هُوِیزه (در عربی: الحُویَزاء) (در فارسی:هویزه و همچنین هوزگان) مرکز شهرستان هویزه در استان خوزستان است.
نام این شهر که در مقطعی هوزگان بود که در سال 1362 خورشیدی با دستور دولتی به هویزه تغییر یافت.جمعیت این شهر در سرشماری سال 85 بالغ بر 14٬422 نفر بود است.
هویزه یکی از شهرهای شهرستان هویزه در غرب این استان است که بخاطر جنگ ایران و عراق شهرت دارد. این شهر با یورش نیروهای عراقی تصرف شد و بطور صد در صد تخریب گردید. تنها آثار باقی مانده از شهر، قدم‌گاه حضرت عباس و خرابه‌های چند ساختمان است.
اکثر ساکنین این شهر از طوایف عرب بوده و به زبان عربی تکلم می کنند. طوایف معروف این شهر کوت، نیس، جرف و ساکی می باشند.
این شهر قدمت زیاد دارد و ابن بطوطه درمورد آن در کتابش می‌نویسد و زمانی در این شهر حوزه علمیه بزرگی بود که قریب به چهارصد مجتهد داشت و از اندلس و نجف در آن درس می‌خواندند و اخیراً حضرت “آیت جزایری هویزه را بعنوان پایتخت فرهنگی استان خوزستان معرفی کرد.
از جمله علمای اهل هویزه:
علامه شیخ محمد کرمی الحویزی
عبدالحسین الحویزی
مفسر نور الثقلین.
وجه تسمیه
یاقوت حموی درباره وجه تسمیه هویزه می‌گوید: حویزه مصغر حوز است که ریشه آن حازَ َیحوزَ حوزا آمده‌است.
به گفته راجر سیوری، خوزستان سرزمین مردمان خوزی یا هوزی یا حوزی (که استرابون و پلینیوس از آن به اسم اوکسی ذکر کرده‌اند)است. این استان با عیلامیان باستان و شوش کم و بیش مرتبط است. نام اهواز، شوش و هویزه منعکس کننده ساکنین این منطقه در زمان عیلامیان بوده است
تاریخ
این شهر توسط شاپور دوم ساخته شد و در زمان خلیفه طائی 381 – 363 ه. ق / 974-991 م توسط دوبیس بن عفیف بن اسدی بازسازی شد.
