان می‌دهد داربست‌ها بر این گنبد بسته شده و بعضی ترک‌ها در حال مرمت است. حالا با توجه به سابقه مرمت این گنبد، فعالان میراث فرهنگی نسبت به ادامه روند کار ابراز نگرانی می‌کنند.
چند سال قبل مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله حاشیه‌های زیادی درست کرد و انتقادات زیادی را برانگیخت. پس از مرمت، کاشی‌های تعدادی از ترک‌های این گنبد نسبت به سایر کاشی‌ها، رنگ باخته بودند و گنبد در عمل دو رنگ شد! حتی در زمستان هم برف بر قسمت مرمت شده ننشست که طبق نظر کارشناسان، نشان از تغییر ملات دارد. حالا با آغاز دوباره مرمت گنبد، فعالان میراث فرهنگی و کارشناسان نگرانی خود را از ادامه مرمت این گنبد با شیوه قبلی ابراز می‌کنند.
یک کارشناس مرمت و فعال میراث فرهنگی در اصفهان در این باره به عصر ایران گفت: گویا دوباره مرمت گنبد شیخ لطف‌الله به همان گروه پیمانکار قبلی سپرده شده است. این در حالی است که انتقادات زیادی به کار او از حیث فنی و تخصصی وجود دارد و این موضوع جای نگرانی دارد. باید اجازه بازدید گنبد به خبرنگاران و کارشناسان داده شود اما شواهد نشان می‌دهد که امکان بازدید وجود ندارد.
فریماه هوشیار اظهار کرد: با ادامه روند فعلی نگرانی درباره وقوع یک فاجعه بزرگ در آینده وجود دارد. با این شرایط باید جلوی مرمت گنبد شیخ لطف‌الله گرفته شود. گنبد حتی یکدستی خود را لحاظ شکل دایره محیطی از دست داده است و ممکن است نیاز باشد که کاشی‌ها برداشته و مشخص شود چرا بار اضافه به گنبد تحمیل شده. شاید گنبد باید دوباره مرمت شود.
او گفت: وقتی مدیرکل جدید شروع به کار کرد، قرار بر این شد که برای مرمت گنبد شیخ لطف‌الله مناقصه انجام بدهد اما حالا دوباره شاهد آن هستیم که کار مرمت گنبد با همان تیم قبلی در حال انجام است.
فرونشست یا ناکارآمدی؟
این فعال میراث فرهنگی تاکید کرد: مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان پیش از این گفته بود که ترک شانزدهم مسجد جامع عباسی هم پس از برداشتن داربست‌ها دچار اعوجاج بوده و گفتند که آن را مرمت کردیم. ما در صحبت‌های مدیرکل شنیدیم که گفتند فرونشست بر گنبدها اثر داشته، اما سوال این است که فرونشست چه ارتباطی با مرمت ناصحیح دارد؟
او اظهار کرد: گفته می‌شود ما در نواحی آثار تاریخی فرونشست داریم و مسجد جامع عباسی هم به دلیل کمبود آب‌های زیرزمینی به این روز دچار شده است. این در حالی است که سال 89 که مرمت مسجد جامع عباسی شروع شد، فرونشست به شکل کنونی رخ نداده بود اما پس از چندین سال مرمت، گفتند که گنبد اعوجاج دارد. آیا این هم تقصیر فرونشست است؟
هوشیار افزود: مرمت گنبدها باید طرح مطالعاتی داشته باشد. تابستان گذشته مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان در یک مصاحبه گفته بود که 14 میلیارد تومان برای تهیه طرح مطالعاتی گنبد مسجد جامع عباسی بودجه لازم است اما اداره کل این رقم را ندارد. سوال این است که این رقم از کجا آمده است؟ گفته می‌شد که وزارتخانه چنین رقم بالایی را پرداخت نمی‌کند، این در حالی است که ما درباره گنبدهای ثبت جهانی و چشم و چراغ اصفهان حرف می‌زنیم که اهمیت بالایی دارند. چطور می‌شود بدون مطالعه دست به مرمت این آثار زد؟
هوشیار بیان کرد: مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان درباره لزوم طرح مطالعاتی گفته که وقتی سکاندار اداره میراث سمنان بوده، گروهی به مطالعه بنای شیخ علاءالدوله سمنانی پرداختند که دچار فرونشست شده و می‌توان از نتایج آن برای مساجد اصفهان هم استفاده کرد.
او ادامه داد: وقتی شرایط اقلیمی با هم تفاوت دارد، چطور چنین چیزی ممکن است؟ هر بنا شرایط خاص خود را دارد و اقلیم و خاک دو منطقه با هم فرق می‌کند. مگر می‌شود برای دو بیمار یک دارو تجویز کرد؟
هوشیار تاکید کرد: علاوه بر آن فرونشست را به عنوان عامل همه آسیب‌ها به آثار تاریخی اصفهان می‌دانند. آیا اصلا بررسی شده است که چقدر این موضوع درست است؟
او تصریح کرد: گاهی متولیان میراث فرهنگی اصفهان می‌گویند بعضی مساجد در دست اداره اوقاف است و برای مرمت آن مشکل داریم. این در حالی است که رسیدگی به وضع این مساجد و رایزنی با اداره اوقاف بر عهده متولیان میراث فرهنگی اصفهان است.
وی بیان کرد: نیروهای کارآزموده زیادی در اصفهان وجود دارد که گویا از آنها استفاده نمی‌شود به این دلیل که زاویه دید متفاوتی با مدیریت بعضی بخش‌های استان دارند.
