برج کاشانه برج بلند و زیبایی است که در جنوب شهر بسطام و جنوب شرقی مسجد جامع قرار دارد. ارتفاع این برج از داخل 24 متر و از بیرون به ارتفاع تقریبی 20 متر بوده و به شکل کثیرالاضلاع منتظم سی ضلعی میباشد. در بالای برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که بر روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج بر روی یک آجر عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» با خط ثلث بسیار واضح خوانده میشود.
آجرهایی که در قسمت بالای این برج به کار رفته با آجرهای ساختمان برج فرق دارد و این نشان میدهد که سقف برج به مرور زمان فرو ریخته و در دورههای بعد نسبت به تعمیر آن اقدام شده است. در وسط این برج چاه بسیار عمیقی وجود دارد و راه صعود به بالای بام از داخل ساختمان است که باید از پلههای بسیار کوچک و راهروی تاریکی عبور کرد. درِ ورودی برج از داخل مسجد جامع و مجاور محراب مسجد میباشد. قبل از ورود به کاشانه دالان کوچکی وجود دارد که سه طرف آن گچبری شده و در اطراف و سر درِ دالان، آیةالکرسی نقش شده و در دو طرف دیگر عباراتی به زبان عربی نوشته شده است.
از تاریخ بنای این برج اطلاع صحیحی در دست نیست. اهالی بسطام میگویند این برج آتشکده زردشتیان در دورههای قبل از اسلام بوده است ولی برخی از مستشرقین از جمله آندره گدار بر این عقیدهاند که این بنا از آثار غازانخان مغول است و اسم اصلی آن «غازانه» بوده و به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن، «کاشانه» نامیده شده است. با توجه به تحقیقات به عمل آمده احتمال داده میشود که این ساختمان آتشکده شهر بسطام بوده که در دورههای بعد از اسلام از آن برای دیدهبانی شهر استفاده میشده است. البته با توجه به اسلوب ساختمان و آثار دیگر، این ساختمان بیشتر به رصدخانه شبیه است.
برج کاشانه از بناهای درخور اهمیت این منطقه به شمار میرود و نمای خارجی آن نیز دارای جلوه و شکوه خاصی است.
![برج کاشانه برج کاشانه](/Upload/Public/Content/Images/1396/05/24/1913520934.jpg)
![برج کاشانه برج کاشانه](/Upload/Public/Content/Images/1396/05/24/1913550719.jpg)
![برج کاشانه برج کاشانه](/Upload/Public/Content/Images/1396/05/24/1913560795.jpg)