توصیه‌های دکتر انوشیروان محسنی بندپی و دکتر احمدرضا یزدان‌بخش به متقاضیان خرید دستگاه تصفیه آب
برخی آمارهای غیررسمی حاکی از آن است که میزان فروش این دستگاه‌ها در این مدت، افزایش چشمگیری پیدا کرده. ولی آیا همه این دستگاه‌ها هم‌ارزند؟ آیا شیوه‌های به کار گرفته‌شده در تمام آنها یکسان است؟ آیا کارایی تمام آنها مشابه است؟
اگرچه مردم، تمام این دستگاه‌ها را با نام کلی «دستگاه تصفیه آب» می‌شناسند ولی مکانیسم اثر آنها با همدیگر متفاوت است. در «صنایع غذایی» این هفته، نظر چند تن از کارشناسان و صاحب‌نظران را در این زمینه جویا شده‌ایم.
قدیمی‌ترین روش تصفیه آب
تصفیه آب و تبدیل آب غیرقابل‌مصرف به آب شرب از گذشته‌های دور یکی از دغدغه‌های اصلی انسان بوده است؛ دغدغه‌ای که به تدریج موجب پدیدآمدن روش‌هایی برای تصفیه آب و جدا کردن ناخالصیهای آن شد. یکی از این روشها که قدیمی‌ترین روش در این رابطه است، استفاده از تبخیر و تقطیر مجدد آب است. این روش که در واقع، یکی از مطلوب‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های خالص‌سازی آب به حساب می‌آید، می‌تواند تمام املاح موجود در آب، اعم از املاح محلول یا غیرمحلول، را از آن جدا کند.
دکتر انوشیروان محسنی‌بندپی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، در این مورد می‌گوید: «تبخیر و تقطیر آب یکی از روش‌های موثر و در عین حال، پرهزینه برای تصفیه آب است. با این روش، تمام ناخالصیهای آب از آن جدا می‌شود.» او می‌افزاید: «اگرچه با تصفیه آب به این روش می‌توان آب خالص به دست آورد ولی این روش به جز در موارد معدود آزمایشگاهی، کاربرد دیگری ندارد. زیرا در آب علاوه بر املاح و ناخالصیهای مضر، ترکیبات بی‌خطری وجود دارد که برای سلامت انسان زیان ندارند و نیازی به جداسازی آنها از آب نیست.»
روش تعویض یونی
یکی دیگر از روش‌های موجود برای تصفیه آب، استفاده از شیوه تعویض یونی است. این روش، راه بسیار کارآمدی برای حذف املاح و ناخالصیهای موجود در آب است. در این روش از رزین‌های تعویض یونی استفاده می‌شود. این رزین‌ها، حاوی هیدروژن فعال هستند که می‌توانند نمک‌های محلول در آب را با تعویض یون‌های مربوطه به اسید تبدیل کنند. در این روش، رزین‌ها در داخل ستون‌های مخصوصی از جنس استیل روی لایه‌های سیلیس مشبک ریخته می‌شوند و آب خام (تصفیه نشده) با ورود به این ستون‌ها از سمت بالا، نمک‌های محلول در خود را از دست می‌دهند و به صورت تصفیه‌شده از قسمت پایین ستون خارج می‌شوند.
دکتر احمدرضا یزدان‌بخش، عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در این رابطه می‌گوید: «روش‌های مختلفی برای تصفیه آب در دستگاه‌های تصفیه آب خانگی وجود دارد. یکی از روش‌هایی که در این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش تعویض یونی است که بازده نسبتا بالایی دارد اما این روش مستلزم تامین هزینههای مربوط به تعویض رزین‌هاست. اگرچه در حال حاضر تکنولوژی تعویض یون برای تصفیه آب در کشور ما وجود دارد ولی این رزین‌ها قیمت نسبتا بالایی دارند و استفاده از این روش برای تامین آب شرب، راه معقولی و به صرفه‌‌ای به نظر نمی‌رسد.» دکتر انوشیروان محسنی‌بندپی نیز در این خصوص می‌گوید: «استفاده از این روشها زمانی مطلوب است که رزین‌ها سالم باشند. در استفاده از روش تعویض یون، این رزین‌ها باید به طور منظم تعویض شوند و این کار از لحاظ هزینه مقرون به صرفه نخواهد بود. شاید بتوان از روش تعویض یون در مقیاس‌های بزرگ‌تری استفاده کرد ولی استفاده از آن در دستگاه‌های خانگی معقول به نظر نمی‌رسد.»
روش اسمز معکوس
روش دیگری که در مورد دستگاه‌های تصفیه آب از آن استفاده می‌شود، روش اسمز معکوس است. در این روش نیز که در فضای نفوذپذیری غشاهای نیمه تراوا طراحی شده است، آب خام با عبور از غشاهای با قدرت نفوذپذیری خاص، املاح و نمک‌های محلول خود را از دست می‌دهد و به آب شیرین قابل شرب تبدیل می‌شود. در این روش، آب با فشار معین از یک قسمت غشا وارد می‌شود و با از دست دادن املاح از سوی دیگر، غشاهای نیمه‌تراوا خارج می‌شود. اگرچه این روش در مقایسه با روش تعویض یونی با صرفه اقتصادی بیشتری همراه است اما باز هم هزینههای مربوط به آن بالاست.
دکتر یزدان‌بخش در این خصوص می‌گوید: «اگر قرار باشد املاح و ناخالصیهای مربوط به آب شرب حذف شود، باید نگاه به سمت روش‌هایی باصرفه اقتصادی بیشتر باشد. کشورهایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، با اتکا بر همین اصل از روش‌هایی مثل تصفیه‌های بیولوژیکی، دنیتریفیکاسیون و دیگر روشها بهره می‌گیرند. متاسفانه در کشور ما دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، هزینههای بالایی را برای صاحبان آن به همراه دارد و اگر رقم‌های پرداختی در این مورد را در کنار یکدیگر قرار دهیم، خواهیم دید که حتی توزیع آب تصفیه‌شده و بسته‌‌بندی بین مردم، هزینه کمتری نسبت به بکارگیری روش‌های تصفیه خانگی به همراه خواهد داشت.»
منبع:www.salamat.com
ae
