شلغم و خواص آن

شلغم خوب دارای سه نشانه است:
1-شلغم باید سفت و تازه باشد، بنابراین اگر وسط آن شل بوده و با فشار انگشت فور برود،پلاسیده و مانده است و چنانچه پخته و مصرف شود.در روده ها تولید نفخ می کند.
2-پوست خارجی آن باید براق و شفاف باشد.
3-شلغم باید سنگین باشد و وقتی وسط آن را بریدید،درونش را روشن و شفاف ببینید.

نکات مفید:

ـ مقداری از شلغم را به صورت خام بخورید.پختن شلغم سبب از بین رفتن «گلکوسینولیت»آن می شود.
ـ شلغم یکی از بقولات بسیار مقوی و مغذی است که به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندی و سرشار بودن از املاح مفیدی مانند کلسیم و منیزیم از مواد غذایی بسیار با ارزش به حساب می آید.شلغم خون ساز است و همانطور که گفتیم،املاح کلسیم و منیزیم و سایر مواد موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلاء به بیماریهای خطیری مانند سرطان می شود.
ـ باید دانست که از برگ شلغم خواه به صورت پخته یا خام در سوپ یا سالاد یا خوراکیهای دیگر استفاده می شود.علاوه بر آنکه در برگ شلغم مقدار زیادی کلسیم وجود دارد،این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن و مس هم می باشد که سبب ازدیاد خون و مخصوصاً هموگلوبین می شود.هر اندازه رنگ برگ شلغم تیره تر باشد،ید بیشتری درآن وجود دارد.همچنین ویتامین «آ»،«ب»و «ث» که در برگ و ریشه ی آن موجود است،نقش مؤثر و مهمی در حفظ تعادل عصبی و تغذیه ای ایفا می کند.

کاربرد شلغم:

ـ شلغم،اثر مفید و مؤثری در درمان بیماریهای دستگاه تنفسی دارد.برای این منظور از آش یا سوپ استفاده می شود.همین طور می توان عصاره ی آن را به دست آورد.برای این کار شلغم را با وزن مساوی شکر سرخ در کمی آب ریخته و به ملایمت حرارت می دهند.طریقه ی دیگر آن است که وسط شلغم بزرگی را خالی کرده، شکر سرخ را در آن ریخته،پر می کنند و می پزند. شکل سوم آن است که شلغم را به حلقه های گرد بریده و پیاز را نیز به همین شکل در بیاورند.سپس در ظرف گودی، طبقات شلغم و پیاز را بر روی حرارت بگذارند.وقتی گرم شد، به تدریج شربت آن جدا می شود. این شربت برای درمان سرماخوردگی و گلودرد بسیار نافع است و از آن می توان به عنوان غرغره درهنگام گلودرد استفاده کرد.
ـ برای درمان دمل،کورک و هر نوع کانون التهابی و تورمی یا چرک،ضماد شلغم را روی موضع بگذارید.
ـ ترب سیاه هم تمام خواص شلغم را دارد و حتی در برخی مواقع،از شلغم غنی تر است.بهتر آن است که ترب سیاه و شلغم خام را رنده کرده، به شکل خام میل کنید تا از خواص آنها به طور کامل بهره گیرید.می توان از این دو همراه با سبزی های دیگر نیز به صورت سالاد استفاده نمود.

فواید شلغم:

