حقایقی که لازم است درباره بیش فعالی کودکان بدانید

بیش فعالی چیست؟

salon

کودک شما ممکن است مبتلا به اختلال کم‌توجهی یا همان بیش فعالی باشد. در چنین حالتی کودک ناتوان از متمرکز شدن بر نوع کار خویش است. این کار می‌تواند عمل شنیدن و یا به پایان رساندن کاری عادی و روزمره باشد. آیا متمرکز شدن برای او به راستی امر دشواری است؟ اگر چنین است، ای بسا ممکن است به بیش فعالی دچار باشد! جای نگرانی نیست؛ این مطلب حقایقی را درمورد بیش فعالی بیان می‌کند که دانستن آنها لازم است.

چه گونه متوجه شویم که کودک مبتلا به بیش فعالی است؟

نمی‌تواند توجه کند

این مهمترین نشانه بیش فعالی است. ممکن است برای کودک گوش دادن، صحبت کردن، عمل کردن طبق دستورات، پیگیری مسایل و... کارهای دشواری باشد. او بیش از اندازه در رؤیا فرومی‌رود، ناخواسته مرتکب اشتباه می‌شود و خیلی زود حوصله‌اش سر می‌رود.

دارای فعالیت بیش از اندازه است

فعالیت بیش از اندازه نشانه واضح و مبرهن دیگری از ابتلای کودک به بیش فعالی است. کودک در تمام مدت جست و خیز می‌کند و به این و آن سو می‌دود. زمانی هم که نشسته است پیچ و تاب می‌خورد، بی‌قراری می‌کند یا به این و آن گیر می‌دهد. همچنین خیلی پر حرف و اصطلاحا وراج است و برایش دشوار است که آرام و بی‌صدابازی کند.

ناگهان از جا می‌جهد

متوجه می‌شوید که کودک شما نمی‌تواند منتظر کند که نوبت به او برسد. از صف بیرون می‌پرد، مزاح دیگران می‌شود و حتی پیش از این که صحبت معلم تمام شود سوال می‌‌کند.

علت بیش فعالی چیست؟

readrightfromthestart

به طور کامل مشخص نشده که علت بیش فعالی چیست اما کودکان بیش فعال ناتوانی اندکی در استفاده از مغز خود برای توجه نشان دادن به امور و مسایل دارند. تغییر و تحولات شیمیایی (انتقال دهنده‌های عصبی) در مغز کودکان بیش فعال نامتعادل است. این موضوع ارثی است و ژن‌ها نقش اساسی در این خصوص ایفا می‌کنند. از سوی دیگر، تست‌های آزمایشگاهی برای بیش فعالی وجود ندارد. بنابراین پزشکان به مدد پرسش‌هایی که می‌پرسند و پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنند و نیز رفتار کودک پی به بیش فعالی او می‌برند. برای تشخیص این بیماری، نیاز است تا مجموعه‌ای از نشانه‌ها مانند ناتوانی در توجه، فعالیت بیش از اندازه و حرکت‌های ناگهانی در مدت زمان شش ماه در کودک ظاهر شود. این نشانه‌ها ممکن است تا قبل از سن دوازده سالگی نیز خود را در او نشان دهند.

انواع بیش فعالی

raabe

شایع‌ترین نوع بیش فعالی، بیش فعالی مرکب است که ضمن آن کودک هم بیش از اندازه فعالیت می‌کند، هم حرکات ناگهانی دارد و هم قادر به توجه کردن نیست. با این حال، از همه بارزتر این است که کودک در قالب اوقات دست به حرکات ناگهانی می‌زند (ترکیبی از فعالیت بیش از اندازه و حرکات ناگهانی) یا متمرکز شدن برای او کار دشواری است که باز به دلیل فعالیت بیش از حد (عمدتا ناخواسته) است.

داروهای بیش فعالی

egitimpedia

کودکان بیش فعال را غالبا با داروهای محرک تحت درمان قرار می‌دهند تا میزان توجه او را افزایش دهند و فعالیت بیش از حد او را مهار کنند. پژوهش‌هایی نشان می‌دهند که این داروها بیش از پنجاه درصد موارد مبتلا به بیش فعالی را درمان می‌کنند و مانند دیگر داروها عوارض ناخواسته دارند. از این رو لازم است تا در خصوص مصرف چنین داروهایی به پزشک مراجعه شود.

