13 روش براى کمک به ترمیم زخم
در این جا اطلاعاتى درباره کمکهاى اولیه مورد نیاز در هنگام مواجهه با زخم و خراش آمده است:
خونریزى را متوقف کنید.
سریعترین راه براى بند آوردن خونریزى، اعمال فشار مستقیم است. یک پارچهى جاذب تمیز - یک بانداژ یا حوله - را روى بریدگى بگذارید؛ سپس با دست، مستقیما روى آن را به محکمى فشار دهید. اگر پارچهاى ندارید، از انگشتانتان استفاده کنید، این کار باعث بند آمدن خونریزى بعد از یک یا دو دقیقه مىشود. اگر خون از اولین بانداژ عبور کرد، دومین بانداژ را بگذارید و مداوم فشار دهید. بانداژهاى جدید را روى بانداژ دومى بگذارید و فشار دهید. زیرا جدا کردن بانداژ اولى باعث از هم گسیخته شدن سلولهاى لخته شدهى خون مىشود. اگر فشار نتوانست خون را بند آورد، اندام مجروح را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا فشار خون در محل بریدگى کاهش یابد؛ فشار را در همه حال ادامه دهید، این کار احتمالا خون را بند مىآورد.
محل بریدگى را تمیز نگه دارید.
این کار براى جلوگیرى از عفونت، تغییر رنگ دائمى و کبودى مهم است. محل را با آب و صابون و یا آب تنها بشویید. هدف از این کار رقیق کردن باکترىها در محل زخم مىباشد؛ همچنین اگر خرده سنگها و شنها را از بریدگى پاک نکنید، ممکن است باعث ایجاد رنگ دانه در زیر پوست شوند به طورى که انگار خالکوبى شده است.
محل زخم را بپوشانید.
هنگامى که خونریزى متوقف یا آهسته شد، زخم را با یک پارچه سفت ببندید و یا با بانداژ الاستیک طورى بپیچانید که فشار بر بریدگى وارد شود، اما مانع قطع جریان نشوید. اگر بریدگى روى دست و پاست مىتوانید با فشار بر روى ناخن دست و پا آن را چک کنید. ناخن در هنگام فشار، سفید مىشود و هنگامى که آن را رها مىکنید، به رنگ صورتى برمىگردد. در صورت لزوم، بانداژ را مقدارى شل کنید.
بیشتر فشار دهید.
اگر خونریزى ادامه داشت، موضوع جدىتر از آن است که شما فکر کردهاید و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. تا رسیدن به مطب دکتر، نقطه فشار را به تلاشهاىتان اضافه کنید. نقطهاى نزدیک به بریدگى را فشار دهید که بین قلب و بریدگى باشد. نقطههاى فشار، مکانهایى است که در هنگام نبض گرفتن از آن استفاده مىکنید. داخل مچ، وسط بازو، محل اتصال پا به تنه؛ در این محلها، شریان را به استخوان فشار دهید، یک دقیقه پس از بند آمدن خونریزى، فشار دادن را متوقف کنید. اگر خونریزى دوباره شروع شد، فشار را به این نقاط وارد سازید.
از پمادهاى آنتىبیوتیکى استفاده کنید.
بنا به نظر جمیز لیدن استفاده از پماد ضد باکترى وسیع الطیف مناسبترین کار است.
افرادى که از پمادهاى آنتىبیوتیکى سه گانه و بانداژ مناسب استفاده مىکنند، 30 درصد سریعتر بهبودى حاصل مىکنند. البته باید مراقب داروهایى باشید که حاوى نئومایسین و با مواد نگه دارنده فراوان مىباشند، زیرا آنها مىتوانند باعث واکنش آلرژیک شوند؛ در این صورت محل زخم، قرمز و خارشدار مىشود و ممکن است عفونت کند.
محل بریدگى را بپوشانید.
هنگامى که بریدگى در معرض هوا باشد، تشکیل کبره مىدهد و رشد سلولهاى جدید را کند مىکند. از بانداژ پلاستیکى شبیه به پوششهاى غدا استفاده کنید و یا به دنبال گازى که با وازلین آغشته شده، باشید. هر دو نوع بانداژ، رطوبت را در زخم نگه مىدارند، اما اجازهى عبور هواى کمى را مىدهند. سلولها در رطوبت، بهتر رشد مىکنند.
