به احتمال زیاد شما نیز در دوران کودکی آبله مرغان را تجربه کرده‌اید. تب و تاول‌های پوستی خارش‌دار در سراسر بدنتان که شما را چند روزی خانه‌نشین کرده است اما ویروس این بیماری ممکن است دست از سر شما برندارد و سال‌ها در بدنتان پنهان بماند و ناگهان با ایجاد درد وحشتناکی به سراغتان بیاید و زونا ایجاد کند.
زونا یک بیماری ویروسی است که التهاب پوستی دردناکی را سبب میشود. این بیماری به شکل نواری از تاول‌ها که از وسط پشت به سوی یک سمت قفسه‌سینه تا ناحیه استخوان جناغ کشیده می‌شوند، ظاهر میشود. سایر بخش‌های بدن شامل گردن، صورت و پوست سر نیز می‌توانند درگیر شوند.
علایم و نشانه‌ها
علایم و نشانه‌های زونا شامل موارد زیر است:
درد، سوزش، سوزن سوزن شدن، خواب رفتگی یا حساسیت زیاد در بخش خاصی از بدن، بثورات یا دانههای قرمز رنگی که چند روز پس از شروع درد پدیدار می‌شوند، تاول‌های حاوی مایع که ترکیده و پینه می‌بندند، خارش، تب و لرز، سردرد و ناراحتی معده و درد شکم.
به طورمعمول دانههای زونا تنها در یک سمت بدن پیدا می‌شوند. این علامت مهمی است که در تشخیص زونا کمک کننده است. این بثورات به صورت نواری از تاول‌ها که از وسط پشت تا استخوان جناغ سینه کشیده میشود، پدیدار می‌شوند. این در واقع مسیر عصبی است که ویروس در آن غیرفعال بوده است. گاه بثورات زونا در اطراف یک چشم یا در یک سمت گردن یا صورت پیدا می‌شوند.
درد به طورمعمول اولین علامت زوناست که در برخی افراد، شدید بوده و صرفا با یک تماس کوچک ایجاد میشود. این درد بسته به محل بروز آن، گاه با درد ناشی از سایر بیماری‌ها مانند سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت، اشتباه میشود. برخی افراد درد بدون بثورات را تجربه می‌کنند که این امر تشخیص بیماری را دشوارتر می‌سازد.
زونا از کجا می‌آید؟
زونا بروز ثانویه همان ویروسی است که بیماری آبله مرغان را هم به‌طور معمول در کودکی سبب میشود.
این ویروس پس از عفونت اولیه- مانند ابتلا به آبله مرغان در کودکی- در سیستم عصبی مخفی شده و پیش از اینکه عفونت دیگری را سبب شود، برای سال‌ها غیرفعال باقی می‌ماند. در نهایت این ویروس دوباره فعال شده و از مسیر عصب به پوست حرکت کرده و زونا را ایجاد می‌کند.
دلیل تکرار عفونت، ناشناخته است اما می‌تواند با کاهش ایمنی نسبت به بیماری‌ها به دنبال افزایش سن، ارتباط داشته باشد. زونا در سالمندان و در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر بروز می‌کند.
عوامل خطرساز
هر کسی که به آبله مرغان مبتلا شده باشد، در معرض ابتلا به زونا قرار دارد اما زونا در بزرگسالان و سالمندان بیشتر بروز می‌کند. بیش از نیمی از موارد زونا در سنین بالای 60 سال بروز می‌کند.
به علاوه افرادی که سیستم ایمنی آنها در اثر ابتلا به ایدز ضعیف شده است، کسانی که داروهای استروییدی مصرف می‌کنند، آنهایی که شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌شوند و آنهایی که تاریخچه سرطان استخوان یا سیستم لنفاوی دارند، بیشتر در معرض ابتلای به زونا قرار دارند.
فرد مبتلا به زونا می‌تواند ویروس را به هرکسی که درگذشته به آبله مرغان مبتلا نشده است، منتقل کند. این امر به‌طور معمول از راه تماس مستقیم با زخم‌های باز روی می‌دهد. فردی که از طریق تماس با فرد مبتلا به زونا به ویروس آلوده شده است، به بیماری مبتلا خواهد شد اما بیماری وی زونا نخواهد بود. عفونت گاهی در افراد خاصی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند، شدید است.
