آکنه (جوش صورت)

17 روش درمانى براى دست‏یابى به پوست لطیف‏تر
هنگامى که شما بخار را از آینه حمام خود پاک مى‏کنید، ناگهان متوجه یک نقطه‏ى قرمز بزرگ روى بینى خود مى‏شوید؛ این حالت خوبى براى شروع اول هفته نیست. یک بار دیگر آینه را با دست خود پاک مى‏کنید و روى پنجه‏هاى پاى خود مى‏ایستید و بر وان حمام تکیه مى‏دهید و نگاه بهترى مى‏اندازید آن نقطه واقعا وجود دارد.

آن نقطه چیست؟
 

جواب ساده است؛ شما آکنه دارید. ممکن است آکنه به علت مسایل بلوغ باشد؛ اما افراد میان‏سال و بزرگ‏تر را نیز درگیر مى‏کند.
بنابر اظهار نظر دکتر جیمز فالتون »متخصص پوست و مؤسس و استاد انستیتو تحقیقات آکنه« در کالیفرنیا: »ممکن است زنان در سنین بین 25 - 35 سال و حتى بالاتر به آکنه دچار شوند؛ مادر من وقتى 62 سال داشت به آکنه مبتلا شد«.
در حقیقت، آکنه یک واژه عمومى براى انواع مختلف علایم نظیر جوش‏هاى قرمز روى صورت، جوش‏هاى نوک سیاه و نوک سفید مى‏باشد.
پروفسور پیتر پاچى »استاد پوست در دانشگاه پزشکى بوستون« مى‏گوید: »آکنه حالتى است که منافذ روى پوست بسته مى‏شوند و شخص دچار ضایعات عفونى و یا غیر عفونى مى‏شود«.

علت بسته شدن منافذ چیست؟
 

دکتر فالتون مى‏گوید: »شکلات، مو و یا پوست کثیف، غریزه‏ى جنسى - چه افزایش آن و چه فقدان آن - باعث ایجاد آکنه نمى‏شوند«. پس علت آکنه چیست؟ وراثت تا حدودى مى‏تواند دخیل باشد. آکنه، ژنتیکى است و در بعضى خانواده‏ها دیده مى‏شود و یک نقص ارثى در منافذ پوست مى‏باشد.
دکتر فالتون مى‏گوید: «اگر پدر و مادر شما هر دو آکنه دارند، احتمال بروز آن در برادران و خواهران شما 75% مى‏باشد؛ اما اگر خواهرتان آکنه ندارد ولى شما دچار آن هستید، باید بدانید که عوامل دیگرى نیز آکنه را تشدید مى‏کند».
استرس، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تغییرات فصلى و آب و هوا در شیوع آکنه مؤثر است. انواع خاصى از مواد آرایشى و مصرف قرص‏هاى ضد باردارى نیز مى‏تواند باعث بروز آن شود.
همچنین از نظر دکتر فالتون زنان شاغل، مستعد این بیمارى هستند؛ زیرا بیشتر در معرض استرس قرار دارند و به علاوه تمایل به آرایش کردن در این زنان زیادتر است.
در ذیل چند توصیه براى جلوگیرى از آکنه آمده است. نکاتى را که بیشتر به آنها نیاز دارید، به خاطر بسپارید.
هشدار پزشکى

آکوتان براى درمان
 

جوش بزرگ روى بینى، یک مشکل حاد براى اشخاص مى‏باشد و حتى براى برخى افراد صحبت کردن با دیگران - وقتى که به او نگاه مى‏کنند - مشکل مى‏شود.

آکنه به چهار درجه تقسیم مى‏شود:
 

درجه‏ى اول که نوع خفیف و شامل تعدادى جوش‏هاى نوک سیاه و نوک سفید است و چهارمین و شدیدترین حالت شامل تعداد زیادى جوش‏هاى نوک سفید، نوک سیاه، تاول ریز، ندول و کیست مى‏باشد.
درجه‏ى چهار آکنه، همراه التهاب شدید و تغییر رنگ قرمز یا صورتى مى‏باشد؛ در این حالت بهتر است خود را به متخصص پوست، نشان بدهید.
آکنه‏ى شدید، اگر به درستى درمان نشود، باعث ایجاد اسکار شدید مى‏شود. تجویز داروى آکوتان )ACCUTANE( در درمان آکنه‏ى شدید مؤثر است. این دارو منجر به ناهنجارهایى در جنین مى‏شود و نباید براى زنان باردار تجویز شود.

مواد آرایشى خود را تغییر بدهید.
 

در زنان بالغ، آرایش، علت اصلى ایجاد آکنه است. مواد آرایشى روغنى مشکل‏زا مى‏باشند. دکتر فالتون مى‏گوید: »رنگ‏دانه‏هاى موجود در مواد آرایشى، رژها و کرم‏هاى پاک کننده، مشکل اصلى نیستند و آب موجود در این محصولات نیز مشکل‏زا نمى‏باشند؛ بلکه مشکل شما روغن موجود در آنها مى‏باشد«. روغن موجود معمولا از مشتقات اسیدهاى چرب مى‏باشد که از اسیدهاى چرب موجود در بدن شما خطرناک‏ترند؛ اگر به آکنه مستعد هستید، از مواد آرایشى غیر روغنى استفاده کنید.