پانسمان
آیا پانسمان کردن باعث بهتر شدن جراحتهاى قبلى شما شده است؟
در این جا چندین ترفند براى جدا کردن بدون درد بانداژهاى چسبناک، آمده است:
- از یک قیچى کوچک براى جدا کردن پانسمان از قسمتهاى چسبى استفاده کنید و به آرامى آن را از روى محل درگیر بکشید، سپس نوار چسب را جدا کنید.
- اگر کبرهى روى جراحت به پانسمان چسبید، آن را داخل آب گرم و نمک قرار دهید. پانسمان کمکم جدا مىشود.
انتخاب پماد
به قفسه کمکهاى اولیه در داروخانه نگاه کنید. کدام را انتخاب مىکنید؟ یک پماد ضد باکترى؟ در مطالعهاى که توسط دکتر جیمز لیدن روى 9 محصول انجام شده است، وى دریافته که بعضى از محصولها باعث التیام سریعتر بریدگىها، خراشیدگىها و سوختگىها مىشود. در این جا نتایج تحقیق را نشان مىدهد:
- پلىسپورین: )ماده فعال: پلىمیکسین B، کرم ضد باکترى(: 2 / 8 روز
- نئوسپورین: )مادهى فعال: نئومایسین، پلىمیکسین B، پماد ضد باکترى(: 2 / 9 روز
- بدون درمان: 3 / 13 روز
هشدار پزشکى
جراحت را با مراقبتهاى حرفهاى پزشکى درمان کنید.
کمکهاى اولیه همیشه کافى نیست. در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزى جهنده و به رنگ قرمز روشن باشد که احتمالا به علت پارگى شریان است.
- تمام گرد و خاک را نتوانید از روى زخم پاک کنید.
- بریدگى یا خراش روى صورت و یا نواحىاى باشد که نباید جاى آنها باقى بماند.
- در جراحت رگههاى قرمز گسترش پیدا کند و یا ترشح چرکى داشته باشد.
- جراحت بزرگ باشد و داخل آن را بتوان دید. دکتر هاک مکوالى مىگوید: در این صورت، به بخیه کردن نیاز دارید.
روش جایگزین
التیام زخم مىتواند یک موفقیت شیرین باشد.
دکتر ریچارد کاتسون »جراح ارتوپد« مىگوید: شما مىتوانید روند التیام را با شکر معمولى، سرعت ببخشید. وى بیش از 5000 جراحت جدى را در 10 سال گذشته با ترکیبى از پد و شکر درمان کرده است.
شکر، مواد غذایى براى رشد و تکثیر باکترىها را از بین مىبرد و جراحتها معمولا سریعتر و بدون کبره و اسکار، التیام پیدا مىکنند.
با مخلوط کردن شکر و بتادین )محلول شستشوى ضد باکترى حاوى ید که در هر داروخانه یافت مىشود( یکى از پمادهاى جراحى دکتر فاستون را درست کنید.
براى درست کردن این ترکیب 15 گرم از محلول بتادین را با 140 گرم شکر و 40 گرم پماد بتادین ترکیب کنید. جراحت تمیز شده را با پماد خانگى ساخته شده مالش دهید و به دقت آن را با گاز بپوشانید.
چهار بار در روز محل جراحت را به آرامى با آب شیر و هیدروژن پراکساید )آب اکسیژنه( بشویید و آن را با پماد بمالید. هنگامى که روند التیام پیشرفت کرد، میزان مصرف پماد را کم کنید.
هشدار: قبل از استفاده از ترکیب بالا، مطمئن شوید که محل زخم تمیز و خونریزى بند آمده است. شکر باعث خونریزى بیشتر زخم خونریزى دهنده مىشود. از شکر قهوهاى و شکر پودر شده استفاده نکنید. دکتر ناتسون مىگوید: آنها مؤثرند ولى نشاسته موجود در آنها، ید را خنثى مىکند. جراحتهایى که با این شکرها درمان مىشود باعث تشکیل پوسته و کبره مىشوند.
واکسن کزاز بزنید.
آیا انگشتانتان را با چاقوى تیز بریدهاید؟ و یا با یک سوزن نوک تیز، دستتان را سوراخ کردهاید؟ و زانوىتان بر روى سیمان خراشیده شده است؟ آیا بریدگىهاى کوچک یا بزرگ شما را به یاد واکسن زدن مىاندازد؟ اگر واکسن کزاز را در 5 سال گذشته نزدهاید، حتما واکسن یادآور را بزنید. اگر به یاد ندارید که آخرین بار چه موقع واکسن زدهاید، خوب است ظرف 24 ساعت بعد از آسیب، واکسن مربوطه را بزنید.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
