صداهای گوشخراش؛ خطرها و راهکارها
آلودگی صوتی، یکی از مشکلات رایج در شهرهای بزرگ است که عواقب زیان‌باری برای شهروندان به بار می‌آورد. همچنین کارگران در واحدهای صنعتی و استفاده‌کنندگان از وسایل پخش موسیقی دستی ممکن است در معرض عوارض شنوایی ناشی از سروصدای زیاد قرار گیرند. نقصان شنوایی ناشی از سروصدا یا «ترومای آکوستیک» مهم‌ترین علت قابل‌پیشگیری ناشنوایی دایمی است. اما چگونه دریابیم که در معرض خطر این عارضه هستیم و در مقابل آن چه کنیم؟
گوش به سه قسمت تقسیم می‌شود. امواج صوتی ابتدا وارد «گوش خارجی» می‌شوند که چیزی بیش از یک مجرای غیرفعال جمع‌آوری صدا است. در مرحله بعد، این امواج به پرده صماخ برخورد می‌کنند و سبب ارتعاش آن می‌شوند. این ارتعاشات از طریق زنجیره‌ای از استخوان‌های کوچک به گوش میانی منتقل می‌شود. درنهایت، در گوش داخلی این ارتعاشات به «حلزون» می‌رسند که با ردیفی از سلول‌های مویی ظریف یا مژک‌ها مفروش شده است. ارتعاشات ناشی از صدا، نیرویی را بر مژک‌ها وارد می‌آورد که به صورت تکانه‌های الکتریکی ترجمه و از راه عصب شنوایی به مغز منتقل می‌شود. اما این مژک‌ها ساختمان‌های ظریفی هستند. صداهای بیش از حد بلند، نیروی شدیدی ایجاد می‌کند که می‌تواند به سلول‌های مویی صدمه بزند. این سلول‌ها در برابر آسیبهای خفیف می‌توانند بهبود پیدا کنند اما آسیبهای شدید این سلول‌های عصبی را خواهند کشت و سبب نقصان دایمی شنوایی خواهند شد. صداهای بسیار بلند به گوش صدمه خواهند زد اما برخی از افراد نسبت به دیگران به آسیب صوتی حساس‌ترند. علاوه بر تفاوت‌های ژنتیکی، عوامل محیطی مانند سیگارکشیدن و قرارگیری در معرض فلزات سنگین مانند سرب و حلال‌ها هم ممکن است نقشی در این قضیه داشته باشد.
چقدر بلند؟
شدت صدا با واحد دسی‌بل اندازه‌گیری می‌شود، هر چه شماره دسی‌بل‌ها بیشتر باشد، صدا بلندتر است. توانایی یک صدا در آسیب‌زدن به گوش بستگی به مدت قرار گرفتن در معرض صدا و نیز شدت صدا دارد. برای مثال، تنها چهار ساعت قرارگرفتن در معرض صدای با بلندی 88 دسی‌بل به همان اندازه هشت ساعت قرارگرفتن در معرض صدای 85 دسی‌بل است. صدای یک شلیک گلوله منفرد به اندازه 40 ساعت شنیدن صدای به بلندی 90 دسی‌بل است.
اما چه اندازه بلندی صدا برای شنوایی شما خطرناک است؟
همان‌طور که گفته شد، هم شدت صدا مهم است و هم زمان قرارگیری در معرض صدا. صداهای زیر 75 دسی‌بل اصولا بی‌خطر محسوب می‌شوند اما هشت ساعت قرارگرفتن در معرض صدای در حد 85 دسی‌بل ممکن است خطرناک باشد.
