نیویورکتایمز نوشت: ماه گذشته یک تیم عملیات ویژه ایالات متحده در اقیانوس هند وارد یک کشتی شد و محمولهای را که از چین به مقصد ایران در حرکت بود، توقیف کرد؛ عملیاتی نادر در دریا که با هدف جلوگیری از بازسازی زرادخانه نظامی تهران انجام شد. این توقیف در شرایط بنبست راهبردی میان ایران و آمریکا بر سر برنامه تسلیحات هستهای ایران رخ داد.
از سوی دیگر چندی پیش آمریکا نفتکشی از ونزوئلا را در دریای کارائیب توقیف کرد که به ادعای برخی مقامات آمریکایی حامل نفت ایران بوده است. از سوی دیگر سفارت ایران در کاراکاس نیز به این اقدام آمریکا واکنش تند نشان داد. همچنین، ایران نیز در دریای عمان و خلیج فارس اقدامات اساسی علیه نفتکشها انجام میدهد تا از این طریق قدرتنمایی خود در خلیج فارس را به رخ آمریکا بکشد.
ایران تابستان امسال در یک جنگ کوتاهمدت با اسرائیل و ایالات متحده درگیر شد؛ جنگی که طی 12 روز حملات شدید موشکی دوربرد و حملات هوایی، بیش از 1000 کشته بر جای گذاشت. در جریان این درگیری، ناوگانی از بمبافکنهای رادارگریز آمریکا تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار دادند؛ حملهای که به ادعای مقامات آمریکایی، برنامه تسلیحات هستهای ایران را «بهطور قابلتوجهی تضعیف» کرد. با این حال، مقامات منطقهای و تحلیلگران نگراناند که ازسرگیری درگیری، اجتنابناپذیر باشد.
ادعای توقیف محموله چینی
مقامات آمریکایی به والاستریت ژورنال گفتهاند، ایالات متحده محموله مذکور را از زمان حرکت آن از چین به سوی ایران زیر نظر داشت. بر اساس این گزارش، زمانی که نیروهای عملیات ویژه آمریکا این عملیات را آغاز کردند، کشتی چند صد مایل دورتر از سواحل سریلانکا در حال حرکت بود. کماندوها وارد کشتی شدند، محموله آن را ضبط کردند و سپس به کشتی اجازه دادند به مسیر خود ادامه دهد. مشخص نیست این کشتی دقیقاً چه چیزی حمل میکرد، اما به ادعای مقام یاد شده، محموله شامل قطعات «دوکاربردی» بوده است؛ تجهیزاتی که هم میتوانند کاربرد غیرنظامی داشته باشند و هم برای ساخت سلاحهای متعارف مورد استفاده قرار گیرند. این عملیات چند هفته پیش از توقیف اخیر یک نفتکش در سواحل ونزوئلا انجام شده بود.
کارخانههای ایرانی بهصورت شبانهروزی در حال کار هستند تا ذخایر موشکهای دوربرد و پهپادهایی را که میتوانند برای حمله به اسرائیل به کار روند، دوباره تأمین کنند. در جنگ تابستان امسال، ایران تلاش داشت با اتکا به تعداد بسیار زیاد موشکها و پهپادها، سامانه پدافند هوایی اسرائیل را از کار بیندازد و احتمالاً در آستانه یک درگیری جدید، به دنبال واردات قطعات لازم برای ساخت هرچه بیشتر تسلیحات جدید خواهد بود.
ایالات متحده در سالهای اخیر تلاش خود را برای کنترل انتقال کالاهای دوکاربردی افزایش داده است؛ بهویژه ریزالکترونیکها و نرمافزارهایی که برای تولید سامانههای تسلیحاتی هدایتشونده و پهپادهای کنترل از راه دور ضروری هستند. بسیاری از این قطعات به دلیل امکان استفاده مشروع غیرنظامی، بهطور صریح قابل ممنوعیت یا تحریم نیستند.
