ابوجعفر محمّد بن عیسی بن عبید بن یقطین بن موسی، از راویان موثّق شیعه و از اصحاب امام جواد علیه السلام . ولادت او در ابتدای قرن سوم اتفاق افتاد؛ زیرا هنگامی که وی از حسن بن محبوب (م 224 ق) روایت می کرد، کودکی بیش نبود. بنابراین، با توجه به اینکه وفات او در سال 260 هجری روی داده است، می توان حدس زد که وی در حدود چهل سالگی از دنیا رفته است. وی از موالیان و هم پیمانان «اسد بن خزیمه» بود. خانواده او معروف به «آل یقطین» از خاندان مبارز شیعه در کوفه و بغداد بودند که در تشکیل هسته اولیه جامعه شیعی در بغداد، نقش اساسی داشتند. جدّ اعلای او، یقطین کوفی بغدادی، یکی از دعات بزرگ شیعه در عصر مروان اموی بود.
بسیاری از دانشمندان، محمّد بن عیبی را محدّث و فقیهی جلیل القدر معرفی کرده اند. نجاشی مدح بلیغی از وی به عمل آورده و با الفاظی همچون «جلیل فی اصحابنا»، «ثقة»، «عین»، «کثیر الروایة» و «حسن التصانیف»، او را ستوده است. علاّمه حلّی وی را در قسم اول خلاصة الرجال (که مخصوص راویان ثقه است) ذکر کرده است. تنها شیخ طوسی در رجال خود، به پیروی از شیخ صدوق، او را تضعیف کرده است، اما علاّمه مامقانی و مرحوم خوئی در رجال خود به شدت از وثاقت و جلالت او دفاع کرده و پس از تحقیقی مبسوط، به توجیه نظریه شیخ طوسی و صدوق رحمه الله پرداخته اند. آنچه مسلّم است اینکه وی از خاندان معروف «یقطینی» و از رجال مهم دوران غیبت صغراست. وی کتابی در ردّ اهل وقوف دارد که نشانگر سلامت اعتقاد اوست. تألیف این کتاب بیانگر این مطلب است که وی در زمان غیبت صغرا، فعالیت جدّی در برابر عقاید انحرافی مخالفان داشته است. از او روایات زیادی در فقه شیعه به چشم می خورند که می توان حدس زد تخصص عمده او در فقه و حدیث بوده است.
از معاصران و هم بحثان او، جعفر بن معروف و فضل بن شاذان را می توان نام برد که هر دو به وثاقت او تصریح کرده اند. از جمله مشایخ روایی او، ابن فضال، محمّد بن ابی عمیر، ابوزکریا اعور، نضر بن سوید، زیاد بن مروان قندی، علی بن حکم و حسن بن علی و شّاء هستند.
از جمله شاگردان روایی او، سعد بن عبداللّه بن ابی خلف، محمّد بن جعفر رزّاز و محمّد بن حسن صفّار هستند.
همچنین دو تن از استادان معروف او، حسن بن محبوب و یونس بن عبدالرحمان هستند که علمای رجال، احادیث او از این دو تن را ضعیف می دانند؛ اما این مطلب بدان معنا نیست که این دو شیخ راوی او ضعیف هستند؛ زیرا این دو تن از اصحاب اجماع و از راویان بلندپایه شیعه هستند، بلکه دلیل این موضوع به خاطر خصوصیتی در روایت او از این دو تن است که بر ما مخفی مانده. گفتنی است بسیاری از روایات او به طور مستقیم از امام هادی علیه السلام و عسکری علیه السلام نقل شده اند. وی تألیفات زیادی داشته که برخی از آن ها الواضح المکشوف فی الرّدّ علی اهل الوقوف، کتاب المعرفة، کتاب الوصایا، التجمّل و المروه، کتاب النوادر (تازه ها) و کتاب الرجال می باشند.