مشاوره

verywell

مشاوره به کودک بیش فعال آموزش می‌دهد که زمام بیش فعالی خویش را در دست بگیرد تا به عزت نفس برسد. همچنین به والدین یاری می‌رساند تا کودک خود را زیر چتر حمایت خود بگیرند. برای مثال، یکی از راه‌های درمان به "آموزش مهارت‌های اجتماعی" موسوم است که در خلال آن کودک بیش فعال آموزش می‌بیند تا هم نوبت را رعایت کند و هم اصل مشارکت را به اجرا بگذارد. معمولا کار درمانی در کنار مصرف دارو بیش از مصرف صرف دارو نتیجه بخش است.

آموزش ویژه

doctorjewell

بسیاری از کودکان بیش فعال به مدرسه‌های معمولی می‌روند ولی کودکان مبتلایی که به مدرسه‌ مخصوص کودکان بیش فعال رفته‌اند رفتار بهتری از خود نشان داده‌اند. آموزش‌های ویژه شامل سبک خاصی از فرآیند یادگیری است. نکته مهم در این جا این است که کودک به سمت رفتاری منظم و به قاعده سوق داده شود. از این نظر، ضروری است که والدین آموزش‌های خاصی را در خانه برای کودک خود اجرا کنند تا نتیجه آن قاعده‌مند شدن کودک بیش فعال شود. باید برنامه‌ای برای او تنظیم کرد تا او را مجبور و مکلف به انجام رفتار و عمل خاصی در طول شبانه روز کند. این گونه کودک اصل انجام وظیفه را می‌آموزد. والدین نیز باید در زمان خاصی کاری خاص از کودک خود بخواهند.

رژیم غذایی کودک

siasat

با این که هنوز به درستی مشخص نیست اما پاره‌ای از کارشناسان معتقدند که نوع غذای مصرفی برای مغز افسار گسیخته حایز اهمیت است. پروتئین زیاد (تخم مرغ، گوشت، حبوبات و... ) می‌تواند به کودک در تمرکز کردن یاری برساند. می‌توان کربوهیدرات‌ها را با غذاهای ترکیبی جایگزین کرد. منتها همیشه قبل از ایجاد هر گونه تغییر ضروری است که با پزشک متخصص اطفال مشورت شود. همچنین دلیل و مدرک قوی و مستدلی در دست نیست که ثابت کند شکر عامل بیش فعالی کودک است. نیز برخی از والدین گزارش داده‌اند که مواد نگهدارنده و رنگ‌های خوراکی علایم بیش فعالی را تشدید کرده است. در همین حال، آکادمی پزشکان اطفال آمریکا هم پرهیز از مصرف نگهدارنده‌ها و رنگ‌های خوراکی را معقول و منطقی دانسته‌اند. از قرار تماشای تلویزیون نیز بی‌تاثیر نیست چون اگرچه هنوز ثابت نشده است؛ پزشکان اطفال توصیه می‌کنند که کودک کمتر پای تماشای برنامه‌های تلویزیون بنشیند. این پزشکان می‌گویند کودک زیر دو سال نباید تلویزیون نگاه کند. از سوی دیگر، درست نیست که کودکان با سن و سال بیشتر بیش از دو ساعت در شبانه روز وقت خود را به تلویزیون اختصاص دهند. در عوض باید کودک را تشویق و ترغیب به انجام بازی، حل معما، مطالعه و... کرد تا مهارت‌های آنان در زمینه توجه و تمرکز تقویت شود.

بیش فعالی قابل پیشگیری است؟

wisegeek

روشی قطعی و تضمین شده برای محافظت کودک از ابتلای به بیش فعالی وجود ندارد ولی با رعایت نکاتی مانند پرهیز از نوشیدن الکل، مصرف مواد مخدر و استعمال دخانیات در زمان بارداری می‌توان از خطر آن در امان بود. کودکانی که مادران آنان در دوره حاملگی سیگار کشیده‌اند تا دو برابر بیش از دیگر کودکان در معرض دچار به بیش فعالی قرار داشته‌اند. البته جای نگرانی نیست چون غالب کودکان درگیر با بیش فعالی درمان شده و بهبود می‌یابند. حتی اگر نشانه‌های این بیماری تدام یابند، با افزایش سن کودک علایم آن کاسته می‌شوند.