جاماندگی دلاری بورس
مسعود مهدیان، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی بازار سهام پرداخت و گفت: معاملات سهشنبه بورس تهران در ادامه روند صعودی روزهای اخیر، در مدار مثبت دنبال شد. البته شدت نوسانات نسبت به روز دوشنبه کاهش یافت و بهویژه در سهام شاخصساز، بازار بیشتر در وضعیت تعادلی قرار داشت. در پایان معاملات، شاخص کل با رشد حدود 24 هزار واحدی از محدوده 2میلیون و 500 هزار واحد عبور کرد. ارزش معاملات نسبت به روز دوشنبه اندکی کاهش یافت و در حدود 12 همت به ثبت رسید. همچنین ورود پول حقیقی در معاملات امروز حدود 300میلیارد تومان برآورد شد.
در روزهای اخیر، مجموعهای از اخبار مثبت به بازار تزریق شده است؛ از جمله اعلام تعدیل مثبت شرکتهای پالایشی در پی مصوبه شورای اقتصاد درباره دستورالعمل نحوه صدور مجوز صادرات نفتی در راستای وصول مطالبات پالایشگاهها، همچنین اثرگذاری نرخ ارز بر عملکرد بانکها و از سوی دیگر، روند افزایشی تورمی در اغلب بازارها از جمله بازار ارز. این عوامل که بهویژه برای صنایع دلاری اهمیت بالایی دارند، موجب شد شاخص کل پس از تثبیت و عبور از سقف قبلی، مسیر صعودی خود را ادامه دهد. اکثر بازارها طی ماههای اخیر با رشدهای تورمی مواجه شدهاند. بورس تهران به لحاظ ارزش دلاری بازار و مؤلفههای بنیادی، همچنان در محدودهای حدود 100میلیارد دلار قرار دارد و نسبت به سایر بازارها از منظر ارزشگذاری، دچار جاماندگی است. از این منظر، همچنان ظرفیت و فضای رشد برای بازار سهام وجود دارد.
با این حال، عواملی که حول اقتصاد کلان کشور و سایر بازارها میچرخد و از آن با عنوان ریسکهای سیستماتیک یاد میشود، همچنان بر رفتار سرمایهگذاران سایه انداخته است. این موضوع باعث شده بخش زیادی از فعالان بازار با دیدی محتاطانه و کوتاهمدت معامله کنند که در نتیجه، نوسانات و هیجانات مقطعی در بورس تهران افزایش مییابد. با وجود این شرایط، بازارساز در روزهای اخیر عملکرد قابل قبولی داشته و تلاش کرده است با هدایت جریان نقدینگی میان گروههای اثرگذار، تعادل بازار را حفظ کند. در همین راستا، سهام کوچکتر نیز همراستا با رشد شاخص هموزن وارد مسیر صعودی شدند.
موضوع مهم دیگر، افزایش عرضه ارز با همراهی شرکتهای پتروشیمی و فولادی در بازار دوم است؛ عاملی که میتواند به کاهش شکاف ایجادشده میان نرخ دلار آزاد و نرخ نیمایی منجر شود. در حال حاضر این شکاف به بالاترین سطوح خود رسیده و در صورت تداوم این سیاست، میتوان انتظار داشت اختلاف مذکور تا حدود 7 درصد کاهش یابد و بازار به سمت حرکت تدریجی به سمت تکنرخی شدن ارز پیش برود.
برای روزهای آینده، به نظر میرسد بازار سهام همچنان روند صعودی خود را حفظ کند؛ هرچند با هیجان و نوسان کمتر نسبت به هفتههای گذشته. گروههایی مانند خودروییها، فلزات اساسی، پتروشیمیها، بانکها و پالایشیها میتوانند بهتناوب نقش لیدری بازار را بر عهده بگیرند و شاخص کل را از محدوده 3میلیون و 500 هزار واحد به سمت سطح 3میلیون و 600 هزار واحد در گام بعدی هدایت کنند. به نظر میرسد رویکرد فعلی بازارساز نیز دستکم در کوتاهمدت ادامهدار باشد.
