کما گیاهی علفی، کرک‌دار و با ریشه‌ای نسبتاً ضخیم و گوشتی است که ساقه‌ای قوی و خشن دارد. این گیاه با خواص دارویی خود، عمدتاً در دشت‌های وسیع خراسان جنوبی رشد می‌کند. مردم این منطقه، از کما به عنوان دارو و همچنین یک ماده خوراکی بهره می‌برند.
به گزارش روزیاتو، این گیاه که تنها در فصل بهار می‌روید، هر 7 سال یک‌بار گل می‌دهد. در برخی مناطق، گیاه کما را خشک کرده و در فصل زمستان از آن استفاده می‌کنند. این گیاه به دلیل دارا بودن صمغی خاص (ماده‌ای چسبناک که از برخی گیاهان به دست می‌آید)، در صنایع داروسازی نیز کاربرد فراوانی دارد و از آن برای تولید 17 نوع دارو استفاده می‌شود.
گیاه کما تنها یک بار در طول دوره رویش خود به گل می‌رود و پس از آن دوره رشد آن به پایان می‌رسد. رشد گیاه از اوایل بهار آغاز شده و تا اواسط تیرماه ادامه می‌یابد. پس از آن، گیاه وارد دوره خواب شده و بوته‌های نابالغ تا بهار سال بعد استراحت می‌کنند. حیات گیاه از طریق اندام‌های زیرزمینی مانند ریشه و جوانه انتهایی حفظ می‌شود و تکثیر آن نیز تنها از طریق بذر امکان‌‌پذیر است.
خواص کُما
گیاه کما را به نام‌های مختلفی از جمله آنغوزه، انگژد، حلتیت، صمغ‌الانجدان، انگدان و کمات نیز می‌شناسند. این گیاه به‌خوبی توانایی تحمل شرایط سخت محیطی مانند کم‌آبی، بادهای گرم و خشک و خاک‌های کم‌بهره در نواحی نیمه‌بیابانی را دارد. گیاهانی مانند کما معمولاً دارای ویژگی‌های خاصی هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد در شرایط سخت رشد کرده و زنده بمانند. کما یا آنغوزه دارای ویژگی‌ها و فواید متعددی است که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
1. از نظر طب سنتی، کما دارای طبع گرم و خشک است.
2. آنغوزه یک منبع غنی از املاح و ویتامین‌ها است که خاصیت ضد میکروبی دارد.
3. این گیاه برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و دفع انگل‌های روده مفید است.
4. کما می‌تواند حملات صرع را کاهش دهد.
5. صمغ کما برای آنفولانزای خوکی کاربرد دارد.
6. ابوعلی سینا مصرف کما را به عنوان دارویی موثر برای درمان خشم، ناراحتی‌های معده و بی‌خوابی توصیه کرده است.
7. استفاده از آنغوزه برای دفع کرم‌های انگلی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش توصیه می‌شود.
8. مصرف کما به بهبود عملکرد دستگاه تنفسی، صاف شدن صدا و رفع مشکلات حنجره کمک می‌کند.
9. کما خاصیت ضد تشنج دارد و در درمان آسم نیز موثر است.
10. خوردن این گیاه در کاهش فشار خون تاثیر دارد.
11. آنغوزه برای درمان دندان‌درد نیز مفید است.
12. این گیاه برای رفع رعشه و سستی اعضا بدن نیز نقش بسزایی ایفا می‌کند.
13. مصرف به اندازه کما سبب افزایش هورمون پرولاکتین و در نتیجه افزایش شیر مادران شیرده می‌شود.
14. عصاره کما به همراه عسل برای پیشگیری از آب مروارید و ناخنک چشم نیز موثر است.
15. این گیاه برای درمان درد مفاصل، آرتروز و پیشگیری از پوکی استخوان نیز کاربرد دارد.
16. آنغوزه خاصیت قاعده‌آور، ادرارآور، ضدقارچ و ضدتومور نیز دارد.
17. از کما برای درمان بیماری هیستری استفاده می‌کنند.
سایر کاربردهای آنغوزه
با وجود فواید بی‌شماری که پیشتر در مورد کما گفته شد، این گیاه کاربردهای دیگری نیز دارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- ضدعفونی زمین و مبارزه با کرم ریشه‌خوار
- انگل‌کشی برای دام
- استفاده به عنوان ادویه در غذا
- تهیه نوعی آش از برگ‌های تازه، ساقه‌های جوان و غنچه‌های گل
- کاربرد در عطرسازی
- تهیه ضماد
- جلوگیری از فساد گوشت
- استفاده از پودر کما برای نرم کردن گوشت
- دفع برخی حشرات
چند نکته در مورد کما
پیش از مصرف گیاهان دارویی مثل کما بهتر است با متخصصان طب سنتی مشورت کرده و از خوددرمانی اجتناب کنید. همچنین، در مصرف این گیاه نباید زیاده‌روی کرد. یکی از مضرات مصرف کما، مربوط به ایجاد بوی بد شیر مادرانی می‌شود که از آن تغذیه می‌کنند.
همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد، برای درمان بیماری هیستری از آنغوزه استفاده می‌شود. برای این کار، یک گرم آنغوزه را پس از ساییدن کامل در 50 میلی‌لیتر آب مخلوط کنید تا ترکیبی شبیه شیر به دست آید. سپس، این مخلوط را روزی سه بار و به مدت دو روز مصرف کنید.
