پیچک و بلوط سمى
خارش آزار دهنده و قرمزى مشخص، به دلیل مادهى سمىاى به نام روغن اورنتیول ایجاد مىشود که در پیچک و بلوط سمى وجود دارد. بعضى از مردم نسبت به دیگران حساسترند و بعضىها اصلا به آن حساسیت ندارند و تقریبا به آن سازگارند و هیچ گونه واکنشى در آنها ایجاد نمىکند. اما متخصصان ما توصیه نمىکنند که براى امتحان ایمن بودن خود آن را امتحان کنید. حساسیت به روغن اورنتیول مىتواند هر زمانى اتفاق بیفتد. راه حل موجود، نابود کردن اثر سم اورنتیول است. اما یادتان باشد چیزى که در مورد دیگرى مؤثر است ممکن است در مورد شما کارایى نداشته باشد.
خارش را نابود کنید.
اگر در حال قدم زدن در داخل یک کشتزار سمى هستید. به زودى خواهید فهمید که به این سم ایمن هستید یا خیر؛ خارش ضایعه مىتواند شما را کلافه کند. براى درمان آن، ابتدا از درمانهاى دانشگاهى شروع مىکنیم.
با استفاده از کالامین آسوده شوید.
درمان موجود، محلول کالامین است؛ یک محافظ پوست که اثر تسکین دهندگى دارد که سرما تولید مىکند و احساس خارش را از بین مىبرد. به وسیله سم پیچک و بلوط سوراخهایى در رگها ایجاد مىشود که از طریق آن مایعات نشت پیدا مىکنند و منجر به تاول و ترشحات مىشوند. هنگامى که شما پوست را سرد مىکنید، رگها منقبض مىشوند و دیگر مایعى را تراوش نمىکنند. علاوه بر این محلول کالامین، یک باقى مانده پودرى به جا مىگذارد که ترشحات را جذب و کبره ایجاد مىکند و از چیدن ضایعه به لباسها جلوگیرى مىکند، محلول کالامین را 3 تا 4 بار در روز استفاده کنید. محل کهیر را از خشک شدن دور نگه دارید چرا که باعث تحریک خارش بیشتر مىشود. هنگامى که ترشحات قطع شد، کالامین را قطع کنید.
مواد اضافى را حذف کنید.
آنتىهیستامینها و ضد دردهایى مثل بنزوکائین و لیدوکائین، اغلب به محلول کالامین اضافه مىشود. ممکن است در بعضى از افراد مؤثر باشد اما نسبت به هزینه آن، نمىارزد و خطر ایجاد کهیرهاى آلرژیک نیز در اثر مصرف این مواد وجود دارد.
از مواد خشک کننده دیگر استفاده کنید.
اگر چه به شهرت و تسکین دهندگى کالامین نیستند، ولى مىتوانند به همین اندازه مؤثر باشند. بعضى از آنها مقدار زیادى الکل دارند و باعث سوزش پوست مىشوند. آنها را تا موقعى استفاده کنید که ترشحات قطع شود و گرنه باعث خشکى بیش از حد کهیر و موجب ترک خوردگى و خارش بیشتر مىشود. اکسید روى، محلول بارو )آلومینیوم استات( و جوش شیرین از مواد خشک کننده معروف هستند.
با کمپرس بپوشانید.
یک دستمال پنبهاى را در آب سرد بخیسانید و آن را روى کهیر قرار داده و بگذارید که باد پنکه به آن بخورد.
از مواد ضد حساسیت استفاده کنید.
مواد ضد حساسیت نظیر منتول و فنول، پایانههاى عصبى را گمراه مىکنند و اثر سرد کننده دارند؛ اما گاهى وقتها پوست را مىسوزانند و آن قدر قدرت ندارند که اثر تسکین دهندگى لازم را به جا بگذارند. منتول و فنول در کرمهاى ضد خارش نیز موجودند.
با استفاده از کورتیزون در برابر کهیر مقابله کنید.
کورتیزونهاى تجارى ضعیف هستند و نمىتوانند اثر زیادى روى کهیرهاى شدید داشته باشند. اما مىتوانند تا حدود کمى، خارش را کاهش دهند. دکتر اپستین توصیه مىکند که در دو هفته اول هنگامى که ضایعه در حال التیام، پوسته پوسته شدن و خارش است، از کورتیزون استفاده کنید.