علایم هشداردهنده
اغلب نقصان شنوایی ناشی از سروصدا در با اشکال ناآشکار در شنیدن صداهای با فرکانس بالا آغاز می‌شود و سپس با شدت یافتن آن، فرکانس‌های پایین‌تر هم درگیر می‌شود. هر دو گوش اغلب به یکسان گرفتار می‌شوند اما ممکن است یک گوش به منبع صدای آسیب‌رسان نزدیک‌تر باشد، بنابراین نقصان شنوایی ایجاد شده ممکن است شکل نامتقارن به خود بگیرد. هنگامی که شنوایی شما در اثر سروصدا از بین برود، دیگر قابل برگشت نیست و تنها راه کمک به شما استفاده از سمعک است که هر صدایی را عصب شنوایی شما هنوز می‌تواند تشخیص دهد، تقویت می‌کند. برای همین مهم است که نشانه‌های اولیه نقصان شنوایی ناشی از سروصدا تشخیص داده شود. اگر گوش‌های شما پس از قرار گرفتن در معرض سر و صدا زنگ بزند یا وزوز کند، به معنای آن است که این صدا آن‌قدر بلند بوده است که به شنوایی شما آسیب بزند و اگر این سر و صدا سبب دردناک‌شدن شنوایی یا خفه‌شدن و دور شدن صداهای شنیده‌شده برای ساعت‌ها و روزها شود، به معنای آن است که سلول‌های مژکی گوش شما از هم اکنون دچار مشکل شده است. اگر شما اجازه دهید باز هم در معرض سروصدا قرار گیرید، احتمالا دچار ناشنوایی دایمی خواهید شد.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
هرکسی در معرض صدای بلند قرار گیرد، به آسیب شنوایی حساس است. اگر صدای پس‌زمینه‌ای در محیط موجب می‌شود که شما برای فهماندن منظورتان به فردی که به اندازه درازای یک بازو از شما فاصله دارد فریاد بزنید، این سروصدا به اندازه کافی بلند هست که به شنوایی شما آسیب برساند. شایع‌ترین علت ناشنوایی ناشی از سروصدا در مشاغل رخ می‌دهد. کارگران ساختمانی، آتش‌نشانان، ماموران پلیس، کارگران کارخانه، کارکنان نظامی، کشاورزان و رانندگان کامیون به خصوص در معرض خطر هستند. طرفداران تیم‌های ورزشی که در استادیوم‌ها حضور پیدا می‌کنند، نیز اغلب سروصدای زیادی تولید می‌کنند و این سروصدا ممکن است کارگران استادیوم و طرفداران تیم‌ها را در بسیاری از بازی‌ها در معرض خطر قرار دهد. موسیقی‌دانان هم در معرض خطر هستند. بسیاری از نوازندگان موسیقی کلاسیک از گوشی برای حفاظت در حین اجراهای ارکستری استفاده می‌کنند. استریوهای شخصی یک تهدید خاص برای نسل جوان‌تر است. طول عمر زیاد باتری این استریو‌ها به معنای آن است که ساعت‌ها می‌توان به آنها گوش داد و ظرفیت بالای آنها امکان شنیدن مداوم موسیقی را فراهم می‌آورد. هدفون‌های درون گوشی که امروزه جایگزین هدفون‌های بزرگ روی گوشی شده‌اند، این مشکل را با متمرکز کردن مستقیم صدا به روی گوش بدتر می‌کند.
چه کار باید کرد؟
ابتدا، هرجا که ممکن است صدای موسیقی را کم کنید و وسایل صوتی خود را تنظیم کنید یا در کنسرت‌های پرسروصدا جایی را دور از صحنه انتخاب کنید. حتی اگر نمی‌توانید از سروصدا دوری کنید، شما می‌توانید گوش‌هایتان را محافظت کنید. برای قرارگیرهای اتفاقی در معرض سروصدا از گوشی‌های داخل گوشی یا «پلاگ گوشی» یک بار مصرف استفاده کنید اما اگر به طور مکرر در معرض سروصدای زیاد هستید، بهتر است گوشی‌های مخصوص خود سفارش دهید. برای محافظت در محیط خارج خانه یا در محیط کار از گوشی‌های روگوشی استفاده کنید و برای حداکثر حفاظت می‌توانید از هردوی آنها استفاده کنید. این گوشی‌ها در صورتی که به طور صحیح استفاده شوند، می‌توانند 15 تا 49 دسی‌بل از بلندی صدا بکاهند. گرچه ممکن است به گوش زدن آنها برای‌تان آزارنده باشد یا نازیبا به نظر رسد اما استفاده از این گوشی‌ها به طور موقت بسیار بهتر از آن است که مجبور شوید برای سال‌ها سمعک به گوش بگذارید.
منبع:www.salamat.com
/ع
