عامل انسانی، بالا سر ماشین‌ها

بر اساس نوشته مجله اکونومیست، با وجود نگرانی‌های گسترده درباره از دست رفتن مشاغل در پی گسترش عامل‌های هوش مصنوعی همه‌چیز هم در حد شوخی‌های تلخ و سیاه نیست. این فناوری از همین حالا تقاضا برای نقش‌های شغلی تازه‌ای ایجاد کرده است؛ از آموزش عامل‌ها گرفته تا به‌کارگیری آنها در سازمان‌ها و نظارت بر رفتارشان. افزون بر این بسیاری از این مشاغل بیش از هر چیز به مهارت‌هایی نیاز دارند که به‌طور منحصربه‌فرد انسانی‌اند.

از برچسب‌زن‌های داده شروع کنیم. دیگر آنها صرفا کارگران کم‌درآمد پلتفرمی نیستند که به‌صورت خسته‌کننده تصویرها را تگ بزنند. با پیشرفت هوش مصنوعی متخصصان حوزه‌هایی مانند مالی، حقوق و پزشکی بیش‌ از پیش برای کمک به آموزش مدل‌ها به کار گرفته شده‌اند. شرکت نوپای «مرکور» که پلتفرمی برای استخدام مغزهای متفکر به‌منظور ساخت ربات‌ها ایجاد کرده، اخیرا ارزشی معادل 10‌میلیارد دلار پیدا کرده است. برندان فودی، مدیرعامل این شرکت، می‌گوید این متخصصان به‌طور میانگین ساعتی 90 دلار درآمد دارند.

پس از آموزش ربات‌ها نوبت به تیم‌هایی می‌رسد که «مهندسان مستقر در خط مقدم» یا FDEها نامیده می‌شوند؛ افرادی که وظیفه دارند این سامانه‌ها را در دل سازمان‌ها جا بیندازند. شرکت نرم‌افزاری پالانتیر که از پیشگامان این مفهوم بوده است به این نقش، رنگ‌وبوی قهرمانانه می‌دهد. یکی از پست‌های وبلاگی معمولِ یک FDE سابق پالانتیر این‌گونه آغاز می‌شود: «در ابتدا فقط خودمان بودیم؛ دو مهندس که به یک پایگاه نظامی نزدیک قندهار اعزام شده بودیم با دستوراتی حداقلی اما روشن از پالو آلتو؛ بروید آنجا و پیروز شوید.»

در عمل این نیروها آمیزه‌ای از برنامه‌نویس، مشاور و فروشنده‌اند که به‌صورت حضوری در محل مشتری کار می‌کنند تا ابزارهای هوش مصنوعی را متناسب‌سازی کرده و آنها را به مرحله بهره‌برداری برسانند. شمار مهندسان مستقر در خط مقدم هرچند از نقطه شروعی کوچک، رو به افزایش است.‌ گری تن، مدیر Y Combinator که یک کارخانه استارت‌آپ‌سازی است به‌تازگی گفته است که شرکت‌های نوپای تحت حمایتش اکنون 63 آگهی استخدام برای FDEها منتشر کرده‌اند؛ درحالی‌که این عدد سال گذشته فقط چهار مورد بود.

با گسترش عامل‌های هوش مصنوعی سازندگان آنها ناچارند حوزه‌هایی را که محصولاتشان به‌طور مستقیم با انسان‌ها سروکار دارد، به‌خوبی درک کنند. برای مثال شرکتی که یک عامل هوش مصنوعی برای خدمات مشتریان می‌سازد باید بداند چرا یک مشتری عصبانی فقط برای اینکه سر یک انسان داد بزند، صفر را می‌گیرد.

هیمانشو پالسوله، مدیرعامل شرکت توسعه مهارت کرنرستون آن‌دِمند، با اشاره به شرکت ویمو که فعالِ رو‌به‌رشد در حوزه تاکسی‌های رباتیک است نشان می‌دهد که شغل برنامه‌نویس چگونه در حال دگرگونی است. خودروهای ویمو از ابتدا تا انتهای مسیر خودران هستند. اما اگر خراب شوند و سرنشینان را داخل خودرو قفل کنند چه؟ در این نقطه است که به آنچه او « نیروی انسانیِ ناظر از راه دور» می‌نامد نیاز می‌شود؛ یک نیروی انسانیِ راه‌ دور که نه‌تنها فناوری را می‌شناسد، بلکه می‌داند با مسافران آشفته و عصبی چگونه برخورد کند.

به گفته پالسوله مهندسان نرم‌افزار پیش‌تر به‌خاطر توانایی‌های کدنویسی‌شان خواهان داشتند نه به‌دلیل مهارت‌های ارتباطی و بالین‌داری. اما این دیگر کافی نیست. امروز نوشتن کد را می‌توان به یک الگوریتم سپرد.

سپس نوبت به تعیین قوانینی می‌رسد تا اطمینان حاصل شود که عامل‌های هوش مصنوعی موجب آشوب نشوند. کنسرسیوم نیروی کار هوش مصنوعی، گروه پژوهشی تحت رهبری شرکت سیسکو و سازنده تجهیزات شبکه اخیرا 50 شغل حوزه فناوری اطلاعات در کشورهای ثروتمند را بررسی کرده است. سریع‌ترین رشد حتی فراتر از برنامه‌نویسان هوش مصنوعی به متخصصان ریسک و حاکمیت هوش مصنوعی تعلق داشت؛ کسانی که معمولا مسوول تضمین عدم نشت داده‌ها یا جلوگیری از اختلال در عملکرد شرکت توسط ربات‌ها هستند و وظایف دیگری نیز دارند.

مسوول هماهنگی همه این امور مدیر ارشد هوش مصنوعی است؛ نقشی که به‌تدریج در میان مدیران ارشد شرکت‌ها محبوبیت یافته است. این افراد معمولا دانش فنی را با آگاهی عمیق از یک صنعت خاص ترکیب می‌کنند و سابقه تغییر فرآیندهای سازمانی را دارند. این شغل کار آسانی نیست. به گفته شرکت فناوری IBM، یک شرکت بزرگ معمولی از حدود 11 مدل مولد هوش مصنوعی استفاده می‌کند و همواره تحت فشار فروشندگان است که عامل‌های هوش مصنوعی برای هر عملکرد ممکن عرضه می‌کنند. کسانی که مسوولیت این حوزه را دارند ممکن است پیش از همه احساس کنند که دست‌شان به سوی همان «کلید اضطراری» دراز شود.