چربی، عامل چاقی نیست!

به انبوه لباس های روی تختخواب نگاه کرد؛ دامن و شلوارهایی که امروز پوشیدن آنها برایش رویا بود. روبانی برداشت و به دور کمرش بست. باز کرد و اندازه گرفت؛ یک بند انگشت بلندتر از ماه قبل. آهی از ته دل کشید و آرزویش را فرو خورد. دیگر هرگز نمی توانست لباس های محبوبش را بپوشد. با خودش عهد کرد:« دیگر حتی یک لقمه نان هم نمی خورم». سر میز شام برای خودش بشقاب نگذاشت و از غذای لذیذ روی میز چیزی نخورد. مدام به شکم بزرگش فکر می کرد:« فردا می روم و در کلاس بدنسازی ثبت نام می کنم». باید راه حلی برای مشکلش پیدا می کرد« حذف هر سه وعده غذا و تمام روز ورزش تند. صدای قار و قور شکمش را نشنیده گرفت:« بگذار از گرسنگی بمیرم.» روزهایی را به یاد آورد که زیبایی و تناسب اندام او زبانزد همه دوستان بود. بغض گلویش را فشرد. از خودش متنفر بود چون نمی توانست میل دیوانه وارش را به خوردن غذا مهار کند. هر بار تصمیم می گرفت، وعده های غذا را پشت سر هم حذف می کرد، اما بعد از گذشت یکی، دو روز ضعف و سستی اراده اش را در هم می شکست...خودش را نمی بخشید.
تحقیقات اخیر نشان می دهد که کنترل وزن فقط با ورزش و تغذیه مناسب ممکن نیست. عادات غذایی، تعداد دفعات صرف غذا، خوردن غذا در خارج از خانه، حذف یک وعده اصلی و عواملی از این قبیل در ایجاد چاقی نقش مؤثری دارند. چاقی عامل اصلی در ابتلا به بسیاری از امراض کشنده و سرطان هاست. یک متخصص تغذیه معتقد است که میزان کالری لازم طی روز باید تقسیم و در چند نوبت تأمین شود.
در حقیقت تقسیم بندی کالری طی روز و خوردن متناوب غذا،‌ به ثابت نگه داشتن سطح انسولین خون کمک می کند. سطح ثابت انسولین خون نیز موجب مهار احساس گرسنگی و تنظیم ذخیره سازی چربی در بدن می شود.

مشکل رو به رشد چاقی
 

چاقی در آمریکا یکی از بزرگترین معضلات بهداشتی است. چاقی تنها خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت را افزایش نمی دهد. رابطه معناداری میان چاقی و انواع مختلف سرطان یافت شده است. مطالعه ای که به تازگی انجام شده، نشان می دهد که با حفظ وزن مناسب، از حدود 90 هزار مورد مرگ به دنبال سرطان در هر سال پیشگیری می شود. طی دو دهه اخیر بیماری چاقی به شدت در آمریکا افزایش یافته است. بر اساس گزارش یک مؤسسه تحقیقاتی بیش از 60 درصد آمریکایی ها اضافه وزن دارند و نسبت قد به وزن در آنان بیش از 25 است. حدود نیمی از این افراد، یعنی 27 درصدشان چاق محسوب می شوند. نسبت قد به وزن در افراد چاق برابر یا بیش از عدد 30 است. در سال 1980 تنها 15 درصد مردم آمریکا چاق بودند. عادت های غلط غذایی، مصرف بیشتر و تنوع غذایی از علل این افزایش آمار هستند.
در تحقیق مذکور، عادات تغذیه ای 500 فرد بالغ 20 تا 70 ساله بررسی شد. سطح کلسترول خون این افراد پایین تر از مقادیر خطرساز نگه داشته شد. همچنین محققان در یک دوره یک ساله، عادات غذایی و ساعات ورزش آنان را ثبت کردند. وزن این افراد نیز به تناوب اندازه گیری شد. مقدار کالری دریافتی در تمام این افراد محاسبه و سه عادت تغذیه ای مرتبط با چاقی در آنان بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد احتمال بروز چاقی در افرادی که چهار مرتبه یا بیشتر در طول روز غذا می خورند، در مقایسه با افرادی که سه بار یا کمتر غذا می خورند کمتر است. مطالعات قبلی نیز نتایج مشابهی را نشان داده بودند. خوردن غذاهای حجیم در دفعات کم باعث بالا رفتن ناگهانی سطح انسولین خون و در نتیجه ذخیره شدن چربی بیشتری در بدن می شود.
عامل دیگری که در ابتلا به چاقی نقش دارد، صرف غذا در خارج از خانه است. افرادی که به طور مداوم صبحانه یا ناهار خود را در رستوران می خورند، دو برابر بیش از سایرین به چاقی دچار می شوند. رستوران ها غذاهای پرکالری که حاوی مقدار زیادی چربی هستند به مشتریان عرضه می کنند. از طرفی مردم تمایل زیادی به خوردن غذاهای پرحجم در رستوران دارند. هنگامی که به رستوران دعوت می شوید، تحت هیچ شرایطی حاضر به صرف نظر کردن از غذای موردعلاقه خود نیستید. به علاوه باقی گذاشتن قسمتی از غذا را هم اسراف می دانید. پس هر آنچه در رستوران سرو می شود را می خورید. البته تاکنون ارتباط میان چاقی و صرف غذا در رستوران از نظر علمی ثابت نشده است.

چربی، عامل چاقی؟
 

مخالفان این جمله که چربی چاق کننده است کم نیستند. به اعتقاد آنان هرچند در سال های اخیر مصرف چربی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، اما هنوز افزایش وزن و چاقی ادامه دارد. به عبارتی چربی متهم اصلی نیست. به نظر بسیاری از متخصصان تغذیه اگر چه درصد کالری دریافتی از چربی کاهش یافته است، مواد پر کالری دیگری جانشین آن شده اند. دانشمندان معتقدند که وجود مقداری چربی در رژیم غذایی روزانه لازم است. در حقیقت تأمین 20 تا 35 درصد از کل کالری موردنیاز بدن از چربی توصیه می شود.
به هر شکل تصمیم گیرنده نهایی خود شما هستید. می توانید به جای خوردن چربی های اشباع شده که کلسترول خون را بالا می برند، از چربی های غیراشباع استفاده کنید. چربی زیتون، ذرت، آفتابگردان و میوه های مغزدار مانند گردو، فندق و پسته از نوع غیراشباع است. این نوع چربی ها میزان انسولین خون را تنظیم می کنند و مانع از ابتلای شما به امراض قلبی می شوند. اما این نکته را به خاطر داشته باشید که حتی چربی های سالم و غیراشباع مقدار زیادی کالری وارد بدن می کنند.

مواد قندی، مقصر اصلی چاقی؟
 

این تصور که تمام موادغذایی حاوی قند مضرند، صحیح نیست. مواد قندی پیچیده مانند صیفی جات، میوه ها و بنشن، اجزای اصلی رژیم غذایی سالمند. فیبر موجود در این گروه ها با پر کردن حجم معده مانع از دریافت و جذب کالری بیشتر می شود. جذب کمتر موادغذایی نیز از بالا رفتن ناگهانی قند خون جلوگیری می کند. بنابراین تمام مواد قنددار، مضر و چاق کننده نیستند. حذف مواد غذایی قنددار از رژیم روزانه و جانشین کردن مواد فیبردار، مانند سبزیجات، به تناسب اندام شما کمک خواهد کرد.
منبع: نشریه کوچه ما، شماره 8.