بلغور جوى دوسر را امتحان کنید.
بلغور جوى دوسر که حالت کلوئیدى دارد، تاول ترشحزا را خشک مىکند.
از معجون گیاهى استفاده کنید.
درمان طبیعى دیگر، برگ گیاه تاج ریزى سیاه مىباشد )که نباید با تاج ریز سمى اشتباه شود(. آن را خرد کنید و به صورت پودر درآورید و با شیر یا کرم مخلوط کنید و روى کهیر به کار ببرید.
واکس بزنید.
ممکن است واکس سفید کفش زیاد طبیعى نباشد، ولى حاوى خاک پیپ است که داراى اثراتى شبیه کالامین مىباشد. نظیر کالامین از آن استفاده کنید. خاک پیپ در واکسهاى تکان دادنى قدیمى پیدا مىشود؛ ماده دیگرى که در واکس کفش داراى همین اثر است اکسید زینک )اکسید روى( مىباشد.
هرگز، دیگر هرگز
شما مىتوانید به سادگى از سم پیچک یا بلوط )با دورى کردن از این گیاهان(، اجتناب کنید. به طور کلى، این گیاهان خوشههاى 3 برگى درخشان دارند و در مناطق مختلف یافت مىشوند. در زمستان برگهاى این گیاه مىریزید اما سموم در ساقه و ریشههاى گیاه وجود دارد و منتظر تماس هستند. سگ و گربه مىتوانند آنها را به داخل خانهتان انتقال دهند.
باید از کارخانه NLOTLER NATURE متشکر بود که محصولاتى را تولید کرده که حتى بعد از تماس با گیاه جلوى اثر سمیت اورنتیول را مىگیرد.
به خوبى بمالید.
شستشوى پوست، با میزان زیادى الکل بعد از بازى کردن در محلى که پر از پیچک سمى بوده، روغن اورنتیول را از پوست خارج مىکند. اما از دستمال براى مالیدن الکل استفاده نکنید زیرا ماده سمى )روغن اورنتیول( را پخش مىکند.
صبر کنید تا زمانى که امکان برخورد شما با گیاه تمام شود.
هرگز در طول پیکنیک یا راهپیمایى از الکل استفاده نکنید. چرا که این کار چربى محافظ پوست را برمىدارد و تماس با ماده در طول پیکنیک به مراتب بدتر خواهد بود.
به خوبى شستشو دهید.
آب، اورنتیول را غیر فعال مىکند، پس استفاده از صابون غیر ضرورى است. اما بعد از تماس باید بلافاصله خودتان را با آب بشویید. بهترین درمان ممکن به کارگیرى الکل بعد از استحمام و باز هم تذکر داده مىشود که از دستمال یا حوله استفاده نکنید.
همه چیز را بشویید.
یعنى همه چیزهایى که در تماس با گیاه سمى قرار گرفته است از قبیل لباسها و کوله پشتى را بشویید.
هشدار پزشکى
علایم اورژانس
4 تا 12 ساعت پس از تماس، کهیرها روى پوست ظاهر مىشود. چشمها ممکن است به دلیل تورم بسته شود و یا روى پوستشان تاول زده شود که یکى از موارد نادر اورژانس در پوست مىباشد. در این حالات سریعا به بیمارستان مراجعه کنید.تزریق کورتیکو استروئیدها، تورم را کاهش مىدهد.
قبل از بازى کردن، اسپرى بزنید.
اکثر ضد بوها، حاوى مادهى زمینهاى فعال شدهاى هستند که مواد دیگر داخل آن را به صورت محلول نگه مىدارد. تقریبا همه ضد عرقها نیز داراى این ماده زمینهاى به علاوه آلومینیوم کلروهیدرات هستند. به گفته دکتر اسپتین هر دوى این مواد، در خنثى کردن اورنیتول مؤثرند. ضد عرقها بهترند زیرا هر دو ماده را دارند.
نسوزانید.
سعى نکنید با سوزاندن این گیاهان، حیاط خانه را پاک کنید. اورنتیول به وسیله آتش در هوا پخش شود و ممکن است قطرههاى روغن را تنفس کنید و دچار عفونت جدى ریه، تب و دانههاى قرمز در پوست بدن شوید؛ به همین علت است که نباید در اطراف آتشهاى بر پا شده در جنگل پرسه بزنید.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