ویروس زونا نمی‌تواند به فرد دیگری با سیستم ایمنی طبیعی که پیش از این به آبله مرغان مبتلا شده است، سرایت کند.
کی برویم دکتر؟
در صورت تردید به زونا با پزشکتان تماس بگیرید، به ویژه اگر در شرایط زیر قرار دارید:
• درد و بثورات در نزدیکی چشمانتان پدیدار شده‌اند که در صورت درمان نشدن، این عفونت می‌تواند آسیب دایمی‌را سبب گردد.
• شما یا یکی از اعضای خانواده تان به دلیل ابتلا به سرطان، مصرف دارو یا بیماری مزمن دچار نقص سیستم ایمنی هستید.
• التهاب و دانههای پوستی بثورات، گسترده و دردناک هستند.
عوارض زونا
در یک پنجم افرادی که به زونا مبتلا می‌شوند، مدت‌ها پس از ناپدید شدن تاول‌ها درد در محل بروز آنها ادامه می‌یابد. علت این عارضه این است که رشته‌های عصبی آسیب دیده به علت زونا پیام‌های درد را از پوست به مغز می‌فرستند. این امر سبب میشود که ناحیه صدمه دیده پوست به کمترین تحریکی حساس باشد.
درباره برخی افراد، کشیده شدن لباس روی پوست یا وزش نسیم ملایم می‌تواند آغازگر درد باشد. در این صورت داروی مسکن، داروهای ضد افسردگی یا ضد تشنج کمک کننده هستند. زونا گاهی عوارض دیگری مانند التهاب مغز و سایر مشکلات عصبی را به همراه دارد. بروز زونا در صورت، می‌تواند مشکلات شنوایی یا کوری گذرا یا پایدار را به همراه داشته باشد. از بین رفتن حرکات صورت(فلج) نیز ممکن است روی دهد. در صورتی که تاول‌ها به خوبی درمان نشوند، عفونت‌های میکروبی پوست مشکل بالقوه دیگر هستند.
... و اما درمان
هر حمله زونا بدون درمان پس از چند هفته به خودی خود بهبود می‌یابد اما درمان به موقع می‌تواند تحمل درد را آسان کرده، ترمیم را سرعت بخشیده و خطر بروز عوارض را کاهش دهد. پزشک ممکن است سه رویکرد را برای درمان شما انتخاب کند:
1) داروهای ضدویروسی به منظور کاهش دوره و شدت علایم. برای دست‌یابی به بهترین نتیجه، باید این داروها را در 72 ساعت اول پس از بروز اولین نشانه بثورات زونا مصرف کرد.
2) یک داروی ضد التهاب می‌تواند التهاب را بهبود بخشد.
3) داروهای مسکن برای کاهش درد. برای تخفیف درد شدید گاه به مخدرها نیاز پیدا میشود.
در صورتی که پس از ناپدید شدن بثورات، درد ادامه پیدا کند، داروهای ضدافسردگی یا ضدتشنج می‌توانند موثر باشند. یک داروی موضعی حاوی کاپاییسین یا یک پچ پوستی حاوی داروی بی‌حس کننده لیدوکایین نیز می‌تواند مفید واقع شود.
پیشگیری از زونا
دو واکسن می‌توانند در پیشگیری از زونا موثر باشند: واکسن آبله مرغان و واکسن زونا.
• واکسن آبله‌مرغان برای کودکان بین سنین 12 تا 18 ماه و همچنین برای تمامی‌کودکان و بزرگسالانی که تاکنون به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند، تجویز میشود. اگرچه این واکسن عدم ابتلا به آبله مرغان یا زونا را تضمین نمی‌کند اما می‌تواند احتمال بروز عوارض و شدت بیماری را کاهش دهد.
• واکسن زونا می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به زونا در افراد بالغ 60 ساله و بالاتر که سابقه ابتلا به آبله مرغان دارند، کمک کننده باشد. این واکسن زنده هم مانند واکسن آبله مرغان، عدم ابتلای شما را به زونا تضمین نمی‌کند. اما می‌تواند دوره و شدت بیماری را کاهش داده و درد عصبی پس از آن را می‌کاهد.
منبع:www.salamat.com
/ع
