علل کاهش میل جنسی مردان در گفت‌وگو با دکتر امیرحسین جلالی‌ندوشن، روان‌پزشک
بیشتر مردها دوست ندارند در مورد مشکلات جنسی خود صحبت کنند، حتی با همسرشان؛ با وجود این یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که با آن مواجه‌اند، کاهش یا از دست دادن میل جنسی است که اگرچه هم در زنان و هم در مردان دیده می‌شود اما برای مردان آزاردهنده‌تر است. با دکتر آقای امیرحسین جلالی‌ندوشن، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و روان‌پزشک و پژوهشگر حوزه اختلال‌های جنسی در این زمینه گفت‌گو کرده‌ایم.
یک فرد معمولی از کجا می‌تواند متوجه شود دچار کاهش میل جنسی شده است یا نه؟
هر اختلال جنسی معمولا یا از ابتدای زندگی جنسی با فرد وجود دارد (اولیه) یا از زمانی مشخص و پس از دوره‌ای فعالیت جنسی بهنجار ایجاد می‌شود (ثانویه). در مورد کاهش میل جنسی نیز همین قاعده وجود دارد اما کاهش میل جنسی ثانویه ناگهانی رخ نمی‌دهد و فرایندی تدریجی دارد. چارچوب زمانی مشخص یا تعداد روابط زناشویی در یک دوره زمانی را نمی‌توان ملاک کاهش میل جنسی دانست زیرا یک فرد ممکن است در طول هفته نیاز به یک بار رابطه زناشویی داشته باشد و در دیگری این نیاز 5-4 بار در هفته باشد و تا زمانی که این رابطه را با همسر خود برقرار می‌کند، نابهنجار نیست. در افرادی که دچار کاهش میل جنسی می‌شوند، به مرور تمایل برای شروع رابطه یا خیال‌پردازی در مورد داشتن فعالیت جنسی کاهش می‌یابد و خود فرد و همسرش متوجه تغییر وضعیت تمایل او می‌شوند. مشاهده نشانه‌هایی می‌تواند احتمال اختلال کاهش میل جنسی را مطرح کند اما نباید فراموش کرد فقط متخصص می‌تواند تشخیص قطعی بدهد.
چرا بعضی مردان میل جنسی خود را از دست می‌دهند؟
اختلال کاهش میل جنسی محدود به مردان نیست و در مرد و زن دیده می‌شود و حتی شیوع آن در میان زنان بیش از مردان است. به طور کلی میل مردان برای برقراری رابطه زناشویی بیش از زنان است و این موضوع به فرهنگ یا جامعه خاصی محدود نیست. به نظر می‌رسد بهتر است ابتدا کاهش میل جنسی را از اختلال‌های دیگر مانند اختلال نعوظ تفکیک کنیم. در کاهش میل جنسی، تمایل یا خیال‌پردازی فرد برای داشتن رابطه زناشویی کاهش می‌یابد. میل، شرط اولیه یک فعالیت جنسی بهنجار است و برانگیختگی جنسی که در مردان به صورت نعوظ ( افزایش قطر و اندازه آلت تناسلی) و تغییراتی دیگر چون افزایش ضربان قلب یا تعداد تنفس بروز می‌کند، شرط و مرحله دوم. اختلال در نعوظ، به معنی از دست دادن میل جنسی نیست اما اگر مردی دچار آن شود، احتمالا دیر یا زود دچار کاهش این میل خواهد شد. در مورد هر اختلال جنسی ثانویه، مانند کاهش میل جنسی، باید 2 نوع علت را ارزیابی کرد؛ دلایل پزشکی مانند اختلال‌های هورمونی و بیماری‌هایی که باعث ناتوانی عمومی فرد می‌شود و علل روان‌شناختی. علل روان‌شناختی از مهم‌ترین دلایل کاهش میل جنسی در مرد و زن هستند. گرمای رابطه زناشویی معمولا به گرمای زندگی زوج بستگی دارد و اگر رابطه سرد شود، در رابطه زناشویی هم اثر خواهد داشت. از طرفی ابتلای مرد به اختلال‌های روان‌پزشکی مانند افسردگی یا اضطراب و تنش و استرس در محیط شغلی و اجتماعی هم می‌توانند بر میل جنسی مرد اثر بگذارند.
