بازگشت لاتاری خودرو

رکورددار تعداد متقاضیان خرید خودرو مربوط به سال‌1401 می‌شود. در دی‌‌‌ماه این سال ‌11‌میلیون نفر تنها در یک مرحله از فروش ایران‌خودرو ثبت‌نام کردند. پیش از آن نیز در سال‌99 شاهد بودیم که بیش از 7‌میلیون نفر برای خرید خودرو صف‌‌‌کشی کرده‌بودند، اما از ابتدای سال‌جاری دیگر خبری از صف‌‌‌های‌میلیونی خرید خودرو نبود، به‌طوری‌که در طرح‌‌‌ فروش تیرماه امسال ایران‌خودرو تعداد متقاضیان به حدود 500‌هزار نفر رسیده بود، اما حالا ‌بار دیگر عرضه جدید بزرگ‌ترین خودروساز کشور، تداعی‌‌‌کننده طرح‌های سال‌های گذشته است. دو دلیل عمده را می‌توان در بازگشت موج‌های استقبال از طرح‌های فروش خودروسازان موثر دانست. عامل اول که عموما هم اشاره بیشتری به آن می‌شود، حذف شرط بلوکه‌کردن پول برای خرید خودرو از کارخانه است. اواخر سال‌1401 بود که دولت مقرر کرد برای ثبت‌‌‌نام در طرح‌های فروش باید مبلغ مشخصی در حساب‌های وکالتی بلوکه شود. مبلغ موردنیاز برای حساب‌های وکالتی از 100‌میلیون‌تومان آغاز شد و دست آخر به 330‌میلیون‌تومان نیز رسید.

این موضوع توانست تا حد قابل‌توجهی تقاضای کاذب موجود در بازار را کنترل کند، چراکه پیش از آن اساسا نیازی به شرط خاصی برای ثبت‌‌‌نام در طرح‌های فروش خودرو به قیمت کارخانه نبود. اختلاف قیمت کارخانه و بازار خودرو به‌قدری زیاد بود که اگر کسی آنقدر خوش‌‌‌شانس بود که برنده خرید یکی از این خودروها شود، می‌توانست با خرید آن از کارخانه و فروش در بازار پول زیادی به جیب بزند و برای این کار تنها باید گواهینامه رانندگی داشت و پلاک فعال هم نداشت. ماجرا به حدی گسترده بود که رسانه‌‌‌ها به مراحل عرضه خودرو لقب «لاتاری» داده بودند، اما بعد از شرط بلوکه‌کردن پول در حساب‌های وکالتی، دیگر شرکت در این طرح‌ها نیاز به تمکن مالی داشت که خود به خود طیف گسترده‌ای را از بازی خارج می‌کرد، اما با حذف این شرط در طرح جدید فروش ایران‌خودرو بازهم استقبال گسترده شده‌است.

عامل دوم نیز رشد دوباره اختلاف قیمت کارخانه و بازار خودرو است. طی یک سال‌اخیر اختلاف قیمت تا حد زیادی کاهش پیدا کرده‌بود اما حالا تحت‌تاثیر رشد نرخ دلار، تورم عمومی و انتظارات تورمی این اختلاف قیمت دوباره افزایش پیدا کرده‌است، به‌طوری‌که طبق بررسی «دنیای‌اقتصاد» اختلاف قیمت کارخانه و بازار 12 مدل خودرویی که در لیست عرضه جدید ایران‌خودرو قرارگرفته‌‌‌اند به 553.6 میلیون‌تومان معادل 42.3‌درصد می‌رسد. این در شرایطی است که در تیرماه امسال اختلاف قیمت مذکور برای خودروهای داخلی به‌طور میانگین حدود 96‌میلیون‌تومان معادل 11‌درصد بود. «دنیای‌اقتصاد» نیز در همان زمان در گزارشی تحت‌عنوان «رانت خودرو در مسیر نزولی» به این موضوع پرداخته بود.

بر این اساس کاملا طبیعی است که ‌بار دیگر صف‌‌‌های طولانی و ‌میلیونی برای خرید خودرو تشکیل شود؛ چراکه با برنده‌شدن در لاتاری، افراد می‌توانند از طریق خرید و فروش بین کارخانه و بازار سودی بین 31.3‌درصد تا حتی 58‌درصد کسب کنند، بنابراین می‌توان به قوت گفت «لاتاری خودرو» بازگشته است.