در این ارتباط، سید عباس عراقچی و سرگئی لاوروف، در پایان مذاکرات خود در مسکو، این سند را امضا کردند. در این سند که به دنبال اجرایی شدن معاهده جامع راهبردی ایران و روسیه تدوین شده، برنامه رایزنیها میان وزارتخانههای امور خارجه دو کشور برای سالهای 2026 تا 2028 مشخص شده است.
سرگئی لاوروف درباره این سند و مقایسه آن با سند مشارکت راهبردی گفت سند اصلی برای روابط ما، معاهده مشارکت راهبردی جامع بین ایران و روسیه است که امضا و اجرایی شد. وی افزود: «این معاهده ویژگی خاص روابط بین دو کشور را ثبت و زمینهها و چشمانداز را برای افق 20 ساله تعیین میکند.» سید عباس عراقچی نیز در این دیدار با تاکید بر امضای توافق گفت:« طبق این توافق، دستور کار وزارتخانههای امور خارجه دو کشور برای سالهای 2026 تا 2028 تعیین شد که بهعنوان نقشه راه همکاریهای سهساله آینده مورد عمل قرار خواهد گرفت.» وی افزود:«روابط ایران و روسیه ماهیتی جامع و همهجانبه دارد.»
تقویت مناسبات
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در کنفرانس خبری مشترک با سید عباس عراقچی، همتای ایرانی خود، با اشاره به توسعه روابط تهران و مسکو طی سالهای اخیر، تاکید کرد این مناسبات بهطور قابل ملاحظهای تقویت شده است. لاوروف خاطرنشان کرد که معاهده مشارکت جامع راهبردی میان روسیه و جمهوری اسلامی ایران، که توسط رؤسای جمهور ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان امضا و لازمالاجرا شده، از سوی رئیسجمهور ایران نیز مورد تایید قرار گرفته است.
وی افزود: «در دیدار اخیر رؤسای جمهور دو کشور در عشقآباد، وظایف و اهداف مشخص شد و دو طرف توافق کردند که اجرای این معاهده به تقویت هماهنگیها و همکاریهای دوجانبه در عرصههای بینالمللی و منطقهای کمک کرده و توان دو کشور را برای تامین و تحکیم امنیت در منطقه مشترک افزایش میدهد.» وزیر خارجه روسیه همچنین به ویژگیهای گفتوگوهای سیاسی میان دو کشور اشاره کرد و گفت: «این تعاملات در سطح عالی، در سطح بینوزارتی و نیز در ارتباطات میان محافل جامعه مدنی جریان دارد و پایههای روابط حسن همجواری ایران و روسیه را مستحکمتر میسازد.» وی در بخش دیگری از سخنان خود به همکاریهای تجاری، اقتصادی و سرمایهگذاری میان دو کشور پرداخت و اظهار کرد: «روند این همکاریها مثبت بوده و حجم مبادلات کالا طی ده ماه نخست سال جاری بیش از 10درصد رشد داشته است، درحالیکه در 10سال گذشته نیز رشد مبادلات بیش از 15درصد ثبت شده است.»
پنجمین دیدار در سال 2025
همچنین لاوروف طی دیدار با عراقچی گفت که «بسیار مهم است که ما در طول سال 2025 میلادی، پنجمین دیدار خود را برگزار میکنیم؛ دیدارهایی که نشاندهنده علاقهمندی و تماسهای تنگاتنگ بین وزارتخانههای امور خارجه دو کشور و همچنین نشاندهنده هماهنگی نزدیک بین دو کشور است». دیپلمات ارشد روس با اشاره به رایزنی ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان روسایجمهور ایران و روسیه در ترکمنستان درباره سند برنامه همکاریهای وزارتخانههای امور خارجه دو کشور گفت: «چند روز پیش روسای جمهور دو کشور در عشقآباد دیدار کردند و وظایف و اهداف ناشی از این معاهده را مطرح کردند. امروز ما فرصت خوبی داریم تا سهم و نقش وزارتخانههای امور خارجه را مطرح کنیم.»
عراقچی نیز طی این دیدار با تاکید بر این نکته که «امضا و اجرای معاهده بین ایران و روسیه به این روابط شتاب بیشتری داده است»، گفت: «در ملاقات روسایجمهور دو کشور در روز جمعه در عشقآباد، همه ابعاد روابط دوجانبه بهصورت جدی بررسی شد. امروز ما فرصت داریم در زمان بیشتری، جزئیات روابط را مرور کنیم و هماهنگیهای لازم را به عمل بیاوریم. ما فرصت داریم درباره مسائل مهم منطقهای و بینالمللی هم در منطقه ما و هم شما صحبت کنیم. ما خوشبختانه مواضع مشابهی در خصوص تقریبا همه مسائل بینالمللی داریم و در همه مسائل همواره از هم حمایت کردهایم.»
