عراقچی در مینسک
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یکشنبهشب 23 آذر برای دیدار و رایزنی با مقامهای عالیرتبه بلاروس وارد مینسک پایتخت این کشور شد. پیش از ورود عراقچی به مینسک گزارش شده بود که وی قرار است در این سفر یکروزه با رئیسجمهور، وزیر امور خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی بلاروس دیدار و در مورد روابط دوجانبه و تحولات بینالمللی گفتوگو و تبادل نظر کند.
عراقچی روز دوشنبه در آغاز سفر خود به مینسک با همتای بلاروسی خود دیدار و گفتوگو کرد. بنا به گزارشها، وزارت امور خارجه بلاروس در پیامی به جزئیات دیدار و رایزنی دوجانبه وزرای امور خارجه ایران و بلاروس در مینسک اشاره کرد. وزارت امور خارجه بلاروس در پیامی در صفحه رسمی خود در شبکه اجتماعی ایکس با اعلام دیدار عراقچی و ماکسیم ریژنکوف، همتای بلاروسی او در مینسک بیان کرد که دو طرف درباره همکاریهای دوجانبه و وضعیت فعلی مسائل بینالمللی گفتوگو کردند. این در حالی است که طی این سفر عراقچی همچنین با الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور بلاروس، دیدار و گفتوگو کرد. وزیر امور خارجه کشورمان پیش از این دیدار، با حضور در محل یادمان پیروزی در مینسک با اهدای تاج گل به کشته شدگان جنگ جهانی دوم ادای احترام کرد.
بنا به گزارش خبرگزاری بتا، وزیر خارجه بلاروس خطاب به همتای ایرانی خود در این سفر گفت: ما بیشترین تلاش خود را به کار خواهیم بست تا سفر رسمی شما تا حد امکان مفید و ثمربخش باشد. وی افزود: طی گفتوگو با همتای ایرانی، ما سطح بالای روابط بین بلاروس و ایران را که بر اساس احترام به اصول حق حاکمیت، صلح و چندقطبی بودن بنا شده است، مورد تایید قرار دادیم. این در حالی است که طی نشست خبری مشترک میان این دو دیپلمات، عراقچی از توافق ایران و بلاروس درباره نقشه راه همکاری برای یک سال آینده خبر داد. وی طی این نشست از دعوت رسمی و مهماننوازی دولت بلاروس قدردانی کرد و افزود: گفتوگوهای بسیار خوب، سازنده و ثمربخشی با وزیر امور خارجه بلاروس و همچنین با الکساندر لوکاشنکو رئیسجمهور این کشور داشتم که نقش مهمی در پیشبرد روابط دوجانبه ایفا کرد.
عراقچی همچنین با اشاره به اشتراک نظر دو کشور در بسیاری از موضوعات بینالمللی و منطقهای تصریح کرد: ایران و بلاروس همکاری نزدیکی در مجامع بینالمللی دارند و در قبال مسائل منطقهای نیز دیدگاههای مشترکی میان دو طرف وجود دارد. وزیر امور خارجه ایران همچنین از مواضع دولت بلاروس در محکومیت حملات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا علیه ایران قدردانی کرد و گفت: از اعلام همبستگی و حمایت دولت و ملت بلاروس از ملت ایران صمیمانه تشکر میکنیم. عراقچی با بیان اینکه بلاروس جایگاه ویژهای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد، اظهار کرد: ایران در چارچوب توسعه روابط با کشورهای مستقل و علاقهمند به همکاری مشترک و سازنده، آماده است تمام ظرفیتهای موجود در دو کشور را برای تامین منافع دو ملت بهکار گیرد.
مقصد بعدی: مسکو
این تحولات در حالی صورت گرفت که روز دوشنبه دستگاه دیپلماسی روسیه از سفر عراقچی به مسکو طی روزهای آتی خبر داد. به گزارش خبرگزاری ریا نووستی، وزارت خارجه روسیه در بیانیهای اعلام کرد که عراقچی قرار است 17 دسامبر (26 آذر) سفری کاری به مسکو داشته باشد. طبق اعلام وزارت خارجه روسیه، عراقچی قرار است با سرگئی لاوروف، همتای روس خود، دیدار و درباره مسائل بینالمللی موجود، از جمله وضعیت پیرامون برنامه هستهای ایران و مسائل مورد علاقه دو طرف بحث و تبادلنظر کنند. وزارت خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که دستورکار روابط دوجانبه بهویژه مورد توجه قرار خواهد گرفت که پس از اجرایی شدن توافق شراکت جامع راهبردی میان روسای جمهور دو کشور در 2 اکتبر 2025 به سطح تازهای از شراکت راهبردی ارتقا یافته است.