1-برطرف کننده ی سرفه است.
2-نرم کننده ی سینه، معده و روده است.
3-اشتها را تحریک می کند.
4-برای معالجه ی سرماخوردگی، ورم لوزه ها یا آنژین شدید و گلودرد، شربت شلغم مفید است.
5-به علت داشتن ویتامین های «آ»، «ب»و «ث»، نور چشم و قوه ی بینایی را زیاد می کند.
6-ریشه ی آن،اثر نرم کنندگی دارد و در رفع سرفه، سیاه سرفه و آسم، به صورت جوشانده های غلیظ و مخلوط با عسل، مورد استفاده قرار می گیرد.
7-دارای یک ماده ضدعفونی قوی است و به همین جهت در درمان سرماخوردگی و بیماری های عفونی تأثیر بسیار زیادی دارد.
8-حاوی فسفر، کلسیم، آهن و ویتامین های «ب»و «ث»است و سبب افزایش نیروی جنسی و تقویت عمومی بدن می شود.
9-شلغم برای رشد و استحکام استخوان بندی بسیار مفید است.
10-اگر ریشه های نازک و باریک روی شلغم، خشک و ساییده و با عسل مخلوط شود، برای سختی ادرار مفید خواهد بود و بسیاری از امراض مجاری ادرار را درمان می کند.
11-فسفر موجود در شلغم موجب تقویت سلولهای عصبی می شود.
12-آب شلغم پخته را می توان در انواع گلودرد و به خصوص عوارض سرماخوردگی غرغره کرد.
13-اگر شلغم را در ظروف سربسته یا درون خمیر بپزید،چون آب و اسانس های آن خارج نمی شود، زیاد شدن اشتها را به همراه خواهد داشت.
14-آب شلغم به سبب داشتن انسولین گیاهی و ویتامین های مفید برای درمان مرض قند و سنگ مثانه مفید است.
15-برای جلوگیری از ناراحتی های پوستی به ویژه جوش صورت (غرور)،شلغم بسیار سودبخش است.
16-شلغم به علت داشتن ویتامین «ث»از رقیق شدن خون جلوگیری می کند و به دلیل وجود همین ویتامین،مانع از خونریزی می شود و خستگی را برطرف می کند.
17-ریشه های نازک شلغم، ورم طحال و سوزش ادرار را برطرف می کند، بدین منظور باید ریشه های باریک شلغم را تمیز شسته و پس از خشک کردن، بسایید و همراه با کمی عسل میل کنید!
18-ترشی شلغم، مقوی احشاء، اشتها آور و بدون نفخ است.
19-شلغم به سبب داشتن ویتامین «آ»برای تسکین و خارش و دردهای مفصلی، سرمازدگی، نقرس و معالجه ی ترک به صورت استعمال خارجی مفید است؛ برای این منظور باید شلغم را در مقدار کمی آب پخته و به صورت مرهم در محل مورد نظر قرار دهید.
20-برای التیام بیماری نقرس و درد مفاصل،یک عدد شلغم را پخته و نرم کنید وبه شکل فرنی درآورید و مانند مرهمی روی مفاصلی که درد می کند،بگذارید.
21-تخم شلغم در تمام خواص و اعمال،از شلغم مفیدتر و قوی تر بوده و مقدار مصرف آن را درهر دقیقه 6/25 گرم است که همراه با عسل یا شربت،برای معالجه ی امراض یاد شده می خورند.
22-مصرف شلغم در مورد درمان کم خونی،تجویز شده است، زیرا در افزایش گویچه ها (گلبول های)قرمز خون، بسیار مؤثر می باشد.
روش تهیه ی شربت شلغم به این ترتیب است:ابتدا وسط یک شلغم را خالی می کنند و در آن کمی شکر می ریزند.پس از مدتی آب در آن جمع می شود. آب آن را با قاشق برداشته و مصرف می نمایند.
24-شربت شلغم به طریقی که گفته شد برای معالجه سیاه سرفه بچه های مفید است و مصرف آن هیچ ضرری برای آنها ندارد.
هشدار:کسانی که از حیث هضم غذا یا معده دچار اشکال هستند و یا روده های ظریفی دارند،باید از مصرف شلغم خودداری نمایند.
توصیه:اگر می خواهید از شلغم در موارد درمانی استفاده کنید،حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

آش شلغم (برای شش نفر)

با توجه به خواص زیادی که شلغم دارد،طرز تهیه ی آش شلغم را در نظر گرفتیم که بسیار خوشمزه است.

مواد لازم:

شلغم:700 گرم (به قطعات متوسط خرد شود)
برنج:50 گرم
پیاز داغ:3 قاشق سوپخوری
گوشت چرخ کرده:250 گرم
پیاز:یک عدد (رنده شده)
لپه:70 گرم
زردچوبه:یک قاشق چای خوری
نمک و فلفل:به مقدار لازم
آب:حدود 2 لیتر یا 8 لیوان
روغن:به مقدار لازم
کشک، نعناع داغ، پیاز داغ و کمی کوفته ریزه برای تزئین
توجه:می توان به جای گوشت چرخ کرده گوشت مغز ران هم استفاده کرد، ولی با کوفته ریزه آش سریع تر تهیه می شود.

طرز تهیه:

ـ گوشت را با پیاز رنده شده، نمک و فلفل ورز می دهیم و بصورت کوفته ریزه در می آوریم و در کمی روغن سرخ می کنیم.
ـ در قابلمه ای متوسط لپه را با زردچوبه کمی تفت می دهیم، کوفته ریزه و لپه را با هم مخلوط می کنیم و با آب به مدت 35 دقیقه حرارت ملایم می گذاریم تا بپزد.سپس برنج را افزوده و به مدت 30 دقیقه کنار می گذاریم تا کمی جا بیفتد.در این مرحله نمک و فلفل و آب را اندازه می کنیم.در انتهاشلغم و پیازداغ را می افزاییم و روی حرارت ملایم می گذاریم تا شلغم بپزد و آش کاملاً جا بیفتد.
ـ این آش را با کمی کشک،نعناداغ یا پیاز داغ و کمی کوفته می توان تزئین کرد.
منبع:مجله هنر آشپزی
/خ