دزدان دریای کارائیب
با این حال در روزهای اخیر نیز توقیف نفتکشهای ونزوئلایی در دریای کارائیب که بنا به ادعای آمریکاییها وابسته به ایران بوده، تنشها در این زمینه را افزایش دادهاست. به نوشته نیوزویک، سفارت ایران در کاراکاس روز پنجشنبه اقدام دولت ترامپ در توقیف یک نفتکش ونزوئلایی در سواحل این کشور را محکوم کرد و این اقدام را «دزدی دریایی در دریای کارائیب» و نقض حقوق بینالملل خواند. در بیانیه سفارت آمده است: «دزدی دریایی در دریای کارائیب” مناسبترین عنوان برای این اقدام غیرقانونی و غیرموجه ایالات متحده است؛ اقدامی که در پی تحقق اهداف خود از طریق توسل به روشهای نامشروع، نقض حاکمیت ملی، پایمال کردن حقوق دیگران و ترویج هرجومرجطلبی است».
بیانیه منتشرشده در روز پنجشنبه در حالی صادر شد که دولت ترامپ همچنان در حال پاسخگویی به پرسشها درباره عملیات روز پیش از آن در دریای کارائیب بود؛ عملیاتی که در آن چندین نهاد فدرال آمریکا برای توقیف کشتیای موسوم به «اسکیپر» با یکدیگر همکاری کردند. پس از آنکه ترامپ این اقدام را اعلام کرد، مقامات گفتند دلیل این عملیات آن بوده که این کشتی مدتها برای انتقال غیرقانونی نفت مرتبط با گروههای تروریستی خارجی مورد استفاده قرار میگرفته است. رئیسجمهور آمریکا بعداً اعلام کرد که ایالات متحده احتمالاً نفت توقیفشده را نزد خود نگه خواهد داشت.
عملیات روز چهارشنبه بخشی از تلاش گستردهتر دولت ترامپ برای هدف قرار دادن قاچاقچیان ادعایی مواد مخدر در دریای کارائیب و اقیانوس آرام بود؛ تلاشی که طی ماههای اخیر با چندین حمله مرگبار همراه بوده است. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، از این اقدامات دفاع کرده و گفته است نیروهای تحت امر او مانع ورود مواد مخدر مرگبار و «نارکوتروریستها» به ایالات متحده میشوند.
ایران تلافی می کند
در این شرایط، ایران بامداد جمعه یک نفتکش خارجی را در دریای عمان توقیف کرد که گفته شده حامل شش میلیون لیتر «گازوئیل قاچاق» بوده است. در این کشتی 18 خدمه از کشورهای هند، سریلانکا و بنگلادش حضور داشتند. به گفته نشنالنیوز، هیچ اطلاعاتی درباره نام کشتی یا پرچمی که تحت آن تردد میکرد، منتشر نشده است. نیروهای ایرانی بهطور منظم از رهگیری کشتیهایی خبر میدهند که از سوی ارتش ایران به حمل غیرقانونی سوخت در خلیج فارس متهم میشوند. تهران، که به دلیل یارانههای سنگین، یکی از پایینترین قیمتهای سوخت در جهان را دارد، سالهاست با قاچاق گسترده سوخت چه از مسیر زمینی به کشورهای همسایه و چه از طریق دریا به کشورهای منطقه مقابله میکند.
ماه گذشته، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک کشتی با پرچم اسواتینی را که حامل «سوخت قاچاق» بود، در تنگه هرمز یکی از مهمترین گلوگاههای انتقال نفت و گاز طبیعی مایع در جهان توقیف کرد. مقامات ایرانی اعلام کردند که «این نفتکش به دلیل حمل محموله غیرمجاز مرتکب تخلف شده بود»؛ اظهاراتی که پس از انجام بازرسیها مطرح شد. بر اساس گزارش شرکت خصوصی امنیت دریایی «امبری»، این کشتی در حال حرکت از امارات متحده عربی به مقصد سنگاپور بود که نیروهای ایرانی آن را رهگیری کردند. این نفتکش ابتدا در تنگه هرمز توسط سه قایق کوچک محاصره شد و سپس مسیر خود را در دریای عمان تغییر داد.
این توقیف تنها دو روز پس از آن انجام شد که ایالات متحده یک نفتکش را در سواحل ونزوئلا توقیف کرد. به گفته برخی از کارشناسان این اقدام از جانب تهران علاوه بر قدرتنمایی در برابر آمریکا در خلیج فارس، واکنش به دولت ترامپ در مورد اقدامات دریایی علیه ایران بود.