در کنار این موارد، یکی از مهمترین شروط تحقق رشد پایدار در بازار سهام، کاهش ریسکهای سیاسی و آرام بودن شرایط منطقهای و جغرافیایی است. آرامش در این حوزه میتواند به ثبات بیشتر در متغیرهای اقتصادی منجر شود و زمینه را برای بازگشت بازار سرمایه به ارزشهای ذاتی خود فراهم کند. در چنین شرایطی، بورس تهران این امکان را خواهد داشت که بر اساس تحلیلهای بنیادی، جاماندگی خود نسبت به بازارهای موازی را جبران کند. در مجموع، در صورت تداوم ثبات سیاسی و اقتصادی تا پایان سال، این احتمال وجود دارد که شاخص کل بورس تهران بتواند تا سطوحی در بازه 3میلیون و 800 هزار تا 4میلیون واحد نیز پیشروی کند.
هشدار به معاملهگران
محمد موذن، کارشناس بازار سرمایه گفت: بورس تهران سهشنبه با رشد شاخص کل همراه شد و نسبت به روز دوشنبه عملکرد مثبتی را به ثبت رساند. شاخص کل در جریان معاملات و تا اواسط بازار، حوالی ساعت 10 و 30 دقیقه، با افزایش حدود 44 هزار واحدی به محدوده 3میلیون و 526 هزار واحد رسید، اما در پایان معاملات با تعدیل بخشی از رشد، در سطح 3میلیون و 507 هزار واحد قرار گرفت. نوع کندلی که سهشنبه در بازار شکل گرفت، حاوی نوعی پیام احتیاط و هشدار برای معاملهگران است. ارزش معاملات خرد همچنان بالاتر از میانگین ماهانه قرار دارد و امروز در محدوده 12 همت ثبت شد که نکتهای مثبت در جریان معاملات به شمار میرود. این رشد همزمان با تخفیف نرخ خوراک پالایشیها و تعدیل مثبتی که این گروه اعلام کرد، اتفاق افتاد و به تقویت سمت تقاضا در بازار کمک کرد.
با این حال، چشمانداز کوتاهمدت و میانمدت بورس تهران همچنان به ورود و تداوم نقدینگی و وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی وابسته است؛ متغیرهایی نظیر نرخ ارز، تورم و سیاستهای پولی و مالی دولت. در این میان، شکاف قابلتوجه میان نرخ دلار دولتی و آزاد که در شرایط فعلی به بیش از 60 تا 70 درصد رسیده، در کنار انتظارات تورمی و روند افزایشی نقدینگی، ریسک بیثباتی در بازارها را تقویت کرده و سرمایهگذاران را با احتیاط بیشتری به سمت معاملات سوق میدهد. در کنار این عوامل، انتشار خبری درباره تقویم داراییهای شرکتهای ملی نفت و گاز نیز مورد توجه فعالان بازار قرار گرفت. این موضوع میتواند در صورت عملیاتی شدن، با فراهمسازی بستر عرضه داراییها در بازار سرمایه، به افزایش شفافیت مالی، تعمیق بازار و در نهایت جذب سرمایه و نقدینگی بیشتر به بورس کمک کند.
در مجموع، اگرچه بازار سرمایه در حال حاضر از ورود نقدینگی برخوردار است و بهصورت هدفمند مورد حمایت قرار گرفته و در مسیر رشد حرکت میکند، اما همچنان با مجموعهای از ریسکهای اقتصادی و سیاسی روبهرو است. از جمله این ریسکها میتوان به وضعیت نامشخص بودجه، نرخ بهره بالا که به حدود 37 درصد رسیده و نشاندهنده تداوم سیاستهای انقباضی بانک مرکزی است و همچنین اختلاف بیش از 70 درصدی میان نرخ دلار دولتی و آزاد اشاره کرد؛ عواملی که میتوانند بر ادامه روند صعودی بازار یا حتی آغاز یک دوره اصلاح اثرگذار باشند. در صورت عبور شاخص کل از سطح 3میلیون و 500 هزار واحد و تثبیت بالای این محدوده در معاملات روز چهارشنبه و بهویژه در کندل هفتگی، انتظار میرود بازار توان ادامه رشد تا سطوح 3میلیون و 900 هزار تا 4میلیون واحد را داشته باشد. در غیر این صورت، احتمال ورود بازار به فاز اصلاحی وجود دارد که میتواند شاخص را دستکم تا محدوده 3میلیون و 200 هزار واحد عقب بنشاند.