الگوی تعامل
رسانه کروات «پریسم» طی گزارشی به تاریخ 15دسامبر اعلام کرد که سفر عراقچی به مینسک و برنامه وی برای رفتن به مسکو، چند روز پس از دیدار مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در ترکمنستان انجام میشود. این دیدار که در حاشیه اجلاسهای منطقهای برگزار شد، نشاندهنده الگوی مداوم تعامل بین تهران و مسکو پس از چندین سال همکاری نزدیکتر در زمینههای امنیتی و اقتصادی بود.
این گزارش در ادامه افزود: به گفته ناظران، سفر عراقچی محوریتی متمرکز بر عناصر اقتصادی و استراتژیک را پوشش میدهد. از نظر اقتصادی، ایران به دنبال تعمیق روابط تجاری با شرکایی بوده که مایل به تحمل یا دور زدن تحریمهای غرب هستند و روسیه و بلاروس طرف اصلی تبادل انرژی، تجارت کشاورزی و ترتیبات پرداخت خارج از کانالهای بانکی متعارف غربی بودهاند. بلاروس که با مسکو بسیار همسو است، ارتباطات صنعتی و لجستیکی ارائه میدهد که میتواند برای واردات ماشینآلات، قطعات یدکی و مسیرهای ترانزیتی مورد استفاده قرار گیرد.
این در حالی است که به گزارش رسانهها، وزرای خارجه ایران و بلاروس روز دوشنبه سه سند با عناوین «اعلامیه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس درباره اصول راهبردی مقابله با اقدامات قهری یکجانبه و راههای کاهش و رفع پیامدهای منفی آنها»، «اعلامیه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس درباره تقویت نقش حقوق بینالملل در روابط بینالملل» و «برنامه همکاری وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه جمهوری بلاروس 2026-2030 » امضا و تبادل کردند.
باید توجه داشت که تمرکزها بر چگونگی مانور تهران در برابر تحریمهای جاری غرب و آماده شدن برای مجامع چندجانبهای که در آنها وضعیت و محدودیتهایش ممکن است مورد بحث قرار گیرد، متمرکز شده است. بر این اساس، تداوم ارتباط میان تهران و مینسک در صورتی که حوزههایی از جمله حملونقل انرژی، سیستمهای پرداخت جایگزین یا انتقال تسلیحات را دربربگیرد، میتواند پویایی اقتصادی منطقهای را تغییر دهد و توجه جدیدی را از سوی پایتختهای غربی به خود جلب کند.
با وجود این، همکاری عمیقتر ایران، روسیه و بلاروس میتواند فشار رو به بالایی بر حق بیمه ریسک در زنجیرههای تامین انرژی و منطقهای وارد کند، بهویژه اگر معاملات، دور زدن تحریمها را افزایش دهند یا اگر توافقات مستلزم تنظیمات لجستیکی باشند که مسیر تجارت را تغییر دهند. برای بازارهای جهانی، تاثیر مستقیم به این بستگی دارد که آیا تهران خریداران یا کریدورهای ترانزیتی بیشتری برای محصولات خود تامین میکند یا خیر، یا اینکه آیا مسکو و مینسک با سازوکارهای صنعتی یا مالی جایگزین خدمات غربی موافقت میکنند یا خیر؟
این رسانه آنلاین در ادامه افزود: در درازمدت، این تلاش دیپلماتیک در راستای روند وسیعتر چرخش ایران به سمت پلتفرمهای اوراسیا و منطقهای، از جمله سازمان همکاری شانگهای و همچنین ایجاد شرکای خارج از غرب توسط مسکو در حین مدیریت چالشهای مربوط به تحریمهای خود، تعریف میشود. برای سیاستگذاران، این سفرها برای سیگنالهایی در مورد مقیاس و دامنه همکاریهای اقتصادی، پتانسیل پروژههای مشترک و هرگونه اقدامی که میتواند اجرای محدودیتهای بینالمللی را پیچیده کند، زیر نظر خواهد بود. سفر یکروزه عراقچی به مینسک پایان گرفته و مقصد بعدی وی پایتخت فدراسیون روسیه خواهد بود. باید منتظر ماند و دید که این سفرها چه ماحصلی به دنبال دارد و چه تاثیری بر تلاشها برای دور زدن نظام تحریمی غرب علیه تهران خواهد گذاشت.
