سهم کشورهای دنیا در بازیافت زباله‌های شهری/ ایران چه جایگاهی دارد؟

صنعت بازیافت در خاورمیانه هنوز در مراحل ابتدایی خود است و در حالی که موانع مختلفی برای رشد این صنعت وجود دارد، اکثر دولت‌های عربی تمایل خود را برای اعمال راه‌حل‌های ملموس در جهت مدیریت زباله و پسماند ابراز کرده‌اند.

 

به گزارش خبرآنلاین، سال 2025 برای کشورهای اتحادیه اروپا با یادآوری تمام تعهدات زیست‌محیطی، که طبق قوانین باید رعایت کنند، آغاز شد. اتحادیه اروپا در مسیر پیشرفت خود برای تبدیل شدن به یک «بهشت ​​زیست‌محیطی» تا سال 2050، اهدافی را در جهت کاهش سطح آلودگی، انتشار گازهای گلخانه‌ای، گرمایش جهانی و احیای طبیعت تعیین کرده است.

 

یکی از اهداف اصلی برای داشتن محیط زیستی پاک و سالم، کاهش حجم زباله و اثرات مضر آن بر طبیعت است. در همین راستا از ابتدای ژانویه، کشورهای اتحادیه اروپا ملزم به تفکیک زباله‌ها هستند و باید لباس‌ها و پارچه‌ها را جداگانه جمع‌آوری کنند. این بدان معناست که پوشاک غیر قابل استفاده‌ای چون کفش و کیف که ساختار متفاوتی دارند، نباید در کنار پارچه‌ها در سطل‌ زباله جای گیرند.

 

آخرین داده‌های اتحادیه اروپا، به تاریخ مه 2024، نشان می‌دهد که تنها 11 کشور، سیستم‌های جمع‌آوری جداگانه اجباری داشته‌اند و 14 کشور دیگر ابتکارات داوطلبانه را ارائه کرده بودند. طبق قوانین مدیریت زباله در اتحادیه اروپا، در سال 2025، کشورهای این اتحادیه باید حداقل 55 درصد از زباله‌های شهری را بازیافت یا برای استفاده مجدد آماده‌ کنند.

 

 

 

 

*داده‌های ایرلند مربوط به سال 2020 و داده‌های یونان و چک مربوط به سال 2021 است*

Creadit: Giovanna Coi/POLITICO

 

صنعت بازیافت در خاورمیانه هنوز در مراحل ابتدایی خود است و در حالی که موانع مختلفی برای رشد این صنعت وجود دارد، اکثر دولت‌های عربی تمایل خود را برای اعمال راه‌حل‌های ملموس در جهت مدیریت زباله و پسماند ابراز کرده‌اند. از جمله امارات که مدیریت یکپارچه پسماند را با هدف حمایت از اقتصاد چرخشی و پیشبرد توسعه پایدار در دستور کار قرار داده است و با سه مقصود استراتژیک این هدف را دنبال می‌کند:

 

• به حداقل رساندن تولید زباله از طریق ایجاد تغییرات مثبت رفتاری در بین افراد و موسسات

• دسته‌بندی زباله، بازیافت و فناوری‌های استفاده مجدد؛ با اتخاذ رویکرد اقتصاد چرخشی

• ایجاد یک روش جدید و سازگار با محیط زیست برای دفع ایمن زباله؛ با استفاده از هوش مصنوعی جهت نظارت بر محل‌های دفن زباله و اندازه‌گیری سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای.

 

 

 

هم‌چنین در مصر طی سال‌های گذشته، برنامه ملی مدیریت پسماند جامد با بودجه اتحادیه اروپا، KFW، GIZ، شرکت سوئیس و دولت مصر تکمیل شد که هدف آن بازسازی بخش زباله در سطح ملی، منطقه‌ای و محلی است.

 

مراکش هم طی چند سال گذشته اعلام کرد که قصد دارد نرخ مواد بازیافتی خود را به 20 درصد افزایش دهد و در زمینه گسترش امر بازیافت، مبحث اشتغال‌زایی را هم مدنظر قرار داده است.

 

در عربستان سعودی نیز در اکتبر 2017، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی برنامه‌های خود را برای تأسیس یک شرکت بازیافت عربستان برای «حمایت و بهره برداری از سرمایه گذاری های خود در پروژه های بازیافت داخلی» اعلام کرد.

 

این تنها چند نمونه از اقدامات بین‌اللملی در راستای تحقق اهداف مربوط به پاکسازی محیط زیست و بهزیستی جهانی است. در حالی که علاقه به مدیریت پسماند در خاورمیانه طی سال‌های گذشته برانگیخته شده، باید اشاره کرد که ما هنوز در ابتدای این راه طولانی هستیم و تداوم و استمرار در این مسیر، لازمه‌ی دستیابی به موفقیت است.

 

 

 

در ایران، طبق اعلام رئیس مجلس شورای اسلامی، ما امروز 9 درصد بازیافت زباله داریم و 90 درصد زباله‌های کشور به صورت غیراستاندارد و غیراصولی دفن می‌شود. به گفته محمدباقر قالیباف، به جز شهر اصفهان که اقتصاد پسماند با مدیریت درست از ابتدا در مبدأ تفکیک انجام می‌شود و حداقل دفن زباله را دارند، در بقیه نقاط کشور، به‌خصوص شمال، دچار بحران هستیم.

 

قالیباف طی نشست علنی مجلس در اواخر ماه گذشته (18 دی)، با بیان اینکه روزانه 58 هزار تن زباله در کشور تولید می‌شود، گفت: عوارض زیست‌محیطی و آلودگی خاک، آب و هوا، ریشه در حوزه پسماند دارد و در این رابطه فقط مشکل مدیریتی داریم.

 

این در حالی است که قانون پسماند با قدمتی بیست‌ساله، در سال 1383 تصویب و در سال 1384 آئین‌نامه آن نهایی شده است، اما متأسفانه ما به طور روزافزون شاهد گسترش این بحران هستیم.