بهره مندی از انرژی کافی و سپری کردن یک روز شاداب و پر نشاط، یکی از ملزومات زندگی در دنیای پر مشغله و استرس آفرین امروز است، اما بر اساس تحقیقات انجام شده تعداد افرادی که از خستگی های مزمن در طول روز رنج می برند، در چند دهه ی اخیر افزایش پیدا کرده است. پیروی از الگوهای غذایی ناصحیح که منجر به فقر مواد معدنی و ویتامین های انرژی زا مانند سلنیوم، منیزیم و ویتامین B می شود، خواب ناکافی، اضطراب و مصرف بیش از حد مواد حاوی کافئین یا کم آبی بدن ازجمله عوامل تأثیر گذار بر تشدید احساس خستگی در طول روز است و در صورتی که این احساس بیش از دو یا سه هفته به طول بیانجامد به آن خستگی مزمن گفته می شود.
متخصصان به غیر از عوامل محیطی، فاکتورهای فیزیولوژیکی و بعضی بیماری ها را نیز زمینه ساز ظهور علایم افت انرژی و احساس خواب آلودگی و خستگی در روز معرفی می کنند که در این جا با آن ها آشنا می شوید.
1-کم خونی
گلبول های قرمز خون نقش مهمی در انتقال اکسیژن از ریه ها به اندام ها و سلول ها ایفا می کنند. احساس ضعف و تنگی نفس، دو علامت مهم در افراد مبتلا به «آنمی» هستند که باعث خستگی مزمن می شوند. کم خونی های ناشی از قرار گرفتن تحت عمل جراحی، خونریزی های داخلی، فقر مواد غذایی به ویژه کمبود آهن، ابتلا به بعضی بیماری ها مانند آرتریت روماتویید، سرطان و نارسایی های کلیه از علل مهم ابتلا به کم خونی و خستگی های مزمن ناشی از آن هستند. احساس ضعف شدید، برخوردار نبودن از خواب آرام و بدون استرس، کاهش تمرکز، نفس تنگی، افزایش ضربان قلب، درد سینه و سردرد از علایم بیماری آنمی در افراد است که در طول روز از انرژی لازم برای انجام فعالیت های روزانه برخوردار نیستند.
2-دیابت
گلوکز موجود در خون که به قند خون نیز معروف است. یکی ازعوامل تولید انرژی در افراد به شمار می رود. آمارها نشان می دهد، خستگی های مزمن و بهره مند نبودن از انرژی کافی در طول روز یکی از نشانه های ابتلا به دیابت نوع دوم است.
تشنگی، تکرر ادرار، گرسنگی، کاهش وزن، تشدید احتمال ابتلا به عفونت های قارچی و اختلال در بینایی از دیگر علایم افراد مبتلا به دیابت نوع دوم و انجام آزمایش « گلوکز پلاسما» و قرار گرفتن تحت نظر پزشک از راهکارهای درمان خستگی های مزمن در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم است.
3-تیروئید
عملکرد صحیح غده ی تیروئید، نقش مهمی در کنترل سرعت متابولیسم بدن دارد. افزایش ترشح هورمون تیرویید که اختلال پرکاری تیرویید نامیده می شود، سرعت متابولیسم را افزایش داده و کاهش ترشح هورمون ها منجر به کم شدن سرعت متابولیسم می شود.
خستگی ماهیچه ها، کمبود انرژی و احساس ضعف از نخستین علایم ابتلا به پرکاری تیرویید در افراد است. افراد مبتلا به این بیماری در مراحل ابتدایی این اختلال، در طول روزاحساس ضعف و خستگی کرده و پس از یک پیاده روی کوتاه، کوهنوردی یا دوچرخه سواری دچار ضعف و خستگی شدید می شوند.