مذاکرات بسیار نزدیک، دقیق و جزئی
از سوی دیگر، وزیر امور خارجه کشورمان در کنفرانس خبری با همتای روس خود در مسکو تاکید کرد که مذاکراتی بسیار نزدیک، دقیق و جزئی در تمامی حوزهها، شامل مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی، برگزار شد. روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه طی سالهای اخیر، بهویژه در سال جاری، از گسترش چشمگیری برخوردار بوده است. عراقچی تاکید کرد که با امضای معاهده مشارکت جامع میان دو کشور، همکاریها وارد مرحلهای جدید شده و شتاب بیشتری گرفته است. به گفته او، این معاهده هماکنون وارد مرحله اجرا شده و دو طرف بر اساس چشمانداز ترسیمشده در آن در حال حرکت هستند. به گفته عراقچی، روابط ایران و روسیه ماهیتی جامع و همهجانبه دارد. رئیسدستگاه دیپلماسی تاکید کرد که«روابط ایران و روسیه هر روز نزدیکتر و پیوستهتر میشود.»
وزیر امور خارجه ایران همچنین اشاره کرد که در یکسالونیم گذشته و در دوره دولت چهاردهم، رؤسای جمهور ایران و روسیه پنج بار دیدار داشتهاند که نشاندهنده سطح بالای روابط دوجانبه است. عراقچی با اشاره به اینکه روابط اقتصادی ایران و روسیه بهطور قابلتوجهی گسترش یافته است، توضیح داد که همکاریها در حوزه انرژی، حملونقل و ترانزیت، بهویژه در پروژه راهبردی کریدور شمال - جنوب و قطعه رشت - آستارا، در حال پیشرفت است. همچنین تجارت دوجانبه روندی افزایشی دارد و زمینههای جدیدی برای توسعه آن در حال پیگیری است. کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور نیز با 17 کارگروه تخصصی در ماه فوریه برگزار خواهد شد.
موضوع هستهای ایران راهحل نظامی ندارد
وزیر امور خارجه ایران در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که تهران بهعنوان عضوی متعهد به معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، به تمامی تعهدات خود پایبند است، اما بر اساس همین معاهده از حقوق قانونی خود صرفنظر نخواهد کرد. سید عباس عراقچی گفت: «استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای، از جمله غنیسازی، حق مسلم ایران است و این حق بهرغم حملات صورتگرفته همچنان پابرجاست. حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی به تاسیسات هستهای ایران اگرچه به برخی ساختمانها و تجهیزات آسیب وارد کرده، اما نه توانسته فناوری بومی کشور را از بین ببرد و نه اراده جمهوری اسلامی ایران را تضعیف کند. در حوزه بینالمللی نیز اشتراک نظر روشنی برای مقابله با نظام سلطه، زورگویی و استانداردهای دوگانه کشورهای غربی، بهویژه آمریکا، وجود دارد.»
از دیگر سو عراقچی در گفتوگویی با الجزیره که روز سهشنبه منتشر شد، نیز گفت:« موضوع هستهای ایران راهحل نظامی ندارد. ممکن است ساختمانها و تجهیزات آسیب ببینند، اما دانش و تکنولوژی را نمیتوان با بمب از بین برد. حتی اگر تعدادی از دانشمندان ترور شوند، باز هم کسان دیگری هستند که مسیر فناوری را ادامه دهند. مهمتر از همه، اراده یک ملت را نمیتوان با بمباران نابود کرد.»
اشتراک نظر تحریمی
وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از کنفرانس مطبوعاتی خود با سرگئی لاوروف تاکید کرد که ایران و روسیه در مقابله با تحریمها و اقدامات یکجانبه، اشتراک نظر داشته و در چارچوب سازمانهای بینالمللی و منطقهای همکاری نزدیکی دارند. عراقچی افزود:« دو کشور در نهادهایی همچون بریکس، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا عضو بوده و تعاملات مشترک خود را بهصورت فعال دنبال میکنند. ایران و روسیه در زمینه مقابله با تحریمهای غیرقانونی آمریکا، همکاری اقتصادی، تبادل تجربه و هماهنگیهای عملیاتی دارند و از ابتکارهای بینالمللی مخالف اقدامات قهرآمیز و تحریمهای یکجانبه حمایت میکنند. »
تقویت شراکت راهبردی
همچنین عراقچی بعدازظهر سهشنبه در جلسهای با حضور جمعی از صاحبنظران و اندیشمندان روسی، شراکت راهبردی ایران و روسیه را نه تنها تامینکننده منافع ملی متقابل دو کشور، بلکه عاملی تعیینکننده در راستای صیانت از صلح و امنیت جهانی دانست و بر عزم مشترک رهبران دو کشور برای تقویت روابط در همه عرصهها تاکید کرد. وزیر امور خارجه ایران در جلسهای در مسکو ضمن تشریح روند مرتبط با موضوع هستهای ایران و رویکرد مسوولانه ایران در دو دهه اخیر، وضعیت موجود را نتیجه بدعهدیهای مستمر آمریکا و تبعیت سه کشور اروپایی از رفتار غیرقانونی آمریکا بهویژه خروج یکجانبه از برجام در سال 2018 و تجاوز نظامی مارس 2025 علیه ایران دانست و بر عزم ملت ایران برای دفاع از حقوق و منافع قانونی ایران وفق معاهده منع اشاعه تاکید کرد.
