آلودگی هوا، زندگی ماشینی، استرس، انواع بیماری ها و بسیاری از معضلات و مشکلات روزمره گریبان هستند، هر یک به تنهایی می تواند یکی از علل بروز عارضه وحشتناکی به نام«ایست قلبی» باشد، بسیاری از محققان معتقدند بروز این حالت تا 45 سالگی در مردان بیش از زنان است که پس از آن به یک میزان خواهد رسید.
دکتر غلامرضا حمصی، فوق تخصص اورژانس و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایست قلبی را به دلیل از بین رفتن جریان خون به جهت قطع پمپاژ قلب ذکر می کند که به دلایل مختلف این عارضه پدیدار می شود.
در این عارضه خون رسانی به ارگان های حیاتی همچون مغز، کلیه و... قطع می شود که به دنبال آن سطح هوشیاری کاهش یافته و شخص دچار کلاپس(افتادن روی زمین) می شود.
منگی و به دنبال آن غش کردن، از دست دادن هوشیاری، عدم لمس نبض، گشادی مردمک ها، سفید و آبی شدن پوست و در نهایت عدم پاسخ به تحریکات محیطی را می توان از علائم شایع این عارضه ذکر کرد.
این فوق تخصص اورژانس با بیان این مطلب مشکلات قلبی و گرفتگی عروق را یکی از علل اصلی این عارضه می داند که باعث ایجاد کم خونی قلبی و از بین رفتن ریتم طبیعی قلب می شود.
وی همچنین بیماری های دریچه ای مادر زادی و اکتسابی، بیماری های اختلال ریتم قلب و بیماری های عفونی را از علل دیگر ایست قلبی می شمارد.
گفتنی است ریز فاکتورهای قلب، همچون مصرف سیگار، چربی خون، فشارخون، زمینه خانوادگی بیماری های قلبی، بیماری های رماتیسمی در ایام کودکی، استرس و دیابت از عوامل افزایش دهنده این عارضه محسوب می شوند.
دکتر حمصی با بیان این که می توان با کنترل قندخون، چربی خون، فشار خون، استرس و انجام ورزش های منظم تا حد زیادی از این عارضه پیشگیری کرد، اظهار می کند: افراد می توانند با مراجعه سالانه(حداقل یک بار) به پزشک متخصص قلب و عروق از وضعیت قلبی خود مطلع و در صورت صلاحدید پزشک به درمان بپردازند.
عواقب ایست قلبی
اگر افرادی در نزدیکی فرد بیمار باشند و به آموزش های لازم در خصوص احیای قلبی ریوی آشنا باشند، می توانند ضربان قلب بیمار را باز گردانند و سپس وی را به درمانگاه برسانند. از عوارض مغزی می توان به سکته مغزی و فلج و از عوارض قلبی به نارسایی قلب اشاره کرد.
در عوارض قلبی، بیمار مجبور است تا آخر عمر دارو مصرف کند که اغلب ضعف، بی حالی، گیجی و منگی را به همراه خواهد داشت.
اقدامات اولیه
با خارج کردن جسم خارجی از دهان همچون مواد تهوع آور(دندان مصنوعی)، باز کردن راه های هوایی بیمار و ماساژ قلبی، می توان عملیات احیا را با موفقیت پشت سر گذاشت.
گفتنی است در عملیات ماساژ، فشار منظم و موزونی به وسیله یک دست و دو انگشت(در کودکان) و هر دو دست(در بزرگسالان) روی دیواره جلویی سینه وارد می شود تا به این وسیله گردش خون مجدداً برقرار شود. در ماساژ قلبی، مصدوم سریعاً روی سطح سفتی قرار داده می شود و با عریان کردن ناحیه سینه، محل ماساژ(بین یک سوم تحتانی و یک سوم میانی استخوان جناغ) مشخص شده و کف یک دست را روی جناغ گذاشته و کفه دست دیگر را روی آن قرار داده و انگشت ها را در هم فرو برده و قلاب می نماییم(سعی می شود انگشتان با سینه تماس نداشته باشند) و در حالی که کنار مصدوم زانو زده ایم روی وی خم شده(دست هایتان صاف باشد) و با نیروی وزن خود ناگهان روی جناغ فشار آورده تا حدی که چند سانتی متر، سینه فرو رود و سپس دست ها را شل کرده تا سینه به وضعیت قبلی برگردد(در این وضعیت سعی می شود کوچک ترین فشاری به سینه وارد نیاید) تا خون از سیاهرگ ها به قلب بازگردد و پس از کمی مکث این کار تکرار می شود. (تعداد ماساژ قلبی به طور متوسط حدود 80-72 بار در دقیقه است)
یک توصیه مهم
مهم ترین اصل برای پیشگیری از ایست قلبی منوط به جدی گرفتن هر دردی، از بالای ناف تا گردن است که شخص تصور این که دچار عارضه قلبی خواهد شد، به پزشک مراجعه کند و این گونه دردها را به استرس و اضطراب و دردهای گوارشی(معده) تعمیم ندهد؛ چرا که اگر اقدامات اولیه(پایه) احیای مصدوم بیش از 5 دقیقه به طول انجامد، حتی اگر مصدوم احیا نیز شود(ضربان قلبش برگردد)، ولی اثرات جبران ناپذیری برای مغز(فلج) به همراه خواهد داشت.
منبع:نشریه راه کمال- شماره 30 