اختلال در تمرکز، خستگی های مزمن، دردهای ماهیچه ای پس از انجام فعالیت های سبک، احساس سرما در آب و هوای گرم، افزایش وزن، یبوست و کم آبی از علایم کم کاری تیرویید است که بیشتر در زنان و پس از پنجاه سالگی شایع است.
4-افسردگی
کاهش شدید انرژی و احساس ضعف و خستگی مزمن یکی از علایم مهم در بیماران مبتلا به افسردگی در مراحل اولیه ی بیماری است. تغییر درالگوهای غذایی و عادات خوب، اختلال در تمرکز و حافظه همراه با احساس خستگی شدید نتیجه ی اضطراب، ناامیدی و بدبینی در افراد مبتلا به افسردگی است.
به عقیده ی محققان در صورتی که علایمی نظیرابتلا به خستگی شدید، خواب زیاد یا کم، اضطراب، کاهش اشتها و وزن یا افزایش آن. از دست دادن انگیزه ی کافی برای انجام کارهای روزانه، احساس گناه و ناامیدی و مقاومت بدن در برابر درمان های دارویی بیماری هایی نظیر اختلالات گوارشی، سردرد و کمردرد بیش ازدو هفته به طول بینجامد، مراجعه به پزشک ضروری است.
5-آرتریت روماتویید
رماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمن و مزمن است که در این بیماری به دلایل نامعلوم، سیستم ایمنی بدن فرد به سلول های داخلی کپسول مفصلی حمله ور می شود. کاهش انرژی، احساس خستگی شدید، کاهش اشتها و درد مفاصل از علایم اولیه ی این بیماری است.
مطابق با تحقیقات انجام گرفته، احتمال ابتلا به اختلال عملکرد غده ی تیروئید و کم خونی که باعث خستگی می شوند در افراد مبتلا به آرتریت روماتویید بیش از سایرین گزارش شده است. احساس تورم، درد و خستگی مفاصل به ویژه هنگام صبح، درگیری مفاصل مچ دست و انگشتان، درد و خشکی صبحگاهی که معمولاً یک ساعت به طول می انجامد و ضعف و خستگی و تب از جمله علایم این بیماری است.
6- آپنه انسدادی
بسیاری از افراد مبتلا به آپنه ی انسدادی پس از برخاستن از خواب احساس ضعف و خستگی داشته واین علایم در طول روز نیز همراه آن ها است. نفس تنگی یا قطع کوتاه مدت تنفس هنگام خواب مهم ترین عامل ابتلا به این اختلال است. در این بیماران مجاری تنفسی به مدت دو تا سه ثانیه بسته شده و تنفس امکان پذیر نیست. همین مساله سبب می شود مغز به طورناخودآگاه خود را از خواب بیدار کند که نتیجه ی آن احساس خستگی در طول روز است. در فرد مبتلا به آپنه انسدادی قطع تنفس ممکن است تا صد بار در شب اتفاق افتد. خروپف و افزایش فشارخون از جمله عوامل دیگر برای تشخیص زودهنگام این اختلال است و مصرف دارو و پرهیز از پرخوری از راهکارهای بهبود بیماری به شمار می رود.
7-سندرم خستگی مزمن
سندرم خستگی مزمن یکی از اختلالات شایع در چند دهه ی اخیر به شمار می رود. خستگی شدید، احساس ضعف، ناتوانی در برقرارکردن تمرکز، گلودرد، احساس درد و تورم در رشته های لنفی، دردهای ماهیچه ای، دردهایی که از یک مفصل به مفاصل دیگر منتقل می شوند، سردرد، احساس ضعف پس از برخاستن از خواب. احساس درد پس از انجام حرکات ورزشی که بیشتر از بیست و چهار ساعت به طول بینجامد، خشکی دهان، سرگیجه، سرفه های مزمن، درد سینه،حساسیت به مواد غذایی و درد در ناحیه ی فک از جمله علایم ابتلا به سندرم خستگی مزمن است.
منبع:نشریه 7 روز زندگی، شماره110.
/ج