برچسب محصولات خود را بخوانید.
 

از استعمال مواد آرایشى که داراى لانولین، ایزوپروپیل میریستات، سدیم لوریل سولفات، 4- لورت و رنگ‏هاى قرمز C و D مى‏باشد، همانند چربى باید اجتناب کرد؛ زیرا این مواد براى پوست مضر مى‏باشند.

مواد آرایشى خود را بشویید.
 

آرایش خود را هر شب به طور کامل بشویید. از یک صابون ملایم )دو بار در روز( استفاده کنید و مطمئن شوید که به طور کامل صابون را از صورت خود پاک کرده‏اید. شش یا هفت بار شستشو با آب باید صورت گیرد.

به سمت ظاهرى عادى‏تر بروید.
 

دکتر فالتون مى‏گوید: »هر قدر از مواد آرایشى کمتر استفاده کنید، بهتر است«.

قرص‏ها مقصر هستند.
 

تحقیقاتى که به وسیله دکتر فالتون صورت گرفته است، نشان مى‏دهد که برخى از قرص‏هاى ضد باردارى آکنه را تشدید مى‏کنند.
اگر مشکل آکنه دارید و قرص مصرف مى‏کنید، موضوع را با یک دکتر مطرح کنید؛ چرا که ممکن است دکتر داروى دیگرى به شما بدهد و یا روش‏هاى دیگر کنترل جمعیت را توصیه نماید.

به جوش‏ها دست نزنید.
 

دکتر پاچى مى‏گوید: «شما نباید جوش‏هاى قرمز یا نوک سفید را فشار دهید». جوش قرمز نشانه‏ى التهاب است و شما نباید با فشار دادن به التهاب آن بیفزایید.
وى اشاره کرد که شما هیچ کارى نمى‏توانید انجام دهید تا جوش‏ها زودتر از بین بروند؛ به طور معمول یک جوش قرمز یک تا چهار هفته باقى مى‏ماند ولى اغلب از بین مى‏رود.
دکتر پاچى اضافه مى‏کند که یک جوش نوک سفید، یک منفذ ملتهب مسدود مى‏باشد. هنگامى که شما جوش نوک سفید را فشار مى‏دهید، ممکن است دیواره‏هاى منفذ بشکند و محتویات آن خارج شود و در نتیجه یک جوش قرمز رنگ ایجاد شود.
جوش قرمز رنگ معمولا از پاره شدن دیواره‏ى منفذ جوش‏هاى نوک سفید ایجاد مى‏شود.

چه موقع باید فشار بدهیم؟
 

اگرچه بهتر است به اکثر جوش‏هاى قرمز دست زده نشود، ولى در یک نوع فشار دادن باعث بهبودى سریع جوش مى‏شود.
دکتر پاچى توضیح مى‏دهد: »گاهى اوقات یک جوش داراى چرک مرکزى زردرنگ مى‏باشد و فشار ملایم باعث باز شدن آن مى‏شود و هنگامى که چرک خارج شد، سریع‏تر بهبود مى‏یابد«.

به جوش‏هاى سر سیاه حمله کنید.
 

با فشار دادن مى‏توانید از شر این جوش‏ها خلاص شوید.
یک جوش سر سیاه همان منفذ مسدود شده مى‏باشد. ماده‏ى داخل آن جامد و سطح منفذ آن گسترش یافته است. به نظر دکتر پاچى قسمت سیاه این جوش‏ها چرک نیست و در حقیقت متخصصان پوست مطمئن نیستند که این قسمت سیاه، چیست؛ اما هر چه باشد، موجب ایجاد جوش نمى‏شود.

براى معالجه آکنه از داروها استفاده کنید.
 

شما مى‏توانید از محصولات دارویى استفاده کنید. از داروهایى که حاوى بنزوئیل پراکساید مى‏باشند، استفاده کنید. قسمت بنزوئیل، پراکساید را به داخل منافذ مى‏کشاند و اکسیژن آزاد مى‏کند و اکسیژن باکترى‏هاى تشدید کننده‏ى آکنه را مى‏کشد.
همچنین، بنزوئیل سلول‏هاى چربى را که موجب آسیب به منافذ مى‏شوند، مهار مى‏کند. داروهاى ضد آکنه به اشکال مختلف نظیر ژل، لوسیون و یا کرم مى‏باشند. دکتر فالتون پیشنهاد مى‏کند که از ژل‏هاى با پایه آبى استفاده کنید تا کمترین اثر تحریکى را روى پوست شما داشته باشد.
همچنین، او پیشنهاد مى‏کند که یک ساعت از این داروها و در هنگام غروب استفاده کنید و هنگام خواب، خصوصا نواحى چشم‏ها و گردن را بشویید.

فریب درصد داروها را نخورید.
 

