آبشار ارتکند کلات E595147 N364730 در مسیر شهرستان کلات به مشهد مقدس، آبشار زیبا و کم نظیر ارتکند(خانه زو) در میان صخره های ستبر خودنمایی می کند. این آبشار در نزدیکی روستا و آبگرم ارتکند واقع شده است و هرساله میزبان صدها گردشگر و سنگ نورد عاشق است. در 110 کیلومتری شمال مشهد، پس از طی کردن حدود پانزده کیلومتر مسیر فرعی به روستاهای سررود و ارتکند خواهید رسید. بعد از روستا جاده ای فرعی و خاکی وجود دارد که بعد از دو ساعت راهپیمایی به آبشارها می رسد. در ابتدای این جاده چند مجموعه پرورش ماهی و شالیزارهای برنج معروف و خوش عطر کلات خودنمایی می کنند. همچنانکه در امتداد رودخانه و به سمت بالای آن حرکت می کنیم آب شفاف تر و دره باریک تر می شود و کم کم علف های بلند و درختان انبوه حالتی نیمه جنگلی را بوجود می آورند. آبشار اول در انتهای غاری 10 متری واقع است که در کنار صخره ای لزج و خیس واقع است. برای ادامه دادن مسیر و رسیدن به آبشار بعدی باید با فنون اولیه سنگنوردی آشنا بوده و با استفاده از ریشه قطور درختان کنار آن بالا رفت. آبشار دوم که بلندتر و در حدود 35 متر می باشد، در انتهای دره ای باریک وجود دارد. در کنار این آبشار از طریق مسیر رول کوبی شده و یا تنوره کنار آن می توان به بالای آبشار و بکرترین منطقه آن رسید که البته کار هر کسی نیست!
روستاى ارتکند مجموعه‌اى از کوه و رودخانه و جنگل و آبشار است که طبیعت چشم نواز آن سالانه هزاران نفر را به سوى خود مى‌خواند. آبشار زیباى ارتکند، در فاصله 107 کیلومترى مشهد و در حدود 40 کیلومترى شهرستان کلات، چشم هر گردشگرى را به خود خیره مى‌کند.
برای رسیدن به آبشار ابتدا باید از روستای سررود (ارتفاع 1160 از سطح دریا) که در فاصله 7 کیلومتری از جاده اصلی قرار دارد گذر کنیم ، این روستا دارای آب و هوای خشک می باشد و کوههای تک خانه در 8 کیلومتری غرب و سرشاو در 3 کیلومتری شمال شرق این آبادی واقع شده اند .
در مسیر دره پس از گذشتن از باغ ها و شالیزار ها و چندین مجموعه پرورش ماهی، به روستای کوچک ارتکند در فاصله 5 کیلومتری سررود می رسیم که ارتفاع آن از سطح دریا 1480 متر می باشد و رود ارتکند که از کوههای هزار مسجد سرچشمه می گیرد از کنار این آبادی می گذرد .
مسیر دره اصلی با شیب تند و عمق زیاد، خود را تا گذرگاه قله قره داغ (بلندترین ارتفاع منطقه) بالا می شکد و ارتفاع قله تا کف دره به حدود 1000 متر می رسد که این دره به صورت چین دار، صخره ای، مرتفع، و با درختان منفرد اورس خود نمایی می کند. در ادامه مسیر پس از طی 5 کیلومتر به تفرجگاهی( اردوگاه حضرت مهدی) می رسیم که در سمت چپ آن دره آبشار خانه زو، و در سمت راست آن دره درخت بی بی (کال قره داغ) قرار دارد به طوری که مسیر اصلی، از سمت چپ از میان رودخانه و درختان به سمت آبشار ارتکند پیش می رود که در ابتدای این مسیر دره با عرض کم و درختان انبوه مشاهده می شود تا اینکه راه از مسیری سنگی و پر آب ادامه پیدا می کند و در نهایت به منطقه بازی می رسد که خانه زو نامیده می شود و معمولاً دراین منطقه علفزارهای بلند و پوشش پراکنده درختان اورس دیده می شود که در فصول بهار و تابستان مورد استفاده گوسفند داران قرار می گیرد .
در ادامه مسیر پس از طی یک سربالایی دوباره دره باریک شده و در سمت راست آن تونل پر آب همراه با آبشار کوچک اما زیبا به چشم می خورد .سپس از سمت چپ قسمت انتهایی مسیر را ادامه می دهیم و پس از یک درگیری مختصر با سنگ به مسیری باریک با دیواره های سنگی بلند واقع در دو طرف آبشار می رسیم که این آبشار 10 متر ارتفاع دارد و به شکل کلاهک بوده که دیواره های سنگی بسیار زیبا و پوشیده از آب آن را احاطه کرده اند و آب ازهمه طرف به شکل های مختلف از دل سنگ بیرون آمده و به رودخانه جاری می شود. لازم به ذکر است که وجه تسمیه خانه زو نیز از همین قسمت که سرچشمه رود است، گرفته شده و ادامه مسیر بعد از آبشار بدون کار فنی امکان پذیر نمی با شد.
زمان طی شده از اردوگاه تا محل آبشار یک ساعت و 40 دقیقه می باشد و مسیر برگشت از آبشار همان مسیر طی شده در رفت بوده که طبعاً در زمان کمتری حدود یک ساعت طی می شود.
منبع : کویرها و بیابان های ایران
