تاریخچه برپایی نمایشگاهها نشان میدهد که این پدیده، ریشه در بازارهای سنتی و مبادلات بازرگانان در دوران باستان دارد؛ جایی که تجار محصولات خود را عرضه و با همتایان خود تعامل میکردند. امروزه، این رویدادها به شکل تخصصی برگزار میشوند و برای شرکتها، به ویژه در بازارهای رقابتی، به ابزاری حیاتی برای تعامل مستقیم با مشتریان تبدیل شدهاند.
مزایای اقتصادی برگزاری نمایشگاهها
نمایشگاهها فرصتهای منحصر به فردی برای طیف متنوعی از بنگاههای اقتصادی فراهم میآورند. برای شرکتهای B2B، این رویدادها بستری برای مذاکره مستقیم با مشتریان سازمانی، تامینکنندگان و شرکای بینالمللی ایجاد میکنند. در این فضا، قراردادهای تجاری و مشارکتهای طولانیمدت شکل میگیرد.
شرکتهای B2C نیز از حضور در نمایشگاهها بهرمند میشوند، زیرا میتوانند محصولات خود را مستقیما به مشتریان نهایی معرفی کرده و بازخورد آنی دریافت کنند. همچنین ارائه نمونهها، تجربههای تعاملی و تبلیغات در محل باعث افزایش فروش و تقویت برند میشود. بهویژه برای کسبوکارهای کوچک و متوسط، نمایشگاهها فرصت رقابت با شرکتهای بزرگتر را فراهم میکنند و زمینه توسعه بازار را برای این بنگاهها ایجاد میکنند.
علاوهبر این، تبادل دانش و اطلاعات در نمایشگاهها موجب ارتقای استانداردهای صنعتی و بهبود عملکرد کسبوکارها میشود. جلسات آموزشی، سمینارها و کارگاههای تخصصی، کارآیی فرآیندها و نوآوری را بهبود میبخشند و شرکتها را برای مواجهه با رقابت جهانی آماده میکنند.
اثر نمایشگاهها بر تصویر کشورها در عرصه جهانی
نمایشگاههای بینالمللی، سرمایهگذاران خارجی و شرکای جدید را به بازار محلی جذب میکنند. جریان سرمایه خارجی و همکاریهای فرامرزی، اقتصاد شهر میزبان و صنایع مرتبط را تقویت میکند. نمونههایی مانند اکسپوی دبی و میلان، WTM در لندن، Design Week در پاریس و Smart Energy Week در توکیو نشان میدهند که حتی بخشهایی خارج از صنعت اصلی نمایشگاه، مانند گردشگری و خدمات شهری، از اثرات اقتصادی بهرهمند میشوند.
به عنوان مثال، در WTM لندن در سال 2024، بیش از 2.2میلیارد پوند قرارداد تجاری منعقد شد و حضور 46 هزار نفر بازدیدکننده، به گردش مالی قابلتوجهی در هتلها و رستورانها منجر شده است. همچنین این نمایشگاهها به بهبود تصویر کشورها در عرصه بینالمللی کمک شایانی میکند. با برگزاری نمایشگاه، کشورها میتوانند دستاوردهای خود در حوزههای فرهنگی و هنری را به تصویر بکشند؛ مسالهای که برند کشور را ارتقا میدهد.
تاثیر نمایشگاههای بینالمللی بر تجارت ایران
برای ایران، که با چالشهای اقتصادی مانند تحریم مواجه است، نمایشگاههای بینالمللی فرصتی برای معرفی توانمندیهای صادراتی، جذب سرمایهگذاری خارجی و تقویت دیپلماسی تجاری فراهم میآورند. این رویدادها، علاوه بر ایجاد فرصتهای شبکهسازی تجاری، تصویر واضحتری از قابلیتهای ایران در عرصه جهانی ارائه میدهند، اگرچه اثرات اقتصادی آنها نیازمند پیگیری و استمرار تعامل با طرفهای تجاری در دوره پس از نمایشگاه است.
یکی از بارزترین اثرات نمایشگاهها، تقویت صادرات است. در ایران اکسپو 2025، مذاکرات رو در رو منجر به امضای قراردادهای صادراتی متعددی شد، که بخشهایی مانند پتروشیمی، خودرو، صنایع دارویی، محصولات کشاورزی و فناوری اطلاعات را پوشش میداد. گزارشهای رسمی نشان میدهد که بیش از 3100 تاجر از این نمایشگاه بازدید کردند. تداوم برگزاری نمایشگاههایی از این دست میتواند موجبات رشد صادرات غیرنفتی و تنوع بخشی به مقاصد صادراتی را فراهم آورد.
تحولات آینده در برگزاری نمایشگاهها
یکی از مسائلی که باید در برگزاری نمایشگاهها مورد توجه قرار گیرد، استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا است. با پیشرفت فناوری، نمایشگاهها به سمت رویدادهای ترکیبی حضوری-مجازی حرکت میکنند که امکان دسترسی جهانی را فراهم میکند و هزینه سفر را کاهش میدهد. استفاده از فناوریهای واقعیت افزوده و واقعیت مجازی تجربه بازدیدکنندگان را بهبود میبخشد. در این مدل، شرکتها میتوانند محصولات خود را به شکل تعاملی نمایش دهند.
توجه به پایداری و کاهش اثرات زیستمحیطی نیز به یک معیار کلیدی تبدیل شده است و شرکتها با استفاده از مواد و روشهای دوستدار محیط زیست، همسو با ترجیحات مشتریان عمل میکنند. ایران نیز میتواند با استفاده از این ابزارها، ارتباط خود با بازارهای تجاری در اقصی نقاط جهان را تسهیل کند؛ روشی که به وسیله آن میتوان برخی از محدودیتهای برگزاری نمایشگاهها که به دلیل تحریمها ایجاد شده را برطرف کرد.
نمایشگاهها و رویدادهای تجاری، بیش از یک گردهمایی اقتصادی هستند؛ آنها موتور محرک اقتصاد محلی و جهانیاند. ایجاد اشتغال، جذب سرمایهگذاری، رشد صنایع و حمایت از کسبوکارهای کوچک، تنها بخشی از مزایای این رویدادها است. برای شرکتها، برنامهریزی دقیق، تعیین اهداف مشخص، تعامل فعال با بازدیدکنندگان و استفاده هوشمند از فناوریهای نوین، کلید بهرهبرداری کامل از این فرصتها است. در نهایت میتوان گفت، این رویدادها نه تنها اقتصاد و تجارت را تقویت میکنند، بلکه نقش مهمی در شکلدهی به بازارها و ارتقای جایگاه جهانی شهرها و کشورها ایفا میکنند.
* روزنامهنگار
