شهر قاضی

قاضی یکی از شهرهای استان خراسان شمالی است. این شهر در بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان قرار گرفته‌است و در سال 1385، تعداد 2٫592 نفر جمعیت داشته‌است.

–تاریخچه —

در منابع قدیمی منطقه قاضی به صورت ” غازی ” نوشته شده است که معنی لغوی آن جنگجو یا مکان جنگجویان تعبیر می‌شود. خواچه رشیدالدین فضل الله همدانی در صفحه 20 کتاب تاریخ مبارک غازانی مینوسد: امیر نوروز از سرداران غازان خان در سال 691 ه. ق در سملقان ادرو زد و برآن شد تا با نوروزخان از مخالفان غازان خان که بخشی از خراسان شمالی را در اختیار داشت بجنگد. همچنین دکتر متولی حقیقی در صفحه 271 کتاب تاریخ تحولات خراسان شمالی از آغاز تا انقلاب اسلامی، می‌نویسد: سملقان دارای مراتع سرسبز و اولنگ‌های متعددی بوده و اسب‌های معروفی داشته و سرزمین مناسبی برای اردو زدن لشکریان در مسیرهای لشکرکشی به شمار میرفته است. در حال حاضر علی‌رغم قطع جنگلهای طبیعی و تبدیل آن به اراضی کشاورزی، می‌توان باقی‌مانده آثاری از اوضاع طبیعی سملقان که در منابع فوق به آن اشاره شده، در جای جای سملقان مشاهده نمود.

جغرافیا

این شهر در جنوب غرب شهرستان مانه سملقان و در دشت سملقان در عرض 37 درجه و 49 دقیقه شمالی و طول 56 درجه و 74 دقیقه شرقی و با 840 متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارد محصولات کشاورزی آن گندم – انگور – گوجه فرنگی – هلو و در مقادیر اندک جو – چغندر قند می‌باشد از نکات قابل ذکر در دشت سملقان وزش بادهای شدید از ابتدای آبان ماه تا اواسط فروردین هر سال است این مسئله موجب فرسایش بادی شده اما می‌توان با استفاده از این امکان به توسعه صنعت در منطقه پرداخت چرا که نعمت آب زیر زمینی فراروان در این دشت و رودخانه درکش و نظر به بارش 290 م. م. دشت و بارش 400 م. م. در کوهستان اطراف آن، تامین کننده آب صنایع است مزید بر آن گذر راه آسیایی از این منطقه در انتقال هر نوع محصولی کمک خواهد کرد. منطقه تفریحی گردشی درکش تا هاور دارای جنگل‌های انبوه بلوط و کرکو در دامنه‌های ارتفاعات 2800 متری جلوه زیبایی آفریده‌است. آب جاری در این کوهستان دارای EC کمتر از 200 است. در حاشیه شهر قاضی دو تپه باستانی مدفون شدهبا قدمت 5000 تا 5500 ساله وجود دارد نیاز به بررسی و کاوش باستان شناسی دارد تپه باستانی زرک تخریب شده و در حال از بین رفتن است.
منابع آبی

در سال‌های قبل از 1365 چشمه‌های آبی در اطراف این شهر جاری بودند به نام‌های ” گول ایمِم” ” سر جاوی ” ” گانیه شا محمد ” ” گانیه بن چنار ” ” گیل کان ” ” نغم “. این آب که ناشی از سرریز منابع آب زیر زمینی دشت سملقان بوده به صورت چشمه سارهای پیدا شده و تولید محصولات کشاورزی آن را موجب می‌شدند کشاورزان علاوه بر آب چشمه سارهای جاری، از آب رودخانه درکش سهم داشته و یک سوم اراضی را از آن آبیاری می‌کردند. به تدریج به علت سوء مدیریت منابع آبی و حفر چاه‌های عمیق در ارارضی روستاهای شهر آباد بربر – شهرآباد کرد و کلاته قمو برداشت غیر علمی و غیر اصولی بدون توجه به بیلان آبی دشت انجام شد نتیجه این اقدام خشک شدن چشمه سارهای منطقه افت تولید کشاورزان صاحب آب بود با به یغما رفتن منابع آبی این کشاورزان (افت سطح آب زیرزمینی سالیانه 2 متر بوده است) بخشی از کشاورزان و فرزندان آنها به صورت کارگر ساده با حد اقل دستمزد به تهران مهاجرت نموده و از یک نیروی مولد به مصرف کننده تبدیل شدند. درعوض آن کشت گوجه فرنگی در اراضی جنوبی توسعه یافت اکنون کشت گوجه فرنگی با صرف آب فراوان و راندمان پایین آبیاری در این اراضی منجر به تولید تک محصولی می‌شود که در بسیاری از سال‌ها به علت عرضه فراوان و ثابت بودن تقاضا فروش نداشته و بر روی زمین باقی می‌ماند این اتفاق به معنی از دست دادن با ارزش ترین ماده کره زمین (آب شیرین کشاورزی) می‌باشد که عواقب آن از سال 1381 به صورت نشست‌هایی در اراضی جنوب غربی شهر قاضی مشاهده شده که در بررسی‌های اولیه علت ترکها را ناشی از افت سفره آب زیر زمینی و نشست دشت تخمین زده‌اند عمق این ترکها تا 3 متر و در امتداد شمال جنوب به طول 1 کیلومتر مشاهده می‌شود در ده سال گذشته آب زیرزمینی دشت سملقان بیش از بیست متر افت نموده به علت کوتاهی مسئولین کشاورزی در ترویج و تغییر روش آبیاری این منطقه، برداشت بی‌رویه آب همچنان ادامه دارد این مسئله ضمن تخریب تاسیسات، خشک شدن چاه‌ها، شور شدن آب، کاهش درآمد عمومی ساکنین دشت، هشداری است نسبت به از دست رفتن دائمی سفره آب زیر زمینی دشت سملقان.