داروها هم می‌توانند روی میل جنسی مردان اثر داشته باشند؟
بله، مثلا یکی از عوارض داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور، ضدافسردگی‌ها، داروهای ضدروان‌پریشی، موادمخدر و محرک و داروهای قلبی و ضدفشارخون، کاهش میل جنسی است، نباید به این علت از مصرف دارو خودداری کرد. بلکه لازم است مشکل را با متخصص در میان گذاشت تا اقدام‌های لازم را انجام دهد. افسردگی پیامدهای بسیار مخربی در روابط، شغل و فعالیت‌های خلاقانه دارد و در صورت درمان نشدن باعث بروز مشکلات مهمی از جمله اختلال جنسی خواهد شد.
آیا مشکلات هورمونی نیز میل جنسی مرد را کاهش می‌دهند؟
کاهش سطح هورمون تستوسترون می‌تواند باعث کاهش میل جنسی شود اما سهم این عامل در مقایسه با عوامل روان‌شناختی بسیار اندک است.
به کیفیت رابطه یک مرد با همسرش و اثر آن بر میل جنسی اشاره کردید، در این مورد بیشتر توضیح می‌دهید؟
سلامت روانی هر فردی در گروی توانایی وی برای کار کردن و عشق ورزیدن یا صمیمیت است. رابطه زناشویی در ایجاد صمیمیت میان همسران نقش مهمی دارد. رابطه زناشویی فراتر از یک اتفاق مکانیکی است و از نظر روان‌شناختی باعث ایجاد نزدیکی و یگانگی همسران می‌شود، اما رابطه میان صمیمیت و رابطه زناشویی یک طرفه نیست. ارتباط زناشویی به افزایش صمیمیت کمک می‌کند و صمیمیت و روابط گرم نیز به رابطه زناشویی دلپذیر می‌انجامد. در نتیجه روابط نامطلوب زوج‌ها بر رابطه زناشویی اثر نامطلوب می‌گذارد.
عده‌ای معتقدند گذراندن زمان با همسر، باعث کاهش میل جنسی آنها به همسر می‌شود. آیا علم این ادعا را می‌پذیرد یا فقط نوعی توجیه است؟
هر انسانی نیازهای مختلفی دارد. بعد از ازدواج، اولویت هر فردی خانواده و همسرش خواهد بود و اگر فضای خانواده گرم باشد، تمایل دارد زمان خود را در کنار افراد خانواده بگذراند، اما هر مرد یا زنی نیازهایی دارد. نیاز به دیدار پدر و مادر، ملاقات با دوستان یا پرداختن به علایقی چون خرید، مطالعه، ورزش و... . قرار نیست تمام علایق زن و مرد مشترک باشد و در تمام اوقات یکدیگر را همراهی کنند اما این به معنای آن نیست که گذران زمان با همسر و خانواده باعث کاهش میل جنسی می‌شود. تعارض‌ها و نارضایتی‌هاست که رابطه زناشویی را سرد می‌کند، نه با هم بودن طولانی. رابطه زناشویی گرم حتی در 80 سالگی نیز می‌تواند وجود داشته باشد.
بعضی مردان در دوران بارداری یا شیردهی همسر به دلایلی مثلا از روی احترام، دوست ندارند به او نزدیک شوند. آیا این نگرش صحیح است؟
رابطه زناشویی گرم و بهنجار شرط صمیمیت است. چنین نگاهی به رابطه زناشویی یک باور پخته و سازگارانه نیست. زن و شوهر بعد از تولد فرزند باید رابطه گذشته خود را حفظ کنند و تولد فرزند نزدیکی آنها را افزایش دهد نه اینکه باعث دوری و فاصله‌شان شود.
برای مردانی که دچار کاهش میل جنسی شده‌اند، چه توصیه‌هایی دارید؟
آموزش جنسی پیش از ازدواج، روشن کردن تعاریف صحیح و زدودن باورهای نادرست می‌تواند برای ایجاد یک رابطه زناشویی گرم و بهنجار کمک‌کننده باشد. همسران باید اصول ارتباط صحیح چون حل مساله، حل تعارض، کنترل استرس و خشم را بدانند و بتوانند مشکلات خود را حل کنند. تلنبار شدن نارضایتی‌ها باعث ایجاد فاصله می‌شود. در صورت مشکل‌ساز شدن کاهش میل جنسی، مراجعه به متخصص ضروری است.
منبع : هفته نامه سلامت