:آزمایش خاصی نشان دهنده نرمی مفصل نیست و تنها در معاینات پزشکی که در آن دامنه حرکات برخی مفاصل چک می شود قابل تشخیص است. یعنی پزشک ارتوپد ،مفاصلی مانند انگشتان دست و آرنج و....را معاینه کرده و از آنجا که دامنه حرکت مفاصل به صورت طبیعی در محدوده مشخص و معینی است، افزایش در دامنه حرکت طبیعی مفصل، نشان دهنده شلی لیگامانی و بالطبع آن شلی مفصل است که در حیطه کار متخصص ارتوپدی قرار دارد.
به‌گزارش به نقل از فارس؛ گفت‌وگو با دکتر «یاسر نژادی» جراح و متخصص ارتوپدی را درباره نرمی مفاصل و استخوان‌ها می‌خوانید:
سوال: بیماری نرمی مفصل چیست و چه تفاوتی با نرمی استخوان دارد؟
نژادی: واژه نرمی مفصل که عبارت پزشکی ان «هایپر موبیلیتی مفصل» است به خودی خود بیماری تلقی نمی‌شود و بدلیل قابلیت انعطاف بیش از حد مفصل به این نام خوانده می شود ،که می‌توان به جای استفاده از آن عبارت «شلی لیگامانی» یا «هایپرلاکسیته» که دلیل بوجود آمدن شلی مفاصل است بکار برد.
کلاژن سازنده لیگامان به شکل طبیعی (از کلاژن تیپ یک 70 تا 80 درصد و تیپ سه 10 درصد ساخته شده است) که در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند این‌گونه نبوده به این دلیل، تا آخر عم رهم درجاتی از شلی لیگامانی باقی می‌ماند.
بیماری شلی مفاصل یک بیماری ژنتیکی بشمار رفته، در این بیماری نقص در یک ژن خاص که توسط پدر و مادر به فرزندان انتقال پیدا می‌کند نقش اساسی دارد. این ژن‌ها کلاژن‌هایی تولید می‌کنند که باعث قوام و استحکام و چسبندگی بافت‌های همبند می‌شوند.
نرمی استخوان یا «استئومالاسی» معمولا به دلیل نقص جذب یا تغذیه ویتامین «D» بروز می‌کند و با مصرف کلسیم و ویتامین «D» به مرور زمان برطرف خواهد شد.
اما باید توجه داشت این بیماری بر خلاف آن نرمی استخوانی نیاز به درمان ندارد، ولی باید مشخص شود که سندرمی مانند «اهلرزدانلس» یا «مارفان» نباشد.
سوال: برای تشخیص این بیماری باید چه آزمایش‌هایی انجام داد؟ و به کدام پزشک برای درمان مراجعه کرد؟
نژادی: آزمایش خاصی نشان دهنده نرمی مفصل نیست و تنها در معاینات پزشکی که در آن دامنه حرکات برخی مفاصل چک می شود قابل تشخیص است. یعنی پزشک ارتوپد ،مفاصلی مانند انگشتان دست و آرنج و....را معاینه کرده و از آنجا که دامنه حرکت مفاصل به صورت طبیعی در محدوده مشخص و معینی است، افزایش در دامنه حرکت طبیعی مفصل، نشان دهنده شلی لیگامانی و بالطبع آن شلی مفصل است که در حیطه کار متخصص ارتوپدی قرار دارد.
سوال: آیا کودک دارای نرمی مفصل از انجام ورزش محدودیت دارد؟ چه ورزش هایی را نباید انجام دهد و چه ورزش هایی کمک کننده است؟ آیا کفش نامناسب در بروز این بیماری تاثیر دارد؟
نژادی: در ورزش‌هایی که نیاز به افزایش دامنه حرکات طبیعی مفاصل وجود دارد امکان دارد به مفاصل فرد آسیب جدی وارد شود به طور مثال این افراد در ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک شاید بتوانند نسبت به افراد طبیعی از دامنه زیاد حرکتی مفاصل برای انجام بهتر حرکات استفاده کنند ولی اینکار آسیب‌زا بوده و توصیه به عدم انجام آن می‌شود.
باید توجه داشت ورزش‌هایی که باعث استحکام و تقویت توده عضلانی بدون دامنه حرکتی زیاد هستند مثل شنا و آب درمانی می‌تواند کمک کننده باشد. در این بیماران ممکن است بدلیل شلی «لیگامان‌های» متصل کننده استخوان‌های کف پا ،صافی در قوس طبیعی کف پا دیده شود یعنی وقتی فرد روی هر دو پا وزن می‌ایستد قوس طبیعی کف پا تشکیل نشود و به اصطلاح کف پا صاف به نظر برسد، ولی وقتی رو هر دو پنجه پا می‌ایستد قوس طبیعی کف پا تشکیل می‌شود که اگر تشکیل نشد بعنوان «ریجید پس پلانوس» شناخته شده و نیاز به درمان با «بریس» و حتی گاهی جراحی دارد.
سوال: روش درمانی این بیماری را توضیح دهید ،آیا نرمی مفصل به مرور زمان برطرف می‌شود؟
نژادی: این افراد نیاز به درمان خاصی ندارند و به والدین باید اطمینان خاطر داد که ورزش مناسب در جلوگیری از عوارض مفاصل در آینده و بدلیل استحکام عضلات اطراف مفاصل است.
اصولا باید توجه داشت که این افراد باید قبل از شروع ورزش تمرین‌های کششی و گرم کردن قبل از ورزش انجام دهند.
همچنین با بالا رفتن سن افراد مبتلا به این بیماری شلی مفصلی کاملا بر طرف نمی‌گردد اما با گذشت زمان کاهش می‌یابد. بطور خلاصه باید گفت «شلی لیگامانی» که مسبب شلی مفصلی می‌شود یک بیماری ارثی بوده و بدلیل تفاوت جنس کلاژن ایجاد شده در لیگامان‌های فرد قابل درمان نبوده و نیازی نیز به درمان ندارد و صرفا به والدین توصیه می‌شود نگرانی در این زمینه نداشته باشند.
باید توجه داشت در حرکات ورزشی مثل حرکات پرتابی، ژیمیناستیک و تمام فعالیت‌هایی که نیاز به افزایش حداکثر دامنه حرکت دارد و همچنین در فعالیت‌های روزمره مانند پرش‌های معمولی و بالا و پایین رفتن از پله نیاز دارند باید مراقبت‌های حمایتی و محدودیت انجام شود.
در پایان باید توجه داشت ورزش‌هایی مثل آب درمانی و شنا می‌توانند به تقویت عضلات و لیگمانها کمک بسزایی کند. همچنین این ورزش‌ها به افراد کمک می‌کند تا از ابتلا به آرتروز زودرس در مفاصل زانو و ستون فقرات و شانه جلوگیری کنند.