داروهاى ضد آکنه حاول بنزوئیل پراکساید، از 5 / 2 تا 10% از این ماده را دارند.
به گفته دکتر توماس گاسل )استاد داروشناسى و سم‏شناسى( درصدها در تأثیر این داروها اثر کمى دارند و در اکثر آزمایش‏هایى که انجام گرفته، محصولات داراى درصد پایین همان اثر درصدهاى بالا را داشتند؛ یعنى 5 % به همان اندازه 10 % مؤثر مى‏باشد.

پوست خشک به مراقبت بیشترى نیاز دارد.
 

پوست خشک ممکن است به بنزوئیل پراکساید حساس باشد. بنابراین، دکتر گاسل توصیه مى‏کند که شما ابتدا از درصدهاى کم استفاده کنید و سپس به آرامى غلظت را افزایش دهید. وى گفت: »در ابتدا پوست شما به قرمز شدن تمایل دارد؛ اما این، یک واکنش طبیعى است«.

خود را از نور خورشید، دور نگه دارید.
 

داروهاى مؤثر در درمان آکنه، ممکن است در نور آفتاب واکنش‏هاى معکوس به نور آفتاب داشته باشند؛ قرار گرفتن در معرض نور خورشید و لامپ‏هاى مادون قرمز را به حداقل برسانید تا واکنش خود را نسبت به آنها تجربه کنید.

صورت خود را پاک کنید.
 

به گفته دکتر گاسل، هر بار قبل از مصرف دارو، صورت خود را بشویید.
در یک زمان مشخص از یک نوع درمان استفاده کنید.
درمان‏ها را با هم مخلوط نکنید. در صورت استفاده از داروهاى تجویز توسط پزشک، از مصرف داروهاى تجارى خوددارى کنید.

علت واقعى چیست؟
 

اگر چه به نظر مشکوک مى‏رسد، اما اگر پوست شما مستعد آکنه است به اعتقاد پزشکان، غذاهاى دریایى و دیگر غذاهاى حاوى ید باعث افزایش آکنه مى‏شوند.
بنابراین، ید یک عامل مهم در افراد مستعد به آکنه است. به نظر دکتر فالتون ید وارد بدن مى‏شود و به جریان خون راه مى‏یابد و اضافى آن از طریق غدد چربى خارج مى‏شود؛ هنگامى که از طریق این غدد ترشح مى‏شود باعث آسیب به منافذ سلولى مى‏شود و آکنه به طور ناگهانى ایجاد مى‏شود.
اگر شما به دنبال علت آکنه مى‏گردید، جدول ذیل میزان ید موجود )در هر میلیون( غذاها و نوشیدنى‏ها را نشان مى‏دهد.
به نظر دکتر فالتون، مشخص نیست که چه میزانى از ید باعث ایجاد آکنه مى‏شود؛ اما مصرف طولانى مدت و زیاد آن مى‏تواند سبب ایجاد آکنه شود.

غذا - نوشیدنى
 

مشتقات شیر
پنیر چدار (CHEDDAR)، میزان ید (PPM(: 27
کره، میزان ید (PPM(: 26
خامه‏ترش،، میزان ید (PPM(: 7
پنیر هلندى، میزان ید (PPM(: 5
ماست، میزان ید (PPM(: 3
نوشیدنى‏هاى آبى، میزان ید (PPM(: 8
گوشت و ماکیان
ترکى، میزان ید (PPM(: 132
مرغ، میزان ید (PPM(: 67
همبرگر، میزان ید (PPM(: 44

متفرقه
 

چیپس سیب‏زمینى، میزان ید (PPM(: 40
نان سفید، میزان ید (PPM(: 8
کوکاکولا، میزان ید (PPM(: 3
شکر، میزان ید (PPM(: 2
نمک یددار، میزان ید )PPM(: 54
نمک فصلى، میزان ید (PPM(: 40
غذاهاى دریایى
ماهى حلوا، میزان ید (PPM(: 24
میگو، میزان ید (PPM(: 17
خرچنگ دریایى، میزان ید (PPM(: 9
صدف، میزان ید (PPM(: 8

سبزیجات
 

پیاز (سفید)، میزان ید (PPM(: 82
ذرت، میزان ید (PPM(: 45
کلم دلمه‏اى، میزان ید (PPM(: 23
سیب‏زمینى، میزان ید (PPM(: 9
لوبیا سبز، میزان ید (PPM(: 7
بنزوئیل پراکساید داراى ترکیب مشابهى با رتین - A و دیگر محصولات حاوى ویتامین A، مانند آکوتان )ACCUTANE( مى‏باشد. دکتر گاسل مى‏گوید که یک شخص نباید از هر دو درمان استفاده کند.

از گسترش آکنه جلوگیرى کنید.
 

از داروهاى ضد آکنه به اندازه 25/ 1 سانتى‏متر در اطراف محل درگیر استفاده کنید تا از گسترش آکنه جلوگیرى شود. درمان دارویى در واقع به بهبود جوش‏هاى موجود کمک نمى‏کند؛ بلکه بیشتر جنبه پیش‏گیرى دارد. در هر صورت، آکنه از بینى به طرف گوش‏ها گسترش مى‏یابد و شما باید اطراف ناحیه درگیر را نیز درمان کنید.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پی‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387